Yüksek enerji fiyatları, artan enflasyon ve ekonomik durgunluk. Bu tehlikeli karışım Avrupa’nın sorumlu politikacılarıyla Merkez Bankaları’nı dehşete düşürüp, onları 1970 ve 80’li yılların kara günlerini hatırlamaya zorluyor. Günümüzde de, hortlayan enflasyonun devasa boyutlardaki sonuçlarından endişe ediliyor. Çünkü ekonomik küreselleşme, petrol krizlerinin yaşandığı yıllardan bu yana son derece hızlı bir gelişme gösterdi.

Eski senaryo yine gündemde

On yıllar öncesinin ekonomik senaryosu tekrar sahneye çıkıyor. Adeta patlama gösteren enerji fiyatları ile onun körüklediği hayat pahalılığı konjonktürü durgunluğa sürükleyip, hala yüksek düzeyde seyreden işsizliğin daha da artmasına neden oluyor. Bütün bunlara bir de, bir yıldır dünya ekonomisinin başına bela olan finans krizi ekleniyor. Haftasonunda Fransa’nın Nice kentinde buluşan AB Maliye Bakanları da finans krizini konjonktürün baş düşmanlarından biri ilan ettiler.

Endişeler yerinde

Finans dünyasındaki korkulu bekleyişin konjonktür riskine dönüşmesinin haklı nedenleri var. AB Maliye Bakanları toplantısı sırasında Atlantik’in karşı yakasındaki New York’ta da Wall Street’in büyükleri, dünyanın en büyük yatırım bankalarından Lehman Brothers’i kurtarma imkanlarını görüşmek üzere biraraya gelmişler.

Avrupa, ortak para birimi Euro’nun on yıl önce tedavüle girmesinden sonraki en büyük ekonomik sınavla karşı karşıya. AB Komisyonu’nun para politikasından sorumlu üyesi Joaquin Almunia ve Avrupa Merkez Bankası Başkanı Jean Claude Trichet global finans ve emtia piyasalarındaki yeni aktörlerin krize son derece farklı boyut kazandırdığı görüşündeler. Çünkü borsaları yönlendiren spekülatör davranışlarıyla arz talep mekanizmasının işleyişini hızlandırabiliyor.

Ham petrol neden ucuzluyor?

Avrupa Maliye Bakanları ve Merkez Bankası Başkanları arasındaki buluşmada, ham petrol fiyatının düşmesi memnuniyetle kaydedildi. Ama hem petrol neden ucuzluyordu? Bu soruya kimse tam yanıt veremedi. Merkez Bankası Başkanı Trichet karmaşık piyasa mekanizmasını kavramakta güçlük çektiklerini teslim etti. Trichet, arz ve taleple finans piyasasındaki aktörlerin işleyiş tarzını öğrenebilmek için çok çalışmak zorunda olduklarını belirtirken, petrol ihraç eden ülkeleri de kısmen anormal davrandıkları gerekçesiyle eleştirdi.

Dar gelirlilerin derdine çare yok

Maliye Bakanları, satın alma gücü hızla eriyen dar gelirli kesime nasıl yardımcı olunabileceğine açıklık getiremediler ve sorunla ancak orta vadede başa çıkılabileceğini belirttiler. Jean Claude Trichet 1970’lerin başlarındaki krizden önce sağlanan tam istihdam ortamının enflasyon artışına paralel yüksek ücret zamlarıyla bozulmasını ‘petrol şokuna gösterilen hatalı tepkinin’ sonucu olarak tanımladı.

Konjonktürün canlandırılmasında da politikacıların aklına, ‘umudumuzu kaybetmeyelim’ demekten başka birşey gelmiyor. Almanya Maliye Bakanı Peer Steinbrück işsizliğin azalmaya devam ettiği Almanya için resesyondan söz etmenin doğru olmadığını ve ekonomik bünyenin konjonktürdeki periyodik düşüşü göğüsleyebilecek kadar sağlam olduğunu söylüyor. Ancak Maliye Bakanı ekonomik riskleri görmezden gelmeyecek kadar de gerçekçi. Ona göre, ‘tünelin ucunda görünen ışık, karşıdan gelen tren de olabilir.’