Köln'deki Ford fabrikasında 4 numaralı kapı, geçen ay, 14 Mayıs Çarşamba günü kırmızı-beyaz şeritlerle kapatıldı. Turnikelere iliştirilen iki levhada "Grev kırıcılar için giriş 1 No'lu kapıdan" yazıyordu. Ancak grev kırıcılar, yok denecek kadar azdı.

Bu, Amerikalı otomobil üreticisi Ford'un Almanya'daki fabrikasında ilk grevdi Köln şehrinde 1930'dan beri üretim yapan Ford'un fabrikasında çalışanların grevi bu nedenle tarihi bir nitelik taşıyor.

Ford yönetimi 2027 sonuna kadar Köln'de çalışan 2 bin 900 kişiyi işten çıkarmayı planlıyor. Halihazırda tesiste 11 bin 500 kişi görev yapıyor. Bu sayı 2018'deki 20 binin çok altında. Ford fabrikasında çok sayıda Türkiyeli göçmen de çalışıyor.

DW'ye konuşan IG Metall sendikasının Köln Ford şubesindeki işçi temsilcisi David Lüdtke'ye göre, toplam 11 bin 500 çalışanın 10 binden fazlası, 24 saatlik iş bırakma eylemine katıldı.

İş bırakanlardan biri de üretim geliştirme bölümünde mühendis olarak çalışan Ahmet Çözmez. DW mikrofonlarına konuşan 30 yaşındaki Çözmez, "Kendimizi güvensiz, gergin ve endişeli hissediyoruz," diyor.

Çözmez Ailesi, üç kuşaktır Ford ile iç içe. Dedesi, 1970 yılında İstanbul'dan Köln'e trenle "misafir işçi" olarak gelmiş ve Ford fabrikasının montaj hattında çalışmaya başlamış. Babası ise hem üretim biriminde çalışmış hem de işçi temsilciliği yapmış. Ayrıca Ford'un denetleme kurulunda görev almış. "Ford'un DNA'sı bizde aile boyu var" diyor Çözmez.

Dedesi ve babası, "Ford'a giren Ford'dan emekli olur," güvencesini benimsemiş ve uzun yıllar çalıştıkları fabrikadan emekli olmuş. Ancak bu güvence artık mazide kaldı. ABD merkezli şirket, şimdi Köln'deki fabrikada 2 bin 900 kişiyi işten çıkarmayı planlıyor.

Ford işçilerine geniş destek

İş bırakma eylemi, Köln'deki Ford fabrikasının 100 yıllık tarihindeki ilk resmî grevdi. Gerçi 1973 yılında Türk işçilerin öncülük ettiği ve "yabani grev" olarak anılan bir iş bırakma eylemi yapılmıştı. Ancak bu eylem, herhangi bir sendika tarafından örgütlenmediği ve sınırlı bir çalışan grubunu kapsadığı için "resmî grev" olarak kabul edilmiyor.

Mayıs ortasındaki greve ise sadece Ford çalışanları değil, Almanya'nın dört bir yanından IG Metall sendikası üyeleri, madencilik ve kimya sektörlerinden işçiler de katıldı. Hatta uluslararası düzeyde dayanışma mesajları bile geldi.

Mühendis Ahmet Çözmez'e göre, çalışanlar umutlu ve işlerini korumak için mücadele etmeye kararlı. Fakat belirsizlik hâlâ sürüyor.

Gelecek için karamsar öngörüler

Otomotiv sektörü uzmanları, Ford'un Avrupa'daki geleceği için karamsar. Bochum Otomotiv Araştırma Merkezi (CAR) Direktörü Ferdinand Dudenhöffer, "Durum kötü, gelecek daha da kötü" diyor. Ona göre Ford'un binek otomobil segmenti, Avrupa'da kârlı çalışamayacak kadar küçük.

Ford'un Avrupa operasyonları uzun süredir zarar ediyor. Köln'de üretilen küçük sınıf Ford Fiesta, bir dönem satış başarısı yakalasa da 2023'te üretimi durduruldu ve yerini elektrikli modeller aldı.

