Avrupa Konseyi İnsan Hakları Komiseri Thomas Hammarberg görevdeki iki yılını doldurdu. Azerbaycan’daki hapishanelerden, Romanya’daki kimsesiz çocuk yurtlarına, Ermenistan’daki psikiyatri merkezlerinden Almanya’daki sınırdışı hücrelerine pek çok yer dolaşıp incelemelerde bulunan Hammarberg’in iki yılı yollarda geçti. İsveçli insan hakları uzmanı, yine de Avrupa Konseyi üyesi 47 ülkenin hepsini ziyaret edemediğini, ancak gördüklerinden çok şey öğrendiğini belirtiyor:

“Öfkeli, çaresiz ve sabırsızım. Bir ülkeye gittiğimizde genelde en önemli hükümet temsilcileriyle görüşüyoruz. Ancak sorun, hükümetlerin kendini beğenmişliği. İnsan hakları ihlallerinin hep kendi ülkeleri dışında, diğer ülkelerde yaşandığını düşünüyorlar. Bu nedenle pekçok ülkede insan hakları birimi dışişleri bakanlıklarının bünyesinde.”

Batı’nın insan hakları sorunları

Özellikle de Batılı ülkeler insan hakları konusunda Konsey’in doğulu üyelerini eleştirmeye bayılıyor. Bu bağlamda Rusya ve Türkiye en çok eleştiriye hedef olan ülkeler. Hammarberg ise Batılı ülkelerin de insan hakları konusunda sorunları bulunduğunu her fırsatta dile getiriyor:

“Günümüzde Avrupa’nın bütününde temel konu terörle mücadeleyi hukuk devleti çerçevesinde gerçekleştirmek ve bunu yaparken insan haklarına saygıyı sürdürmek. Göçmenlere de daha insani bir şekilde yaklaşmak gerekiyor. Sert yasalar altında eziliyorlar. Başta yabancılar ve Sinti, Roman gibi azınlıklara yönelik yabancı düşmanlığı ile mücadele de çok önemli.”

Hükümetlerden destek talebi

64 yaşındaki Hammarberg insan hakları mücadelesinde uzun bir geçmişe sahip. Daha önce insan hakları kuruluşu Uluslararası Af Örgütü’nün genel sekreteri olan Hammarberg’in, şimdi Avrupa Konseyi İnsan Hakları Komiseri olarak siyaseti daha fazla dikkate alması gerekiyor. Bir başka sorun ise daha fazla çalışana ve özellikle mali kaynağa ihtiyaç duyması. İki yılın bilançosunu çıkaran Hammarberg hükümetlerden daha fazla somut destek istedi.

“Buna gerçekten ihtiyacımız var. Üye ülkelerdeki çalışmalarımızı doğru bir şekilde tamamlayabilmemize yetecek kaynak gerekli. Hükümetler bize sürekli para vaadinde bulunuyor, ama bu sözler bir türlü yerine getirilmedi.”

Hammarberg’in Konsey üyesi 47 ülkedeki durumu analiz edebilmek için elindeki kaynak, yılda birbuçuk milyon euroluk bütçe ve 13 elemandan ibaret. Thomas Hammarberg bazen, Konsey’deki hükümetlerin insan hakları komiserliğinin işlemesini çok da istemedikleri hissine kapıldığını söylüyor.