ABD ve Rusya, Donald Trump'ın göreve gelmesinin ardından hızlı bir temas sürecine girerken Moskova ilişkileri normalleştirme hedefiyle ilk somut adımı attı, geçen yıldan beri boş bulunan ABD Büyükelçiliği görevine kariyer diplomatı Aleksandr Darchiyev atandı.

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin bir önceki Washington diplomatı Anatoly Antonov'u geçen Ekim ayında Moskova'ya geri çağırmış, yerine yeni bir isim atamamıştı.

Rusya Dışişleri Bakanlığından yeni görevlendirmeye ilişkin bilgilendirmede, "Amerikalılar (Darchiyev'in atamasıyla ilgili) resmi mutabakat metnini teslim etti" ifadeleri kullanıldı. Yeni Büyükelçi'nin kısa süre içinde Rusya'dan ayrılarak ABD'ye gitmesinin beklendiği de kaydedildi.

Darchiyev 1992'den beri çeşitli diplomatik görevlerde bulundu, son olarak Dışişleri Bakanlığı bünyesinde Kuzey Amerika biriminin yöneticiliğini yapıyordu.

Atama haberi iki ülke temsilcilerinin Perşembe günü İstanbul'da gerçekleştirdikleri görüşmeyi izliyor. Darchiyev İstanbul'daki toplantıda Rus heyetine başkanlık eden isimdi.

İstanbul'daki toplantı altı saat sürdü

Kremlin Sözcüsü Dimitri Peskov, İstanbul'daki görüşmenin Donald Trump ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin arasındaki telefon görüşmesinde üzerinde mutabık kalınan yaklaşımın ve Suudi Arabistan'da üst düzey Rus ve ABD'li diplomatlar ile yetkililer arasındaki temasların bir sonucu olarak gerçekleştiğini söyledi.

İstanbul'daki ABD Başkonsolosluğu'nun korumalı rezidansında gerçekleştirilen görüşme altı saat sürdü, toplantı sonrasında basına herhangi bir açıklama yapılmadı. Görüşme, yalnızca diplomatların çalışma koşullarına odaklansa da süreç, iki ülkenin uzun süredir askıda olan kapsamlı ilişkilerini yeniden tesisine yönelik bir test olarak görülmesi açısından önem taşıyor.

Putin'den Trump yönetimine övgü: Daha gerçekçi ve pragmatik

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Perşembe günü Federal Güvenlik Servisi toplantısında yaptığı değerlendirmede Trump yönetiminin seleflerine kıyasla "daha pragmatik ve gerçekçi" bir bakış açısına sahip olduğunu dile getirdi.

Yeni ABD yönetimiyle ilk temasların umut verici olduğunu belirten Putin, "Hükümetler arası bağları yeniden kurmak ve dünyanın güvenlik mimarisinde biriken büyük çaplı sistematik ve stratejik sorunları kademeli olarak çözmek için karşılıklı bir irade söz konusu" diye konuştu.

Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Maria Zaharova da, İstanbul'daki görüşmelerin, iki ülke arasındaki güveni inşa etmeyi ve ikili ilişkilerdeki "rahatsız edici" unsurları ortadan kaldırmayı amaçlayan bir dizi temasın ilki olduğunu söyledi.

ABD: Diplomatik misyonların işleyişine yönelik ilk adımlar belirlendi

Görüşmeye ilişkin Washington cephesinden de olumlu açıklamalar geldi. Görüşmede büyükelçiliklerdeki personel, vizeler ve diplomatik bankacılık gibi konuların ele alındığını açıklayan ABD Dışişleri Bakanlığı, "ABD, Moskova'daki büyükelçiliğimizde istikrarlı ve sürdürülebilir bir personel seviyesinin sağlanması gerekliliğini vurguladı. Ayrıca banka hizmetlerine ve sözleşmeli hizmetlere erişim konularındaki endişelerini dile getirdi" ifadelerini kullandı. Bakanlığın açıklamasında görüşmenin yapıcı geçtiği belirtilerek, "Yapıcı tartışmalar yoluyla, her iki taraf da ikili diplomatik misyonların bu alanlardaki işleyişini istikrara kavuşturmak için somut ilk adımları belirledi" denildi.

Rusya Dışişleri Bakanlığı da görüşmelerin, "verimli ve iş odaklı" geçtiğini belirterek, görüşmelerde ABD'deki Rus diplomatik mülkleriyle ilgili meselelerin ele alındığını açıkladı.

"Ukrayna konusu masada olmayacak"

ABD Dışişleri Bakanlığı'ndan bir sözcü, görüşme öncesi yaptığı açıklamada bu görüşmelerin gündeminde siyasi konular ve güvenlik konularının olmadığını belirterek, "Ukrayna'nın toplantının konusu olmadığını" ifade etmişti. Sözcü, "Bu görüşmelerin ne kadar yapıcı olduğu çok hızlı bir şekilde ortaya çıkacaktır; ya sorunlar çözülecek ya da çözülmeyecek. Rusya'nın gerçekten iyi niyetle müzakere etmeye istekli olup olmadığını yakında göreceğiz" diye konuşmuştu.

Washington'dan yakın zamanda bir görüşmenin daha olacağına ilişkin bir açıklama gelse de görüşmenin tarihine ve yerine ilişkin ise bilgi verilmedi.

İkili ilişkilerde dip noktası

Washington-Moskova ilişkileri Rusya'nın 2014'te Kırım'ı ilhakı ve 2022'de Ukrayna'yı işgal etmesinin ardından Soğuk Savaş'tan bu yana en tarihi bir dip noktası gördü. Son on yılda, Rusya ve ABD karşılıklı misilleme önlemleri kapsamında diplomatları sınır dışı etti ve büyükelçiliklerde yeni personel atamalarını kısıtladı. Bu durum, her iki ülkenin diplomatik misyonlarını ciddi şekilde zayıflatarak büyükelçilikleri asgari düzeyde personelle çalışmaya zorladı.

Kremlin, geçen yıl Ukrayna'ya mali ve askeri destek sağlayan, Moskova'ya da sert patırımları devreye sokan Joe Biden Başkanlığındaki ikili ilişkileri "sıfırın altında" olarak nietelendirmişti.

Ancak savaşın hızlı bir şekilde sona erdirileceğini vaadeden Biden'ın halefi Trump, Washington'ın Rusya politikasında köklü bir değişikliğe gitti. Bu çerçevede, 12 Şubat'ta Putin ile bir telefon görüşmesi gerçekleştirdi. Bu görüşmeden 6 gün sonra, 18 Şubat'ta Suudi Arabistan'ın başkenti Riyad'da iki ülkenin üst düzey temsilcileri görüşmelerin ilk turu için bir araya geldi.

Rusya Dışişleri Bakanı Lavrov, bu görüşmenin ardından yaptığı açıklamada dünyadaki yeni güç dengesinin görüşmelerin önemli konularından biri olduğunu belirterek, tarafların karşılıklı saygı ve ulusal çıkarların tanınması gerektiği konusunda mutabık kaldıklarını, Rusya ve Amerika Birleşik Devletleri arasındaki ilişkilerin normalleşmeye doğru ilerlemeye başladığını kaydetmişti.

Görüşme sonrası ABD Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada ise Riyad toplantısı "Önemli bir ilk adım" olarak nitelenmiş, tarafların müzakere sürecini yürütecek bir heyet oluşturmaya yönelik uzlaşma sağladıkları belirtilmişti.

DW,AP,Reuters,AFP / SÖ,ET,MUK,JD

DW Türkçe'ye engelsiz nasıl erişebilirim?