Almanya'da Avrupa Birliği (AB) dışından iş gücü göçünü düzenlemeye yönelik 1 Mart 2020'de yürürlüğe giren yasa, pandemi kısıtlamalarıyla aynı döneme denk gelmiş, randıman alınamamıştı. Almanya'da "baby boomers" olarak adlandırılan ve doğum oranının en yüksek olduğu kuşağın da (1946-1964 arası doğanlar) emekliye ayrılması, nitelikli eleman açığının böylece daha da artması ve bunun refah için bir tehdit haline gelmesi üzerine Alman hükümeti yeni bir Nitelikli İş Gücü Göçü Yasası hazırladı.

Nitelik ve yeteneklere göre bir puanlama sistemine dayanan yasanın ilk ayağı Almanya'da 18 Kasım 2023'te yürürlüğe girdi. Buna göre Almanca ve İngilizce bilgisi, diploma, mesleki tecrübe, yaş ve Almanya ile ailevi bağ üzerinden kalifiye bir kişi daha fazla puan toplayabiliyor ve bir "fırsat kartı" alabiliyor. Bu fırsat kartı da ona bir yıllık oturum hakkı tanıyor. Bu sürede de söz konusu kişi kendisine iş arayabiliyor.

Şimdiye kadar Almanya'ya gelecek nitelikli iş gücü için senelik asgari kazanç sınırı 58 bin 400 euroydu. Yeni düzenleme, bu sınırı aşağıya çekerek daha az kazanan nitelikli meslek sahiplerinin de Almanya'ya gelmesini mümkün kılıyor. Ülkeye gelecek kalifiye bir iş gücü artık yılda 43 bin 800, yani ayda 3 bin 600 euro brüt maaş alması halinde hızla oturma ve çalışma iznine kavuşabiliyor.

Yeni göç yasası sadece yurt dışından gelişleri değil, halihazırda ülkede yaşayan sığınmacıları da istihdama kazanmayı hedefliyor. Buna göre 29 Mart 2023 öncesinde ülkeye giriş yapmış biri, kalifiye olduğunu ve bir iş bulduğunu kanıtlarsa iltica başvurusunu geri çekip nitelikli iş gücü olarak oturum başvurusunda bulunabilecek. Şimdiye kadar geçerli yasa, bu kişilerin önce ülkesine dönmesini, oradan çalışma vizesi için başvurmasını ve vize alması halinde tekrar Almanya'ya gelmesini öngörüyordu.

Yeni Nitelikli İş Gücü Göçü Yasası, Almanya'ya Avrupa Birliği (AB) dışından, üçüncü bir ülkeden gelen kalifiye iş gücünün sadece eşini ve çocuklarını getirmesini kolaylaştırmakla kalmıyor, ayrıca anne ve babasını veya kayınvalide ve kayınpederini getirmesine de imkan tanıyor. Bunun için şart koşulan tek kural, gelecek aile üyelerinin masraflarını başvuruyu yapan kişinin karşılaması. Söz konusu kişilerin devletten maddi yardım alma hakkı bulunmuyor. 

Aile büyüklerinin Almanya'ya getirilmesi özellikle çocuklu ailelerin en çok dile getirdiği talepler arasında yer alıyordu.

AB Mavi Kartı uygulaması uzatıldı

Yeni düzenleme ile Avrupa Birliği'nin (AB) yüksek okul mezunlarının Birlik ülkelerine gelmesini mümkün kılan Mavi Kart uygulamasının kapsamı da genişletiliyor. Başta bilişim ve tıp gibi sıkıntı çekilen meslek alanlarındaki açığın kapatılması amacıyla AB kapsamında 2012 yılında yürürlüğe konan ve sınırlı bir kesimi kapsıyor olsa da başarılı bir uygulama olarak görülen Mavi Kart'ın şartları iyileştiriliyor.

Öncelikle Mavi Kart başvurusu yapılabilecek meslekler listesi genişletiliyor. Şimdiye kadar matematik, bilişim, fen bilimleri, mühendislik ve hekimlik gibi alanları kapsayan listeye Türkiye gibi üçüncü ülkelerden artık eczacılar, eğitmenler ve bakıcılar da dahil olabilecek.  

Bir işyeri, AB dışındaki bir ülkeyle işbirliği mutabakatı yaptıysa listede yer alan mesleklerden birinde çalışmak isteyen kişiyi Mart 2024'ten itibaren Almanya'ya getirip diplomasının tanınması işlemi sürerken işbaşı yaptırabilecek. Bu durumdaki kişinin oturum hakkı da üç yıla kadar uzatılabilecek.

Eğitimi henüz süren nitelikli iş gücü kategorisindeki kişiler de haftada 20 saate kadar çalışma hakkına kavuşabilecek.

Mavi Kart sahipleri, aile birleşiminde aile bireylerinin bakımını sağlayacak gelire sahip olduğunu kanıtlamakla yükümlü. Bu kural yeni düzenlemede de devam ediyor. Konutta oturacak kişi sayısına göre evin asgari bir büyüklükte olması şartı ise artık aranmayacak. Bu kural, konut sıkıntısının yaşandığı büyük kentlerde pek çok kişinin aile birleşimini güçleştiren bir faktördü.

