İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği (İSİG) Meclisi, İzmir'in Aliağa ilçesinde 2013 yılından 2022'nin Temmuz ayına kadar en 97 işçinin çalışırken hayatını kaybettiğini bildirdi.

İSİG Meclisi'nin yayımladığı raporda, söz konusu dönemde Aliağa'da kaydedilen işçi yaralanmalarının ve ölümlerinin başlıca nedenlerinin ezilme, patlama, yangın ve yüksekten düşme olduğu belirtilerek "İş cinayetlerinin yüzde 28'i gemi sökümde ve yüzde 27'si de metaldedir. Yani işçi ölümlerinin yarıdan fazlası bu iki sektörde meydana gelmektedir" denildi.

Özellikle gemi sökümdeki can kayıplarına dikkat çekmek isteyen ve bu sektörde son bir yıl içinde gerçekleşen yedi işçi ölümünün "kulağa az gelmemesi gerektiğini" ifade eden İSİG Meclisi, "Türkiye'de her yıl 2 bin civarında işçi çalışırken ölüyor. Ancak ilçede bin 500 civarında gemi söküm işçisi bulunduğunu, oran olarak baktığımızda Aliağa gemi söküm sektöründeki ölümlerin oranının Türkiye'de resmi olarak açıklanan işçi ölüm oranının 30 katına denk geldiğini belirtirsek durum daha iyi anlaşılacaktır" dedi.

İSİG Meclisi verilerine göre, Aliağa'da 2013 yılı ile Temmuz 2022 arasında yaşanan işçi ölümlerinin işkollarına göre dağılımı şöyle: Gemi, tersane, deniz, liman işkolunda 27 işçi; metal işkolunda 26 işçi; petro-kimya, lastik işkolunda 15 işçi; inşaat, yol işkolunda 12 işçi; taşımacılık işkolunda dört işçi; tarım, orman işkolunda iki emekçi; ağaç, kâğıt işkolunda iki işçi; ticaret, büro, eğitim, sinema işkolunda iki emekçi; sağlık, sosyal hizmetler işkolunda iki işçi; belediye, genel işler işkolunda iki işçi; madencilik işkolunda bir işçi; çimento, toprak, cam işkolunda bir işçi; enerji işkolunda bir işçi hayatını kaybetti.

Ölüm nedenlerine göre dağılım

İşçi ölümlerinin nedenlerine göre dağılımı ise şöyle: Ezilme nedeniyle 27 işçi; patlama, yanma nedeniyle 19 işçi; yüksekten düşme nedeniyle 13 işçi; trafik, servis kazası nedeniyle sekiz işçi; zehirlenme, boğulma nedeniyle sekiz işçi; nesne çarpması, düşmesi nedeniyle altı işçi; kalp krizi, beyin kanaması nedeniyle dört işçi; şiddet nedeniyle üç işçi; elektrik çarpması nedeniyle iki işçi; kesilme, kopma nedeniyle iki işçi; intihar nedeniyle bir işçi; Covid-19 nedeniyle bir işçi; diğer nedenlerden dolayı da üç işçi hayatını kaybetti.

İSİG Meclisi, ölen işçilerin sekizinin sendikalı, 89'nun ise sendikasız olduğunu, sendikalı işçilerin metal, kimya ve belediye işkollarında çalıştığını belirtti.

Yıllar değişse de tablo değişmiyor

İşçi ölümlerinin yıllara göre dağılımı, yaşanan can kaybı sayısında herhangi azalma eğilimi olmadığını ortaya koyuyor.

Açıklanan verile göre, 2013'te en az yedi işçi, 2014'te en az üç işçi, 2015'te en az yedi işçi, 2016'da en az 14 işçi, 2017'de en az 15 işçi, 2018'de en az 14 işçi, 2019'da en az yedi işçi, 2020'de en az 14 işçi, 2021'de en az 11 işçi ve 2022 yılının ilk altı ayında en az beş işçi hayatını kaybetti.

Asbestli gemi tepkisi

İSİG Meclisi, Türkiye'de son günlerde asbest tehlikesine ilişkin tartışmaların odağında olan"São Paulo" isimli eski savaş gemisiyle ilgili de değerlendirme bulundu.

Söküm için Brezilya'dan Aliağa'ya getirilecek olan geminin içinde yüzlerce ton asbest, toksik madde ve zehirli gaz barındırdığını belirten İSİG Meclisi, "Dünyanın birçok ülkesinde söküm işlemi onayı almamış bu geminin sökümüne izin verilmesi, Türkiye'nin nasıl bir çöplük hâline getirildiğini göstermektedir. Bu alanda yarıştığımız ülkeler ise Bangladeş, Pakistan ve Hindistan" ifadesini kullandı.

Geminin Türkiye'ye getirilmemesine yönelik mücadele sürecini geçen yıl başlattıklarını ve uluslararası kuruluşlarla birlikte Türkiye, Fransa, Brezilya ve Avrupa Birliği'nin ilgili kurumlarına bu konuda mektup gönderdiklerini belirten İSİG Meclisi, "Önümüzdeki günlerde de sendikalar, sağlık örgütleri, ekoloji ve kent hareketleri ve diğerlerinin öreceği bir mücadele sürecek" açıklamasında bulundu.

Fransız donanması tarafından 2000 yılında Brezilya'ya satılan ve 2017'de ıskartaya çıkarılan ülkenin en büyük savaş gemisi São Paulo, Nisan 2021'de sonuçlanan ihaleyle 1,85 milyon dolara satıldı. Gemiyi Rio de Janeiro merkezli bir şirket olan Cormack Marítima aracılığıyla Aliğa'dan Sök Denizcilik adlı firma aldı.

Geminin sökümüne, sivil toplum örgütlerinin uyarılarına rağmen Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından 30 Mayıs 2022'de onay verildi. Sivil toplum kuruluşları ve çevre örgütleri, geminin 600 ile 900 ton arasında asbest barındırdığını belirtirken Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum "Gemide 9 ton asbest" var diyerek riskli bir durum olmadığını savundu.

DW/CÖ,EC