İran'da geçen ay yapılan Cumhurbaşkanlığı seçimlerini kaybettikleri açıklanan iki muhalif lider Mir Hüseyin Musavi ile Mehdi Karrubi, geçen haftalarda düzenlenen protesto gösterilerinde hayatını kaybedenleri anmak üzere içişleri bakanlığına başvurdu.

Muhalif liderler, Tahran'ın kuzeyinde Perşembe günü düzenlenecek toplantıda siyasi sloganlar atılmasına izin verilmeyeceğini, olaylarda can veren 20'den fazla kişinin Kuran'dan sureler okunarak anılacağını duyurdular.

Ahmedinejad'dan dünüre kıyak

İran Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad, istihbarat ve kültür bakanlarını görevden aldı. Yarı resmi Mehr haber ajansı, adını vermediği bir kaynağa dayanarak, iki bakanın Ahmedinejad ile, Esfendiyar Rahim Meşayi'yi cumhurbaşkanı birinci yardımcısı olarak atamasıyla ilgili tartıştığını kaydetti.

Ajans, dün görevden alınan bakanların Kültür ve İslam Bakanı Muhammed Hüseyin Sefer Herendi ve İstihbarat Bakanı Muhsini Ejei olduğunu belirtti. Ahmedinejad'ın sağlık ve çalışma bakanlarını da görevden aldığına dair haberler yalanlandı.

Cumhurbaşkanlığı makamından bir yetkili, yalnızca istihbarat bakanının görevden alındığını teyit etti.

Dünürü Meşayi'yi atamasını, kendi destekçilerinden gelen sert eleştirilere rağmen savunan Cumhurbaşkanı Ahmedinejad, dini lider Ali Hamaney'in isteği üzerine dünürünü bu görevden almıştı.

Rafsancani'nin tepkisi

İran eski Cumhurbaşkanı Haşimi Rafsancani ise İran'da iktidar mücadelesi yaşandığına dair iddiaların doğru olmadığını söyledi. Yabancı basının bu yöndeki değerlendirmelerini “İran'a haksızlık” olarak niteleyen Rafsancani, ruhani lider Ayetullah Ali Hamaney'i övdü. Hamaney ile aralarında uzun yıllardır yakın bir dostluk olduğunu belirten Rafsancani, “Hamaney ilerici ve yüzü ileriye dönük bir düşünür. Mevcut sorunları Hamaney'in çözeceğine inanıyorum” dedi.

Hamaney, 17 Temmuz'daki Cuma hutbesinde “İran'da bir krizin yaşandığını” vurgulamış ve gözaltındaki protestocuların serbest bırakılmasını talep etmişti. Uluslararası Af Örgütü'ne göre, gösteriler sırasında gözaltına alınan 2 binden fazla kişiden yaklaşık 100'ünün sorgusu hala devam ediyor.

100 kentte İran eylemi

İran Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad'ın seçim zaferini protesto amacıyla hafta sonu dünya genelinde, aralarında Londra, Paris, Roma, Amsterdam, Viyana ve New York'un da bulunduğu 100'den fazla şehirde protesto eylemleri düzenlendi. “İran'da şiddete ve baskılara karşı küresel eylem günü” adı altında organize edilen eylemlere Uluslar arası Af Örgütü, Sınır Tanımayan Gazeteciler ve P.E.N. Yazarlar Örgütü de destek verdi.

Tahran'da Cumartesi günü düzenlenen gösterilere katılan yüzlerce muhalifin “diktatöre ölüm” sloganları attığı ve tekbir getirdiği bildirildi. Gösterilere polisin müdahale ettiği kaydedildi.

“İsrail'i vururuz”

Bu arada İran, İsrail'i muhtemel askeri operasyon karşısında uyardı. İran Devrim Muhafızları Genel Komutanı Tuğgeneral Muhammed Ali Caferi, “Orta menzilli füzelerimizle İsrail'in her noktasını vurabileceğimiz unutulmamalıdır” dedi. Caferi, Alman “Stern” dergisinde yayımlanan ve “İran'ın 6 ay içinde atom bombası imal edebileceğine” dair iddiaları yalanladı. Caferi, “iddiaların tamamen dayanaksız olduğunu” kaydetti. Stern, iddiaları Alman dış istihbarat örgütü BND çevrelerine dayandırmıştı.

NH/AG/DW/rtr/AFP/dpa