Tartışmalı vatandaşlık yasası

Almanya'da iktidardaki üçlü koalisyon hükümeti Vatandaşlık Yasası'nda da reforma gidiyor. Noel öncesinde yapılan açıklamada koalisyonda bu konuda uzlaşma sağlandığı ve yeni yasanın Ocak 2024'te meclise geleceği duyuruldu. Yasa, vatandaşlığa geçişi kolaylaştırmayı ve Türkiye kökenlilerin uzun süredir talep ettiği çifte vatandaşlığı da mümkün kılmayı öngörüyor.

Planlanan düzenleme, Almanya'daki bir göçmenin ülkeye gelmesinden beş yıl sonra vatandaşlık için başvuru yapabilmesini öngörüyor. Bu süre şimdiye kadar sekiz yıldı. Uyum konusunda özel başarı gösterenlerde vatandaşlık için başvuru süresi üç yıla kadar indirilebilecek. Uyumda üstün başarı olarak nitelenen özellikler ise Almanca'yı kısa sürede öğrenmek, okul veya meslekte başarılı olmak veya toplum için gönüllü çalışmalar yürütmek olarak sıralanıyor.

Şimdiye kadarki uygulamada Alman vatandaşı olmak isteyen kişi, gerekli şartları yerine getiriyorsa önce bulunduğu ülke vatandaşlığından çıkış yaptığını belgelemek ve bu belge ile Alman vatandaşlığına geçiş işlemini tamamlamakla yükümlüydü. Pek çok Türkiye kökenli de kendisi veya ailesinin köklerinin bulunduğu ülkenin vatandaşlığından çıkmayı istemediğinden Alman vatandaşlığına geçmeye ilgi göstermiyordu. Bunun aşılması için Alman hükümeti çifte vatandaşlığı mümkün hale getirmeyi hedefliyor. 

Ocak 2024'te meclise gelmesi beklenen Vatandaşlık Yasası Almanya'da doğan her çocuğun, ebeveynleri yabancı ülke vatandaşı da olsa, birinin beş yıldan fazla bir süredir Almanya'da yaşıyor olması halinde, Alman vatandaşı olmasını mümkün kılacak. Halen geçerli olan düzenlemede bu süre sekiz yıl. Yeni düzenlemeye göre bu durumdaki çocuklar şartları yerine getirmesi halinde Alman vatandaşlığının yanı sıra ebeveynlerinin vatandaşlığını da koruyabilecek.

Türkiye dahil eski "misafir işçiler" kolayca vatandaş olacak

Almanya'da vatandaşlığa geçişte yazılı bir testin yapılması, ayrıca asgari Almanca dil bilgisinin de kanıtlanması gerekiyor. Almanya'ya 1960'lardan itibaren gelen ve kendilerini başlangıçta bu ülkede geçici olarak gördükleri için dil öğrenme fırsatı olmayan Türkiye kökenli ilk kuşak "misafir işçiler" ise vatandaş olmak istiyorsa bu testlerden muaf tutulacak.

Alman hükümeti, bu istisna ile ülkenin kalkınmasında emeği geçen ilk kuşak işçileri onurlandırmayı amaçlıyor.

Vatandaşlıkta anayasal düzen vurgusu

Almanya'da vatandaş olmak isteyenlerin demokratik anayasal düzeni tanıdıklarına dair etmeleri gereken yemin de detaylandırılıyor. Hazırlanan yeni metinde antisemitik, ırkçı, yabancı düşmanı ve insanlık onurunu zedeleyici icraatların Alman Anayasası'nda garanti altına alınan "insanlık onuru" ilkesiyle uyuşmadığı vurgulanacak.

Hür Demokrat Parti'nin (FDP) Meclis Grup Başkan Vekili Konstantin Kuhle, vatandaş adaylarının Almanya'nın Yahudilere yönelik tarihi sorumluluğunun sonucu olarak Yahudilerin yaşamının korunmasını ve Rusya'nın Ukrayna'ya saldırısını reddettiklerini de beyan etmeleri gerektiğini savundu. Ancak bunların yasada tam olarak nasıl formüle edileceği konusunda bilgi vermedi. 

Vatandaşlığa geçişte temel prensip ise kendi kendini finanse etmek

Almanya'da vatandaşlığa geçmek isteyen kişiden beklenen en önemli ilke finansal yeterlilik. Ancak bu konuda da istisnalar mümkün olacak. Örneğin ilk kuşak Türkiye kökenli işçilerden 1974'e kadar Almanya'ya gelmiş olanlar ile eski Demokratik Almanya Cumhuriyeti'ne (DDR) başka ülkelerden gelen göçmen işçiler bu zorunluluğun dışında tutulacak.

Almanya'da vatandaşlığa geçiş seramoniyle yapılacak ve vatandaşlığa geçiş belgesi törenle sunulacak.

Nüfusu yaklaşık olarak 84 milyon olan Almanya'da 12 milyon yabancı ülke pasaportlu vatandaş yaşıyor. Bunlardan 5 milyon 300 bini 10 sene veya daha uzun süredir ülkede ikamet ediyor.

 

DW Türkçe'ye VPN ile nasıl ulaşabilirim?