Deutsche Welle editörü Diana Hodali Berlin'deki Bilim ve Siyaset Vakfı'nın Ortadoğu uzmanı Guido Steinberg'e, IŞİD'in Türkiye'deki saldırılarını arttırmasının nedenlerini ve Türkiye'nin IŞİD tehlikesini değerlendirmede hatası olup olmadığını sordu.

Deutsche Welle (DW): Atatürk Havalimanına yapılan terör saldırısının hemen ardından Türk hükümeti saldırıdan IŞİD'in sorumlu olduğunu duyurdu. Oysa IŞİD şimdiye kadar hiçbir saldırıyı üstlenmemişti. Terör eyleminden gerçekten IŞİD mi sorumlu?

Guido Steinberg: Evet saldırıyı IŞİD düzenledi. Saldırının yapılış şekli de bunu doğrular nitelikte. IŞİD son zamanlarda 'silahlı baskın, ardından da bombalı intihar metodunu' uygulamaya başladı. Paris ve Brüksel'de de benzer sahnelere tanık olduk. Brüksel'de ise uzun namlulu silah kullanılmayıp sadece teröristler üzerlerindeki bombaları patlattılar.

DW: IŞİD şimdiye kadar örgüte isnat edilen Türkiye'deki saldırılara dair açıklama yapmadı. Örgüt başka yerlerdeki saldırılarını hemen üstlenirken, neden Türkiye'deki saldırılarda bunu yapmıyor?

Guido Steinberg: Susmasının iki nedeni olduğunu düşünüyorum. IŞİD 2012 -2015 yılları arasında Türk topraklarındaki varlığına ses çıkarılmamış olmasından büyük yarar sağladı. Türkiye'yi hem ricat bölgesi hem de lojistik ve ikmal merkezi olarak kullanıyordu. Türkiye artık örgütün üzerine daha kararlı biçimde gidiyor ama IŞİD'in Türkiye'deki bağlantıları ortadan kaldırılabilmiş değil. Örgütün Türk hükümetini fazla tahrik etmek istemediğini tahmin ediyorum. İkinci neden, IŞİD'in Türkiye'nin iç anlaşmazlıklarını körüklemeye çalışması olabilir. Türk yetkilileri gerçeği bildikleri halde IŞİD'in saldırılarını PKK'ya yüklüyorlardı. Bu davranış Kürtlerle hükümet arasındaki gerginliğin artmasında önemli rol oynadı.

DW: Türkiye buna neden müsaade ediyor?

Guido Steinberg: Hükümete göre Türkiye iki cephede IŞİD ve PKK'ya karşı savaş veriyor. 2015 yazında PKK ile başlatılan barış sürecini sona erdirip askeri çözümde karar kıldı. PKK ile mücadeleye mutlak öncelik tanınıyor. IŞİD bu ortamdan yararlanarak iç anlaşmazlıkları körüklüyor. Kürtlerle barış sürecini yeniden başlatıp durumu değiştirmek Türk hükümetinin elinde.

DW: Böyle bir adım atılmasının anlamı olabilir mi?

Guido Steinberg: IŞİD ile mücadeleden çok daha fazla can kaybına yol açan PKK ile devlet arasındaki anlaşmazlığın geçmişine bakıldığında böyle bir kanaat hâsıl olabilir. Ancak son ayların saldırıları böyle bir değerlendirmenin hatalı olacağını gösteriyor. Türklerle Kürtler, devletle PKK arasındaki anlaşmazlıktan IŞİD'in yarar sağlamasına izin verildiğinden, IŞİD'in Türkiye için çok daha büyük bir tehlike olduğunu düşünüyorum.

DW: IŞİD eylemleri başta turizm olmak üzere Türkiye'ye büyük zarar veriyor. Türk hükümeti somut olarak IŞİD'e karşı ne gibi önlemlere başvuracak?

Guido Steinberg: Türkiye IŞİD problemini tamamen görmezden gelmedi. Suruç, Diyarbakır ve Ankara'daki saldırıların ardından devlet harekete geçti, IŞİD militanlarını yakaladı ve örgütün Türkiye'deki altyapısını yıkmaya çalışıyor. Suriye'deki IŞİD hedeflerini vurmaları için havaalanlarını ABD ve diğer müttefiklerin kullanımına açtı. Ancak bu adımların yeterli olmadığı anlaşılıyor. Türk hükümeti ses çıkarmadığı için IŞİD 2012 – 2015 yılları arasında kentlerde geniş bir terör altyapısı oluşturdu. Görüldüğü kadarıyla, Türk güvenlik birimleri IŞİD'in ülkedeki yapılanmasını tamamen tahrip edecek durumda değil. IŞİD ile mücadeleye mutlak öncelik tanınmadığı sürece bu problemin üstesinden gelinemeyecektir.

DW: IŞİD'in Türkiye'nin iç meselelerini tahrik etmesinin uzun vadeli hedefi ne olabilir?

Guido Steinberg: IŞİD stratejisinin hedefleri arasında Irak ve Suriye'de İslam devleti kurduktan sonra komşu ülkelere de hakim olmak için silahlı mücadeleyi oralara taşımak da bulunuyor. Bu stratejinin ikinci bir cephesi daha var. IŞİD kıyametin yaklaştığına inanıyor. Sünni gelenekte kıyamet sırasında Müslümanlarla kâfirler arasında savaşların olacağından bahsedilir. Bu savaşlardan biri Suriye'nin kuzeyinde olacaktır. IŞİD bu kehanetin gerçekleşmesini hızlandırabilmek için Türkiye ile müttefiklerinin Suriye'ye karacı birliklerle müdahale etmesini sağlamaya çalışıyor. Kehanetlerden birinde, Türkiye'den gelecek orduların Halep'in kuzeyinde Müslümanlar tarafından mağlup edileceğinden söz edilir. IŞİD'in hasımlarını karacı birlik göndermeye tahrik etme gayretlerinin dini ve ideolojik temelinde bu düşünce yatmaktadır.

DW: Böylece hilafetin kurulmasına meşruiyet kazandırmak mı isteniyor?

Guido Steinberg: Evet. IŞİD bu orduları yenip hakimiyetini Irak ve Suriye'nin dışına da taşıyabileceğine inanıyor.

© Deutsche Welle Türkçe

Diana Hodali