İngiltere Başbakanı Keir Starmer'ın görev süresindeki ilk Türkiye ziyareti kapsamında, Ankara'nın hava savunması için önemli gördüğü Eurofighter Typhoon savaş uçaklarına yönelik bir iş birliği anlaşmasına imza atıldı.

Ankara'ya öğle saatlerinde gelen Starmer, programı kapsamında ilk olarak TUSAŞ'ı ve Anıtkabir'i ziyaret etti. Starmer, Millî Savunma Bakanı Yaşar Güler ile birlikte gittiği TUSAŞ'ta millî savaş uçağı KAAN hakkında bilgi aldı.

Bu arada Starmer'in ziyareti için gelirken beraberinde üç adet Eurofighter uçağı getirdiği de basına yansıdı.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın Starmer'i Cumhurbaşkanlığı Külliyesi'nde resmî törenle karşılamasının ardından ise baş başa görüşme ve heyetler arası çalışma yemeği düzenlendi.

Starmer'in ziyareti, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı ve CHP'nin cumhurbaşkanı adayı Ekrem İmamoğlu'nun bu kez de İngiltere lehine "casusluk" suçlamalarına ismi dahil edilerek tutuklanması ile aynı dönemde gerçekleşti.

Eurofighter savaş uçakları için imza atıldı

Starmer'in ziyaretinin en önemli sonucu, Türkiye'nin hava savunmasını güçlendirmek için almak istediği Eurofighter Typhoon uçakları için atılan imzalar oldu.

Erdoğan, görüşmelerin ardından düzenlenen ortak basın açıklamasında Eurofighter Typhoon savaş uçaklarının tedarikine dair uygulama düzenlemelerinin heyetler arası görüşmelerde imzalandığını belirterek şöyle konuştu:

"Birleşik Krallık ile bu iş birliğimizin savunma sanayiinde müşterek projelere de kapı aralayacağına inanıyorum. Bu mutabakatı iki yakın müttefik olarak aramızdaki stratejik ilişkilerin yeni bir nişanesi olarak görüyorum."

Starmer ise "Stratejik bir ortaklığı, ilk İngiltere-Türkiye ikili iş birliği çerçevesini duyuruyoruz. Bu NATO'daki güvenliği derinleştirecek, artıracak. İkili savunma sanayisindeki iş birliğini artıracak" ifadelerini kullandı.

Avrupa'nın iki ucunda bulunan İngiltere ile Türkiye'nin günümüzün zorluklarıyla mücadelede hayati önem taşıdığını söyleyen Starmer, "Bu durum, tehditleri caydırmak ve ulusal çıkarlarımızı korumak için Silahlı Kuvvetlerimizin daha da yakın bir şekilde birlikte çalışmasına olanak tanıyacak" dedi.

Erdoğan ve Starmer ortak basın açıklamasının ardından gazetecilerden soru almadı.

Başbakan Starmer ile birlikte Ankara'ya gelen Savunma Bakanı John Healey, İngiltere'den temin edilecek 20 uçak için Türkiye'ye ilk teslimatın 2030 yılında gerçekleşmesinin beklendiğini söyledi.

Millî Savunma Bakanı Güler de yaptığı açıklamada İngiltere'den 20, Katar ve Umman'dan 12'şer uçak olma üzere toplam 44 Eurofighter temin edileceğini bildirdi. Güler, "Sayılar artabilir. Uçakların önümüzdeki yılın başında gelmesi bekleniyor" dedi. Ancak Millî Savunma Bakanlığı kaynakları Güler’in açıklamasında belirttiği uçak sayılarının henüz kesinleşmediğini ve görüşmelerin sürdüğünü ifade etti.

Reuters haber ajansı, Türkiye'nin Katar ve Umman'dan almayı planladığı Eurofighter jetlerinin ikinci el olduğunu bildirmişti.

Türkiye, İngiltere ile Eurofighter Typhoon savaş uçaklarının alımı için 2023'te görüşmelere başlamıştı. Eurofighter savaş uçakları Almanya, İngiltere, İspanya ve İtalya'dan oluşan bir konsorsiyum tarafından üretiliyor. Projeye Almanya ve İspanya Airbus, İngiltere BAE Systems ve İtalya Leonardo adlı savunma ve havacılık şirketleri ile katkı veriyor. Bu ülkelerden Almanya'nın Başbakanı Friedrich Merz'in ilk Türkiye ziyareti kapsamında Erdoğan ile görüşmesi 30 Ekim Perşembe günü gerçekleşecek.

"Birleşik Krallık için iyi bir gün"

Starmer, imza ile eş zamanlı olarak sosyal medya hesabından, arkasına Türkiye'ye getirdikleri uçakları alarak kısa bir video yayımladı.

"Bugün Türkiye ile Eurofighter'lar için büyük bir anlaşmaya imza atıyoruz. İngiltere için 8 milyar poundluk (10,7 milyar dolar) bir anlaşma" diyen Starmer, "Bugün Birleşik Krallık için iyi bir gün" sözleriyle ülkesi için sağlayacağı iş imkânlarını vurguladı.

İngiltere Savunma Bakanlığından yapılan açıklamada da Türkiye'nin savaşı uçağı siparişi, son yılların "en büyük savaş uçağı ihracatı anlaşması" olarak nitelendirildi.

İngiliz hükümetinin yazılı açıklamasında anlaşmanın Birleşik Krallık genelinde Edinburgh, Warton, Salmesbury ve Bristol'daki üretim hatlarıyla toplam 20 bin kişilik iş gücünün sürdürülebilirliğini sağlayacağı belirtildi.

Diğer başlıklar neler oldu?

Bu arada görüşmelerde ikili ilişkilerin yanı sıra bölgesel meseleler de gündemdeydi.

Erdoğan İngiltere ile ticaret hacmini ilk etapta 30 milyar dolara, ardından da 40 milyar dolara çıkarma kararlılığında olduklarını söyleyerek, üçüncü ülkelerde ortak yatırımlar yapma imkânları üzerinde de durduklarını, enerji ve savunma sanayi alanında yeni ortaklıklar kurmayı hedeflediklerini kaydetti.

Erdoğan Gazze'deki son durumla ilgili ise şunları kaydetti:

"Gazze'deki ateşkesin korunması ve ihlallerin önlenmesi noktasında hepimize sorumluluklar düşüyor. Özellikle İsrail'deki hükümetin dizginlenmesi gerekiyor. (İngiltere'yi) Filistin Devleti'ni tanıma kararından ötürü tebrik ediyor, karara iki devletli çözüm yolunda cesur bir adım olarak bakıyoruz."

Starmer ise yeni ve güncellenmiş bir serbest ticaret anlaşması ile güvenlik ve terörizmle mücadelenin yanı sıra göç, enerji ve birçok farklı konuda ortak hareket edebileceklerini belirterek, Türkiye'ye ekonomik ve stratejik önemi giderek artan bir ülke olarak yaklaştıklarını söyledi.