İngiliz basını geçen yıl bir skandalı ortaya çıkardı. Irak’dan evlerine dönen bir İngiliz askerinin çektiği fotoğrafların negatifleri, yetkili makamların eline geçti. Fotoğraflarda, ağa sarılmış Iraklı bir savaş esirinin bir forkliftin ucuna asılmış taşındığı görülüyordu. İngiliz muhalefetinden milletvekili Adam Rice, bu olayları inceleyecek bağımsız ve tarafsız bir inceleme komisyonunun oluşturulmasını istemişti.

Şimdi ise İngiltere’de böyle bir komisyonun oluşturulması talepleri giderek artıyor. Çünkü son dönemde İngiliz ordusu tarafından insan haklarının ihlal edildiğine dair iddialar giderek artıyor. İngiliz Milletvekili Price, hapishanede işkence sonucu öldüğü tahmin edilen yedi Iraklı’dan haberdar olduklarını söyledi.

İşkence iddiaları

Uluslararası Af Örgütü ise dört ölüm vakasından bahsediyor. Örgüt, birkaç gün önce yayımladığı raporunda, Irak’taki insan haklarının Amerikan ve İngiliz askerleri tarafından, bazen işkenceye de başvurarak ihlal edildiğini belirtiliyor. Örgütün Ortadoğu Sorumlusu Ruth Jüttner bu konuda şunları söyledi:

”Uluslararası Af Örgütü, 2003 yılının mayıs ayında bir Iraklı’nın, aranan oğlu yerine tutuklandığını belgeledi. Ve bu adam, gözaltında öldü. İngiliz ordusundan yapılan resmi açıklamada, ölüm sebebi kalp krizi olarak belirtildi. Ama bize ailesi, bu kişinin kalp sorunu olmadığını anlattı.”

Yeterli bilgi yok

Muhalefetin ve basının eline ise genelde bu ve benzeri olayların işkence sonucu ölüm vakası olup olmadığını aydınlatmaya yetecek kadar bilgi geçmiyor. Çünkü İngiliz ordusu hapishanelerdeki durum ile ilgili açıklama yapmıyor ve iddiaları reddediyor. Uluslararası Af Örgütü’nden Jüttner, işkence iddialarına ilişkin bir örnek daha verdi:

"Örgütümüzün yakından takip ettiği bir başka vaka daha var. Basra’da, içinde silah bulunduğu belirtilen bir otelin çalışanları 2003 yılının Eylül ayında gözaltına alınıyor. Bu kişilerden biri 3 ay sonra hapiste hayatını kaybediyor. Aileye verilen cesette ise işkence izleri dikkat çekiyor."

Muhalefet hükümeti suçluyor

Şimdiye kadar, Irak’ın güneyinde konuşlandırılan askerlerden hiçbiri, ölüm vakalarından sorumlu tutulmadı. Açılan soruşturmalar ise bağımsız bir kuruluş tarafından değil, İngiliz ordusu tarafından yürütüldü. İngiliz muhalefetinden Milletvekili Adam Price bu nedenle, askerlerin sadece bireysel olarak suçlanmaması gerektiği belirterek, daha üst düzeyde, hatta hükümet içinde sorumluların olabileceği şüphesini dile getiriyor:

”İşkence yapma kararının askerler tarafından verildiğinden şüpheliyim. Emir yetkisine sahip subayların bilgisi olması lazım. Eğer bu kişiler biliyorsa, hükümet üyeleri de olaylardan haberdar olmalı.”

Price, savaş esirleri hakkındaki Cenevre Konvasiyonu’nun ihlal edildiğini belirtiyor. Öte yandan, hapiste kaldıkları süre içinde olanları gözleme fırsatının bulan Iraklılar’ın ifadeleri büyük önem taşıyor. Uluslararası Af Örgütü’nden Ruth Jüttner, mahkumların hapiste insani koşullara sahip olmadıklarını gösteren vakalar da bulunduğunu belirtiyor. Ancak tüm bu iddiaların açıklığa kavuşması için bağımsız bir inceleme komisyonunun kurulması talep ediliyor.