Filistinliler Temmuz sonunda iki devletli çözümden ve İsrail’i tanımaktan yana olup olmayacakları sorusuna cevap verecekler. Filistin hükümetini oluşturan Hamas referanduma da İsrail’i tanımaya da karşı. Bu yüzden de referandum aslında Hamas ile El Fetih, hükümet ile başkanlık arasında iktidar mücadelesine dönüşecek. Kamuoyu yoklamaları Filistin halkının Hamas hükümetine verdiği desteğin düştüğünü gösterse de, referandumun sonucunda iktidardan ayrılmaları söz konusu değil. Yine kamuoyu yoklamalarına göre Filistinlilerin yüzde 77’si iki devletli çözüme onay veriyor, ama bu Hamas’ın yerine El Fetih’i tercih ettikleri anlamına gelmiyor. Çünkü Filistinliler El Fetih yönetimi dönemindeki yolsuzluklara hala kızgın.

Öte yandan halkın ikiye bölünmesi ve Hamas ile El Fetih yanlıları arasında çatışmalar yaşanması kabul görmüyor. Kudüs’ün güneyindeki Beyt Sahur yerleşiminden din hocası Ahalla Dannon, referandumdan önce tarafların anlaşması gerektiği görüşünde:

“Hepimiz Filistinliyiz. Referanduma gidilmeden önce fraksiyonların arasında bir diyalog başlaması gerek.”

Halk beklemekten rahatsız

Beytüllahim’den El Fetih üyesi ve Filistinli Öğretmenler Birliği Uluslararası Sekreteri Hazım Nasri Komsiya ise daha fazla beklemenin gereksiz olduğu görüşünü savunuyor:

“Hamas daha şimdiden El Fetih’i referanduma gidilmesine karşı tehdit ediyor. Referandum yapılırsa bir çok sorunun çıkacağını söylüyor. Bence Mahmud Abbas referandumun Filistin halkını böleceği sonucuna varırsa, sorunu çözemediği için istifa eder. O zaman yeniden seçimlere gidilir.”

Batıya tepki

Filistinliler’in hangi gruptan olursa olsun kabul etmedikleri şey ise Batılı ülkeler, ABD ve İsrail’in ambargo ile seçim sonuçlarını geçersiz kılmaya çalışması. 1994-2006 yılları arasında yönetimde olan El Fetih’in yolsuzluklarını hatırlatıyor ve Batılı ülkelerin Mahmud Abbas ile partisine destek vermesini anlayamıyorlar. Kudüs’ün güneyindeki Filistin yerleşimlerinden Beyt Sahur’daki büyük ailelerden birinin temsilcisi olan Michael Rishmavi, söz verilen yardımların gönderilmemesini eleştiriyor:

“Amerika, Avrupa ve İsrailliler, dünya polisi olarak, yaptığı tercihe karşılık Filistin halkını cezalandırıyor . Bu yüzden hükümeti boykot ediyorlar.”

İsrail çoktan tanındı

Tartışmaya katılan bir başka Filistinli matematik öğretmeni Şevki Hamaş’a göre Batının Hamas’a yönelttiği İsrail’in tanınması talebi çoktan gerçekleşti:

“Ben 1967 sınırları içinde başkenti Doğu Kudüs olan bir Filistin devleti kurulmasından yanayım. Bunu kabul ettik ve artık üzerinde tartışmak istemiyoruz.”

Böylelikle İsrail’in de başkenti Batı Kudüs olan bir devlet olma hakkı kabul edilmiş oluyor. Ama ne İsrailliler bu dolaylı kabulu anlamaya, ne de Filistinli radikaller bunu açıkça dile getirmeye razı.