HRW: Rohingya köylerinin üzerinden buldozerle geçildi
23 Şubat 2018
İnsan Hakları İzleme Örgütü, Myanmar'ın Arakan bölgesindeki Rohingya köylerinin üzerinden buldozerle geçildiğine dair uydu görüntülerinin ortaya çıktığını açıkladı. Myanmar'dan ise "köyleri yeniliyoruz" açıklaması geldi.
Fotoğraf: picture-alliance/AP Photo/DigitalGlobe
Reklam
Güneydoğu Asya ülkesi Myanmar'ın Arakan bölgesinin yeni uydu görüntüleri, Myanmar makamlarının eskiden Rohingya Müslümanlarının yaşadığı köylerin üzerinden buldozerle geçtiğini su yüzüne çıkardı.
İnsan Hakları İzleme Örgütü (HRW), söz konusu köylerin Myanmar devleti tarafından yürütülen "etnik temizlik kampanyası" çerçevesinde yakılmış olan Rohingya köyleri olduğunu açıkladı. HRW, 2017 yılının sonundan bu yana en az 55 köyün yerle bir edildiğini belirtti.
HRW'nin Asya direktörü Brad Adams DW'ye yaptığı açıklamada, "Myanmar makamları ölümlerle ilgili kanıtların üzerini örtmek ve Rohingya Müslümanlarına ait toprakları ellerinden almak istiyor. Mezarlar, kullanılan silahlar ya da suç mahalliyle suçlular arasında bağlantı kuran başka kanıtların bulunmasını zorlaştırmak istiyorlar" dedi. Adams, "Bu, Myanmar yönetiminin etnik temizlik mentalitesini de yansıtıyor" şeklinde konuştu.
"Rastgele" uydu görüntülerinin yaşananların yalnızca sınırlı bir kısmına ışık tuttuğuna vurgu yapan Adams, durumun aslında çok daha kötü olduğunu düşündüğünü dile getirdi.
"Yeni köy planı"
Üzerinden geçilmiş Rohingya köylerinin gökyüzünden çekilmiş fotoğrafları ilk kez 9 Şubat'ta, AB'nin Myanmar temsilcisi Kristian Schmidt'in Maungdaw'ın güneyinde yerle bir edilmiş bir bölgenin fotoğraflarını tweetlemesiyle ortaya çıktı.
Myanmar hükümeti, sözkonusu köylerin üzerinden buldozerle geçilmesinin "köylerin gelişmiş yol ve evlerle yeniden inşası planının bir parçası" olduğunu savundu. Myanmar'ın Sosyal Refah Bakanı Win Myat Aye, Şubat ayı başında AFP'ye yaptığı açıklamada, "Rohingya Müslümanı mültecilerin geri döndüklerinde memleketleri ya da memleketlerine en yakın yerde yaşayabileceklerini" söylemişti.
Myanmar ve Bangladeş, Rohingya Müslümanı mültecilerin iki yıl içerisinde iadesi edilmesine ilişkin uzlaşmaya varmış olmalarına rağmen HRW, "Myanmar'a hiçbir mültecinin dönmediğini ve Rohingyaların Arakan'dan kaçmayı sürdürdüğünü" söylüyor.
BM Mülteciler Yüksek Komiseri Filippo Grandi, 13 Şubat'ta katıldığı BM Güvenlik Konseyi oturumunda, "koşulların henüz Rohingya Müslümanı mültecilerin ülkelerine gönüllü olarak iadesine olanak sağlamadığını" çünkü kaçış nedenleriyle henüz yüzleşilmediğini söylemişti.
HRW'den Brad Adams, "Rohingya Müslümanları uzun bir süre dönmeyecek çünkü Myanmar devletine güvenmiyorlar. Ben şahsen Rohingya olsaydım, dönmeye cesaret edemezdim" diyor.
Kaçırılan, istismar edilen, öksüz bırakılan Rohingya çocukları
Myanmar ordusunun şiddetinden kaçan yüzbinlerce Rohingya'nın anlattıkları, yaşanan felaketi gözler önüne seriyor. John Owen'ın kareleri bu trajedi karşısında en kırılgan olanlarınsa yine çocuklar olduğunu ortaya koyuyor.
Fotoğraf: DW/J. Owens
Vurdular ve bıçakladılar
Ağustos ayından beri 600 bin Rohingya Myanmar’dan kaçarak Bangladeş’e sığındı. Basılan köylerinden kaçmayı başaran 10 yaşındaki Muhammed Belal yaşadıklarını şu sözlerle aktarıyor: “Ordu geldiğinde, köyümüzü yaktılar ve kaçmaya çalışan annemi vurdular. Babam yürüyemiyordu o yüzden onu bıçakladılar. Hepsi gözlerimin önünde oldu.”