Köln'de halen iki elektrikli model üretiliyor, ancak satışlar beklentilerin oldukça gerisinde. Yeni elektrikli araç üretimine yaklaşık iki milyar euro yatırım yapılmasına rağmen, bu yatırım henüz karşılık bulmuş değil.

Münih Ludwig Maximilians Üniversitesi'ne bağlı Ekonomik Araştırmalar Enstitüsü'nde (ifo) inovasyon ekonomisi ve dijital dönüşüm merkezi uzmanı olarak görev yapan Anita Wölfl DW'ye verdiği demeçte, "Alman otomobil üreticileri, elektrikli araçlara geçişte geç kaldı. Ford ise bu alanda daha da zorlanıyor gibi görünüyor" değerlendirmesini yapıyor.

Ekonomik kriz otomotiv sektörünü de vurdu

Sadece Ford değil, Volkswagen, Mercedes-Benz ve BMW gibi Alman otomotiv devleri de zor günler geçiriyor. Özellikle otomotiv sektörü, ekonomik daralmadan ağır şekilde etkileniyor. İnsanlar temel ihtiyaçlarını kısmıyor, ama yeni otomobil alımını erteliyor.

Alman ekonomisinin üst üste iki yıldır resesyonda olduğunu hatırlatan Wölfl, genel tabloyu şöyle özetliyor:

"Bu ekonomik durgunluk, otomotiv sektöründe de fazlasıyla hissediliyor. Zira tüketiciler, satın alma konusunda temkinli davranıyor."

Krizin yansımaları global çapta olabilir

Köln'deki Ford krizi, uluslararası düzeyde bazı olumsuzlukları da tetikleyebilir. Ekonomist ve dijital dönüşüm uzmanı Wölf, "Alman otomotiv sektöründeki zayıflama hem Almanya'da hem de küresel ölçekte birçok sektöre de yansıyacaktır," öngörüsünde bulunuyor.

Buna bir de "Trump etkisi" ekleniyor: ABD'nin, otomobillere ve araç parçalarına uyguladığı yeni gümrük vergileri, otomotiv sektörüne zarar veriyor. Wölfl, "Otomotiv sektörü, karmaşık ve küresel çapta birbirine bağlı bir üretim zinciriyle çalışıyor. Bir şirket doğrudan etkilenmese bile, bu tür olumsuz karar ve uygulamalar, dolaylı etkilere neden olabiliyor" saptamasını yapıyor

İstihdam güvenliği ve gelecek için mücadele

İşçi temsilcisi David Lüdtke, "Ford, her ne kadar zor durumda olsa da IG Metall sendikası, istihdam güvenliği ve Köln'deki fabrikanın geleceğini korumak için mücadele etmeyi sürdürüyor," diyor. Ancak eğer bu başarılamazsa sendika, adil tazminatlar, geçiş programları ve iflasa karşı korumalı, güçlü bir "güvence ağı" talep ediyor.

Bu talepler önemli. Zira Ford, 2006'da imzalanan ve ABD merkezinin Almanya'daki borçlara kefil olduğu "patronaj açıklaması" olarak nitelendirilen mutabakatı iptal etti. IG Metall ve işyeri temsilciliğine göre, bu iptalle birlikte 2032'ye kadar güvence altına alınan istihdam anlaşması da tehlikeye girmiş durmda.

Grev etkili oldu mu?

Almanya'nın en güçlü sendikalarından olan IG Metall, şirketin işten çıkarma planlarını protesto etmek için grev kararı almıştı.

Tüm bu belirsizliklere rağmen, grev etkisini göstermiş gibi görünüyor. IG Metall'den Lüdtke, "Henüz kesin bir sonuç yok, ama müzakereler bizim lehimize ilerlemeye başladı," diyerek temkinli bir iyimserlik sergiliyor.

Şu ana kadar bir anlaşmaya dair detay açıklanmadı. Ancak sendika, Alman Ford yönetimiyle gelecekteki görüşmelerin çerçevesi konusunda uzlaştıklarını bildirdi.

IG Metall Köln şubesine göre, nihai karar, Ford'un ABD merkez yönetimiyle yapılacak istişarelerin ardından verilecek: Görüşmelere devam mı edilecek, yoksa yeni grevler mi gündeme gelecek?

DW Türkçe'ye engelsiz nasıl ulaşabilirim?