Yangınların yok ettiği ormanlar, çorak araziler, yüzlerce çilek ve ahu dudu tarlası, limanda ağır sanayi... İspanya'nın güneyindeki Huelva vilayetinde iklim değişikliğinin neden olduğu sorunların çoğunu bir arada görmek mümkün. WWF (Dünya Doğayı Koruma Vakfı) ve Greenpeace (Yeşil Barış) gibi uluslararası çevre kuruluşlarının yıllardır yayınladıkları raporlarda, yakınlardaki bir gübre fabrikasının zararlı atıkları nedeniyle Avrupa'nın en önemli sulak alanlarından biri olan ve koruma altınına alınan Doñana Doğal Parkı bölgesindeki yeraltı sularının zehirli hale geldiğine ve bilinçsiz tarım nedeniyle toprak verimliliğinin bariz şekilde azaldığına dikkat çekiliyor.

Endülüs bölgesinin bu şirin köşesindeki içler acısı manzara, tam bir tezatlar manzumesi. Matalascañas ve Mazagón'un gibi popüler doğal plajlarının hemen yanı başında doğal gaz dönüşüm tesisi bulunuyor. Fabrika bacalarından etrafa son derece nahoş bir koku yayılıyor ve yakın çevredeki sular kirletiliyor. Huelva limanı, İspanya'nın iddialı hidrojen stratejisinde çok önemli bir yapı taşı konumunda. Ancak kuraklık nedeniyle zaten yerde kıt olan suyun, hidrojen üretimi için nereden elde edileceği konusunda henüz kimsenin bir fikri yok.

Az gelişmiş çevre bilinci

İspanyol tarım uzmanı Rafael Álvarez, bölgede onlarca yıldır çalışmalar yürütüyor: "Su tüketimi ile mevcut stok, sürdürülebilirlik ile hayatta kalma arasındaki tezat, özellikle Huelva'da çok bariz şekilde görülüyor," diyen Álvarez, bölge halkının iklim değişikliği ve çevre konularında fazla duyarlı olmadığını anlatıyor.

Bölgede işsizlik oranı yüksek. Ancak her hafta yüzlerce Afrikalı göçmen, çilek ve ahududu toplamak için deniz yoluyla buraya gelmeye devam ediyor. İspanya hükümetinin ilan ettiği ulusal enerji tasarrufu planına sadece birkaç otel ve restoran uyuyor. Doñana Doğa Koruma Parkı çevresindeki yasadışı sulama, konu mahkemeye taşınmış olmasına rağmen bir türlü engellenemiyor. Kısa süre önce yeniden seçilen muhafazakâr Endülüs bölgesel hükümetinin gündeminin ilk sırasında çevre yok.

Her yerde su kıtlığı yaşanıyor

İspanyol meteorologlar, 90'lı yıllardan itibaren herkesin, ülkenin başına 21'inci yüzyılda gelecekleri bildiğini hatırlatıyor. Hazırlanan meteoroloji raporlarında, günümüzde yağmurların aslında ciddi ölçüde azalmadığı, ancak iklim değişikliği nedeniyle havanın daha çok ısındığı belirtiliyor. Bu nedenle giderek daha kısa aralıklarla ama daha şiddetli yağan yağmur, toprak tarafından iyi emilmiyor.

Sadece Huelva'da değil, Murcia'da ve ülkenin merkezinde de yeraltı su seviyesi düşüyor, çünkü toprağa yeterli miktarda yağmur suyu sızmıyor.

Tuzdan arındırma çok fazla elektriğe mal oluyor

İspanya'nın sanayisi ve susuzluk çeken tarım arazileri, kıyı bölgelerindeki 765 tuzdan arındırma tesisi sayesinde ayakta kalabiliyor. Ancak artan enerji fiyatları, deniz suyunun tuzdan arındırılmasını hayli maliyetli hale getiriyor. 

İspanyol enerji uzmanı ve çevre araştırmacısı Antonio Turiel, "Tuzdan arındırma tesisleri, eğer ortada başka bir seçenek yoksa bir çözümdür, ancak ideal değildir" diyor.

Evdeki hesap çarşıya uymadı

Eskiden kömür ocaklarıyla ünlü olan Castilla y León özerk bölgesindeki La Robla'da İspanyol şirketler yılda 9 bin ton yeşil hidrojen üretmek istiyor. Ancak Turiel uyarıyor: "Mevcut olanı hemen yeni bir şeyle değiştiremeyiz. Enerji tüketimimizi bir çırpıda azaltamayız." Turiel'e göre hidrojen, muazzam kaynak tüketimi nedeniyle ideal bir enerji kaynağı değil. Artan su ve elektrik fiyatları da eninde sonunda bu sektörü olumsuz etkileyecekti ama fizibilite aşamasında bu faktör fazla dikkate alınmadı.

Başkent Madrid'e otomobille yaklaşık iki buçuk saat mesafedeki Puertollano'da, şu anda Avrupa'nın en büyük çevre dostu hidrojen fabrikası bulunuyor. Avrupa'nın yeşil enerji pazar lideri Iberdrola, projenin reklamını pek çok mecrada yaptı. Ancak İspanya basınında yer alan haberlere bakılırsa, burada henüz üretime geçilmedi. Zira AB'nin Yeni Nesil Fonlarından (Next Generation Fonds) gelen milyarlarca euroluk yardım olmadan tesisin kâra geçmesi şu aşamada mümkün görünmüyor.

Hükümet için başarı kıstası

Bu arada İspanyol bankası BBVA, Iberdrola ile ortaklaşa gerçekleştirdiği, sürdürülebilirlik ve çevre dostu olmayı simgeleyen dünyadaki ilk "su ayak izi" sertifikalı kredi uygulamasına başladığını duyurdu. Huelva'dan ucuz kırmızı meyveler satın alan Alman indirim marketi zincirleri Aldi ve Lidl de çevre kuruluşu WWF ile yaptıkları ortak açıklamada, yasadışı sulanan tarlalardan ürün satın almayı durduracaklarını taahhüt ettiler.

İspanya'da sürdürülebilirlikle ilgili pek çok sorununun bir araya geldiği ve son haftalarda pek çok yerde geceleri suların kesildiği Huelva'daki çevrecilerin çoğu bir konuda hemfikir: Bu bölgenin ekonomik kalkınması, Avrupa'da bir enerji ajanı gibi hareket eden Pedro Sánchez liderliğindeki İspanyol sol hükümeti için önemli bir başarı kıstası olacak.