Tüm dünyanın gözleri önünde 15 Nisan 2019'da Paris'in sembollerinden Notre Dame Katedrali'nden alevler yükseliyordu.

O yıkıcı yangından beş yıl sonra, bugün, Katedral yeniden ziyaretçilerini ağırlamaya hazır.

"Paris'in Leydisi" olarak anılan Orta Çağ gotik mimarisinin bir şaheseri olan Notre Dame, Fransa başkentinin en sevilen ve en çok ziyaret edilen anıtlarından biri. İnşaatına 1163 yılında başlanan ve yüzyıldan uzun sürede tamamlanan katedral, yeniden yaratılan halini 17 ve 18'inci yüzyılda geçirdiği restorasyonlar ve eklemelerle aldı.

Fransız edebiyatının en önemli kişilerinden olan Victor Hugo'nun 1831 tarihli romanı "Notre Dame'ın Kamburu" binaya bugün sahip olduğu şöhreti getirmiş, roman çeşitli film ve müzikallere ilham olmuştur.

Beş yıl geçti, yangının nedeni bulunamadı

Katedralin çatısında 15 Nisan 2019 akşamı başlayan yangın kısa sürede kulesini sardı. Çatının büyük oranda çöktüğü dehşet verici yangını tüm dünya televizyon başında canlı yayında izledi.

Kundaklama ihtimalini eleyen yetkililer olayı kaza olarak değerlendiriyor. Yangının çatıdaki restorasyon sırasında yaşanan bir elektrik arızası veya işçilerden birinin dikkatsizce attığı sigara izmariti kaynaklı olabileceği düşünülüyor. Ancak geçen beş yılda yangının gerçek sebebi ve sorumlunun bulunması için yürütülen soruşturma sonuç vermedi.

Yangının yaşandığı gece kameralar karşısına geçen Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron beş yıl içinde Notre Dame Katedrali'ni yeniden inşa etme sözü verdi. Ancak bu iddialı hedef kısa sürede ciddi zorluklarla sınandı. İzleyen aylarda tüm dünyada hayatı durma noktasına getiren COVID-19 pandemisi çalışmaları aksattı. Restorasyon çalışması, çatıda eriyen zehirli kurşun kaplama ve diğer enkaz yığınının temizlenmesiyle ancak Ağustos 2021'de başlayabildi.

İki bin adet yetişkin meşe ağacı kesildi

Orta Çağ'dan kalma çatı ve ikonik kuleyi yeniden inşa edebilmek için Fransa genelindeki ormanlarda 2 bin adet yetişkin meşe ağacı kesildi. Ağaçlar yetenekli marangozlara teslim edilmeden önce kurumaları için bir yıl süreyle bekletildi.

Gotik katedralin nasıl inşa edileceği de tartışma konusu oldu. Bazısı orijinal yapının birebir tekrar inşa edilmesi yerine daha modern tekniklerin kullanılmasını savundu. O dönem yaptırılan anketler halkın aslına uygun inşayı desteklediğini ortaya çıkarınca çalışmalar bu yönde ilerledi.

Yeniden inşa çalışmalarını yönetmekle görevli 74 yaşındaki Fransız General Jean-Louis Georgelin Ağustos 2023'te Pireneler'de yürüyüş yaptığı sırada geçirdiği kaza sonucu ölmüş, o tarihten sonra inşaatın sorumluluğunu sağ kolu Philippe Jost üstlendi. Georgelin için düzenlenen cenaze töreninde Macron, "O, Notre Dame'ın yaralı güzelliğini taş taş onaran biriydi" diye konuşmuş, açılışı göremeyecek olmasından duyduğu üzüntüyü dile getirdi.

Hazineden tek kuruş harcanmadı

Açılışa bir yıl kala, Aralık 2023'te katedralin inşaat halindeki kulesi üzerine haçı yerleştirildi. Birkaç gün sonra Fransa'nın da sembolü olan ve "karanlığın ardından ışığın doğuşunu" temsil eden altın horoz heykeli katedralin tepesinde yerini aldı. En ağırı 800 kilo olan çanlar bu yılın Eylül ayında, yangından kurtarılan Meryem Ana heykeli ise Kasım'da katedrale döndü. Katedralin 8 bin borudan oluşan orgu da elden geçirildi.

Çatıya gelecekteki yangınları önleyecek otomatik bir söndürme sistemi de eklenen inşaat, 250 şirketten 2 binden fazla çalışanın katılımıyla tamamlandı.

Yeniden inşanın maliyetiyaklaşık 700 milyon euroyu buldu ancak Fransız hazinesinden tek kuruş çıkmadı. Dünyanın 150 farklı ülkesinden yönetimler ve şirketler toplam 846 milyon euro bağışta bulundu. Bu tutarın büyük kısmı Fransız lüks markalarının milyarder sahipleri ile ABD'li bağışçılardan geldi. Paranın kalanı katedralin 2030 yılına kadar devam etmesi beklenen yangından etkilenmeyen kısımlarının restorasyonunda kullanılacak.

Yıllar için kararan taş yüzeyler ve resimlerin temizlendiğine, mobilyaların yenilendiğine dikkat çeken Fransız yetkililere göre katedral şimdi "eskisinden daha güzel."

AFP,Reuters / MUK,HS

DW Türkçe'ye engelsiz nasıl ulaşabilirim?