Fotoğraf: DW/J. Owens
Travmadan kurtulamıyor
Muhammed’in kız kardeşi Nur da katliamın tanığı. O ve erkek kardeşi öksüz kalmış çocuklar için Bangledeş’te kurulmuş bir sığınakta konaklıyor. Myanmar’dan kaçarken neredeyse açlıktan ölecek olan bu iki kardeş şimdi sığındıkları yerde oyun oynayabiliyor, düzenli yemek yiyebiliyorlar. Ama yaşadığı travma Nur’un peşini bırakmıyor: “Ailemi, evimi, ülkemi özledim.”
Fotoğraf: DW/J. Owens
Geçmişe dayanan kriz
Çoğunluğu Budist olan Myanmar’da Müslüman azınlıkla yaşanan kriz 70 yıldır sürüyor. İkinci Dünya Savaşı sonrasında ülkenin içine girdiği toplumsal düzene dayanan kriz, 2016 yılından beri 2 binden fazla kişinin ölümüne yol açtı. Bunlar arasında 12 yaşındaki Rahman’ın annesi de var: “Evimizi ateşe verdiler. Annem hastaydı, o yüzden evi terk edemedi.”
Fotoğraf: DW/J. Owens
Çocukları kurtarın
5 yaşındaki Dilu-Aara ve kız kardeşi Rojina anne ve babasının askerler tarafından öldürüldüğüne tanık olduktan sonra Kutupalong Kampı’na geldi: “Kafamızın üstünde kurşunlar uçuşurken ağlıyordum. Bir şekilde kaçmayı başardım.” Save the Children yardım örgütü Kutupalong’ta öksüz çocuklara yardım ediyor. Çocukların yüzde 60’ı Bangladeş’e sığınan Rohingyalar.
Fotoğraf: DW/J. Owens
“Avladılar”
Jaded Alam Kutupalong Kampı’ndaki yüzlerce öksüz çocuktan biri. En azından teyzesi hala ona iyi bakmaya çalışıyor. Jaded oradayken futbol oynamayı sevdiği, Mandi Para adında bir köyde büyümüş. Ama ordunun saldırısı her şeyi değiştirdi: “Bize evimizi terk etmemiz gerektiği söylendi. Anne babamla kaçarken, onları vurdular. İkisi de orada öldü.”
Fotoğraf: DW/J. Owens
Çocuk kaçırma
Aileleri parçalayan sadece yaşanan saldırılar değildi. Rahman Ali 10 yaşındaki oğlu mülteci kampında kaybolduğundan beri onu arıyor. Çocuk kaçırma olaylarına ilişkin söylentiler yıllardır kampta dolaşıyor. Rahman oğlunun çocuk tacirlerinin eline düşmüş olmasından korkuyor: “Yemek yiyemiyorum, uyuyamıyorum. Çok üzgünüm. Kendimi delirmiş gibi hissediyorum”
Fotoğraf: DW/J. Owens
“Akıl sağlığım yerinde değil”
Silahlı saldırı başladığında Sokina Khatun çocuklarını korumak için elinden geleni yapmış. Ama o esnada köyde bulunan 15 yaşındaki Yasmine ve 20 yaşındaki Jamalita’yı kurtarmayı başaramamış: “Dede ve ninelerinin gözleri önünde boğazlarını kestiler. Uyuşmuştum, acı hissetmiyordum. Şimdi akıl sağlığım yerinde değil.” Sokina, 9 çocuğunu kurtarmayı başarmış.
Fotoğraf: DW/J. Owens
Saldırıldı, tecavüz edildi, soyuldu
Yasmine 15 yaşında olabileceğini söylüyor ama daha genç duruyor. Köyündeyken misket oynayıp, köye yakın bayırlarda koşarmış. Ancak şimdi Myanmar ordusunun saldırıları, çok sevdiği babası ile erkek kardeşlerinin dövülmesi, öldürülmesi ve Myanmar askerlerinin ona tecavüz etmesini hafızasından çıkaramıyor: “O kadar acı vericiydi ki…”
Fotoğraf: DW/J. Owens
8 fotoğraf1 | 8
HRW'den BM'ye izin çağrısı
HRW, Myanmar'a bir BM araştırma ekibinin Arakan bölgesine girişine izin verilmesi için çağrıda bulundu. Myanmar ise BM ekibine vize vermeyi reddetti. Myanmar'ın şu ana kadar bağımsız medya ve insan hakları örgütlerinin bölgeye erişimini engellediği biliniyor. Bölgeyi ziyaret şu anda sadece devletin düzenlediği rehberli turlar kapsamında mümkün olabiliyor.
Şu ana kadar Myanmar tarafından uygulanan askeri ve sivil şiddete maruz kalan yaklaşık 700 bin Rohingya Müslümanı, nüfusunun büyük çoğunluğu Müslüman olan komşu ülke Bangladeş'e kaçmış bulunuyor.
