İran'da Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi'nin öldüğü helikopter kazasından 40 gün sonra yeni cumhurbaşkanını belirlemek üzere seçimler yapıldı. İlk sonuçlar 4 adaydan hiçbirinin yüzde 50 barajına ulaşamadığına işaret ediyor. Yarışı ilk iki sırada bitiren adaylar 5 Temmuz'da yeniden karşı karşıya gelecek.

Görece ılımlı bir figür olan Mesud Pezeşkiyan seçmen desteğinin yüzde 42,5'ini alarak ilk turu birinci bitirmeye yakın. Pezeşkiyan düşük profilli bir isim. Seçimlerden önce siyasi tecrübesinin yetersiz olduğu eleştirileri yapılıyordu.

2008'den beri parlamentoda bulunan Pezeşkiyan, muhafazakârlar dışında seçimlerine katılmasına izin verilen tek isim. Kalp cerrahı olan Pezeşkiyan 2000'lerin başında sağlık bakanı olarak görev yapmıştı. 2021 seçimlerinde Anayasayı Koruyucular Konseyi cumhurbaşkanı adaylığına izin vermemişti.

Onu, oyların yüzde 38,7'sini alan muhafazakâr kanadın temsilcisi Said Celili izledi. Eski Ulusal Güvenlik Yüksek Konseyi Genel Sekreteri olan Celili, Batılı devletlerle nükleer müzakerelere katılmıştı. Sertlik yanlısı bir isim olan Celili, ikinci turda diğer iki muhafazakâr adayın seçmenlerini ikna etmeye çalışacak.

Cuma akşamı yerel saatle 18:00'da bitmesi beklenen oy verme işlemi, daha önceki seçimlerde olduğu gibi, katılımı artırmak için gece yarısına kadar uzatıldı. Ancak henüz resmen açıklanmasa da yaklaşık 61 milyon seçmen bulunan ülkede seçimlere katılım yüzde 40 ile 1979 İslam devriminden bu yana en düşük seviyede oldu.

Seçim aracına saldırı

Seçimler genel olarak barışçıl bir ortamda geçti. Ancak ülkenin güneydoğusunda kimliği belirsiz kişiler, seçim çalışmalarına katılan görevlilere ait araca saldırdı. Oy pusulalarının Rask şehrine taşındığı sırada meydana gelen saldırıda 2 güvenlik görevlisi öldü. Saldırıyı üstlenen olmazken bölgede Sünni ayrılıkçı Ceyş el-Adl örgütü varlık gösteriyor. Ceyş el-Adl hem İran hem ABD tarafından terörist organizasyon kabul ediliyor.

Mahsa Amini protestolarını izleyen seçimler; Gazze'de savaşın devam ettiği, İsrail-Lübnan arasında tansiyonun arttığı kritik bir dönemde yapılıyor. Sonuçların, Tahran politikalarında önemli değişikliğe yol açması ise beklenmiyor. İran siyasetinde cumhurbaşkanı karar mekanizmalarında iki numarada yer alıyor. Nükleer programdan Ortadoğu'da silahlı gruplara verilen desteğe asıl politika belirleyici konumda 85 yaşındaki dini lider Ayetullah Ali Hamaney bulunuyor.

dpa / MUK,HT

DW Türkçe'ye sansürsüz nasıl erişebilirim?