Arap dünyasında çoğu siyasetçi, Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad ile aralarına mesafe koymayı tercih ediyor. Hamas’ın sürgündeki lideri Halid Meşal de işte bu nedenle ocak ayında Suriye’nin başkentinden ayrıldı. Hamas'ın önde gelen bir diğer ismi İsmail Haniye de çalışmalarını Gazze Şeridi’nde yürütüyor.

Hamas liderleri, önemli ülkelerin liderleriyle görüşmeler yapmak için tüm bölgeyi karış karış dolaşıyor. Şu ana dek önlerinde pek çok kapı açıldı. Gelecekte Ürdün, Mısır, Katar, Bahreyn ve Türkiye’de de yeni Hamas merkezlerinin oluşması ihtimal dâhilinde görülüyor.

Beyrut'taki Haigazian Üniversitesi'nden siyaset bilimci Maximilian Felsch, bu dostane tavırların aslında bir fedakârlık olmadığını belirtiyor: "Hamas kendi kaynaklarıyla finansman sağlayamaz. Bu nedenle güçlü partnerlere yöneliyor. Suriye rejimi ve ayrıca doğrudan İran ile de bağları kopardıklarından bu yana, pek çok ülke için ilginç bir partner konumuna geldiler. Çünkü bu ülkeler, kendilerini İran ile bir çatışma halinde görüyor. Bu yüzden de şimdi Hamas’a asılıyorlar. Bu durum Hamas’ın da işine geliyor gibi görünüyor.“

Meşal'e destek

Hamas’ın yönetim kadroları bu yeni rota konusunda uzlaşmış görünüyor. Felsch, bu yılın başında çıkan haberlerin aksine Haniye ile Meşal arasında büyük bir çatışma olduğunu düşünmüyor. Hatta Meşal, Şam’dan ayrıldığında, Haniye’nin onu desteklediğine dikkat çekiyor.

Ancak bu, gelecekte Hamas içinde izlenecek yol konusunda tartışmalar olmadığı anlamına gelmiyor. Filistinli vatandaş hakları savunucusu ve siyasetçi Mustafa Barguti de aynı görüşte. İzlenecek rota konusundaki tartışmaların aslında Hamas içindeki değişikliklerin ne kadar büyük olduğunu gösterdiğini belirten Bargutiye göre, çoğunluk bu yeni rotayı destekleyecek.

Mustafa Barguti, öte yandan Hamas’ın Ortadoğu barış sürecine bakışının da değiştiğini düşünüyor. Barguti, “Onlarla kurduğumuz iletişimden yola çıkarak, Hamas’ın tutumunun kesinlikle değiştiğini söyleyebilirim. Öncelikle şimdi iki devletli çözümü kabul ediyorlar. İkinci olarak şiddet karşıtı bir yaklaşımı, şiddetten uzak bir direnişi onaylıyorlar. Bunu Kahire’de açıkça dile getirdiler. Ve son olarak da demokratik seçim sistemini kabul ettiklerini söylediler. Tabii bunun test edilmesi gerekiyor. Henüz edilmedi. Ancak bu üç unsuru gerçekten kabul edip uygulayabilirlerse bu, değişimin işaretidir" diyor.

Dinin önemi

Hamas’ın rota değişimi, dinî anlayışları konusunda da bazı soruları gündeme getiriyor. Sunni Hamas örgütünün, şu anda dek Şiilerle birlik olmak konusunda bir sorunları yoktu. Ortak İsrail düşmanlığı en güçlü bağlantı noktasıydı. Peki, gelecekte dinî konular, Hamas için ne derece bir öneme sahip olacak?

Filistinli siyasetçi Barguti, Filistin halkının büyük bir kısmının artık radikal siyaset hakkında hiçbir şey işitmek dahi istemediğini düşünüyor. Halkın daha fazla demokrasi özlemi çektiğini kaydeden Barguti, şöyle konuşuyor: “Toplum dengeli bir yaklaşım istiyor. Toplum aynı zamanda demokrasi eksikliği nedeniyle endişeli. Özellikle de iç bölünme dolayısıyla. Bu yüzden laik bir tutum sadece kabul edilmekle kalmayıp aynı zamanda uygulanacaktır da. Ancak öte yandan hem Batı Şeria hem de Gazze Şeridi’nde, yürütme yetkisinin güç odaklarında toplanmış olması dolayısıyla, demokrasinin uygulanması için çok az bir alan bulunması da endişe kaynağı. “

© Deutsche Welle Türkçe

Kersten Knipp / Çeviri: Başak Sezen

Editör: Murat Çelikkafa