E3-Devletleri adı verilen Almanya, Fransa ve İngiltere ile İran arasında, İran'ın nükleer programının ele alındığı görüşme tamamlandı. İran İslam Cumhuriyeti'nin İstanbul Başkonsolosluğu'nda sabah başlayan ve öğle saatlerinde sona eren görüşme, İran ile E3 grubunun, Haziran ayında yaşanan 12 günlük İsrail-İran Savaşı'ndan sonra yapılan ilk toplantısı oldu.

E3 devletlerinin temsilcileri tarafından toplantı öncesinde yapılan açıklamalarda, nükleer program görüşmelerinde bir ilerleme sağlanamaması durumunda İran'a karşı "Snapback" mekanizmasının devreye girebileceği dile getirilmişti.

Söz konusu mekanizma, İran'ın anlaşma şartlarını yerine getirmemesi durumunda, daha önce kararlaştırılan ve 2015 yılında BM Güvenlik Konseyi'nin onayı ile şartlı olarak kaldırılan tüm Birleşmiş Milletler (BM) yaptırımlarının yeniden yürürlüğe girmesini sağlıyor.

Yaptırımlara otomatik olarak geri dönüş imkanı sağlayan bu mekanizmanın süresi Ekim ayında sona eriyor. Bu tarihten sonra İran'a yönelik yaptırımlar için BM'den yeni kararlar çıkarılması gerekirken bu girişimin veto engeline takılabileceği değerlendiriliyor.

İran yaptırım riski altında

Avrupalı ülkeler, 10 yıl geçerliliği bulunan mekanizmanın süresi bu yılın Ekim ayında bitmeden Tahran ile bir anlaşma sağlamaya çalışıyor. Görüşmelere yakın kaynakların aktardığına göre, E3 ülkeleri "müzakere yoluyla bir çözüm bulunamaması" halinde "Snapback" mekanizmasını işletmek için hazırlıklara başlamış durumda. Bu da İran'a yönelik yaptırımların yeniden devreye girebileceği anlamına geliyor.

Aynı kaynaklar, E3 ülkelerinin İran'dan, merkezi Viyana'da bulunan Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) ile iş birliğine yeniden başlamasını ve uranyum zenginleştirme konusunda "net jestler" beklediğini dile getiriyor.

İstanbul'daki toplantının bitmesinin ardından, X hesabı üzerinden açıklama yapan İran Dışişleri Bakan Yardımcısı Kazım Garibabadi, Avrupalı ülkelerin 12 günlük İsrail-İran Savaşı ile ilgili tavırlarından memnun olmadığını dile getirdi. Garibabadi mesajında ayrıca, taraflar arasında görüşmelerin devamına karar verildiğini bildirdi.

İran: Delegasyon nükleer tesislere giremeyecek

Garibabadi daha önce New York'ta yaptığı açıklamada, bir UAEA delegasyonunun 2-3 hafta içinde İran'ı ziyaret edeceğini ancak bu ziyaret esnasında delegasyona nükleer tesisleri gezme izni vermeyeceklerini belirtmişti. İran Dışişleri Bakan Yardımcısı, söz konusu delegasyonu sadece UAEA ile ülkesi arasındaki müzakerelerle ilgili süreci görüşmek üzere İran'da ağırlayacaklarını aktardı.

UAEA Başkanı Rafael Grossi ise, İran'ın bir UAEA delegasyonunun ziyaretine onay vermesini "cesaret verici" bir gelişme olarak nitelendirdi.

Grossi, söz konusu ziyaretin, BM müfettişlerinin bu yıl içinde yeniden İran'da incelemelerde bulunmasının yolunu açabileceğini dile getirdi. Singapur'da gazetecilerin sorularını yanıtlayan Grossi, "Hızlı bir şekilde görüşmelere başlayamazsak bu, uluslararası sorumluluk altındaki İran için ciddi bir problem anlamına gelebilir" dedi.

DW,AFP,Reuters / ET,MUK

DW Türkçe'ye nasıl engelsiz erişebilirim?