G-8 Zirvesi sona ererken, hayli tartışma yaratan Genişletilmiş Ortadoğu ve Kuzey Afrika Projesi de artık resmen hayata geçirildi. ABD Başkanı George Bush, ”Niyetimizi ilk açıkladığımızda, ABD, dünyayı ABD’ye benzetmek istiyor diye endişe vardı. Ama olmayacak” dedi ve Ortadoğu’da yaratılacak özgür toplumların kendi kültür ve geleneklerini yansıtacağını vurguladı.

Zirve sonunda açıklanan bildiride ise ”Filistin sorunu çözülmeden bölgeye barış gelmeyeceği” ve ”Ortadoğu’ya demokrasinin dışarıdan ve tepeden empoze edilemeyeceği” vurgulandı. Mısır Devlet Başkanı Mübarek’in itirazları böylece projenin ilkeleri olarak benimsendi.

Irak anlaşmazlığı

Zirvenin diğer önemli ikinci başlığı da kuşkusuz Irak’tı. BM’den oybirliği ile çıkan Irak kararı, G-8 Zirvesi‘nin de atmosferini kaçınılmaz olarak rahatlattı. Bush’un NATO’nun Irak’ta daha aktif rol almasını beklediğini söylemesi ise yeni bir anlaşmazlığın başlangıcı gibiydi. Ancak Bush dün yaptığı basın toplantısında bu sözlerine açıklık getirirken ”NATO’nun daha fazla asker göndermesini beklemiyorum. Bu gerçekçi olmaz. Kimse böyle bir talepte bulunmuyor” dedi.

Fransa Devlet Başkanı Jacques Chirac da NATO’nun Irak’ta daha fazla angaje olmasına karşı olduğunu tekrarladı. Ama, Irak’ın bağımsız hükümetinden bu yönde talep gelecek olursa, değerlendirmeye alacaklarının da kapısını kapamadı. Almanya Başbakanı Gerhard Schröder de NATO’dan talep geldiği zaman engel olmayacaklarını ifade etti.

Yoksul ülkelerin borçları

Diğer yandan Afrika’yla ilgili de önemli kararlar alındı. Zirveden dünyanın fakir ülkelerinin borçlarının 2006 yılına kadar ertelenmesi kararı çıktı. Dünyanın gelişmiş yedi sanayi ülkesi ve Rusya’dan oluşan Sekizler Grubu’nun en önemli gündem maddelerinden biri de buydu. HIPC olarak adlandırılan "çok borçlu fakir ülkeler"in ödemesini düzenleyen Uluslararası Para Fonu, ödemelerin 2004 yılı sonuna kadar ödenmesini takvime bağlamıştı.

Afrika’yla ilgili bir diğer karar da uluslararası barış güçleri. G-8 ülkeleri 2010 yılına kadar Afrika’da görev almaları için 75 bin barış gücünün eğitilmesini istiyor. Zirvede, ayrıca Sudan için de acil eylem çağrısı yapıldı. Afrika ülkeleri liderlerinin de katıldığı zirvede, Sudan hükümetine, milisleri silahsızlandırması çağrısı yapıldı.

Erdoğan’ın konuşması beğenildi

Zirvenin ikinci günü öğlen çalışma yemeğinde Erdoğan’ın bu konuda yaptığı açıklamaların büyük beğeni ve takdir topladığı vurgulandı. Bush’un da Erdoğan’ın konuşmasını beğeniyle karşıladığı vurgulanırken, Türkiye, Yemen ve İtalya ile birlikte ”Demokrasi Yardım Diyaloğu” adlı girişime imza attı.

Bu girişimin ilk toplantısına sonbaharda Türkiye evsahipliği yapacak. Hedef ise Genişletilmiş Ortadoğu ve Kuzey Afrika’da demokrasi eğitimi. Bu amaçla sivil toplum örgütleri, kalkınma ve finans kuruluşlarının desteği alınarak bölge insanının, değişimin bir parçası olmasının sağlanması. Ve projenin en önemli hedeflerinden biri de okuryazarların sayısını arttırmak olacak.

Liderler cenaze törenine

Zirvenin sona ermesinin ardından Washington’a geçen liderler Ronald Reagan’ın cenaze törenine katılacaklar. Washington’da olağanüstü güvenlik önlemleri alınırken Almanya Başbakanı Schröder, Başbakan Erdoğan, İngiltere eski başbakanlarından Thatcher, eski Sovyet lideri Mikhail Gorbaçov gibi dünya liderleri Reagen’a veda edecekler…