18 Ocak Dünya Kardan Adam Günü. Kardan adam yapmak kar yağışını heyecanla bekleyen çocukların en büyük eğlencelerinden. İşte kardan adam hakkında bilmediğiniz 5 gerçek.
Reklam
1. Kardan adam ordusu: ABD'nin Minnesota eyaletinde yaşayan Karen Schmidt'e bundan 15 yıl önce bir kardan adam figürü hediye edilmiş. Schmidt'in kardan adam figürü kolleksiyonu 2013 yılında 5 bin 127 kardan adama ulaşmış. Guinness Rekorlar Kitabı’na göre Schmidt koleksiyoncular arasında dünyanın en fazla yoyo sahibinin bir önünde, plastik ördek koleksiyoncusunun da bir arkasında bulunuyor.
2. Bembeyaz: ABD'nin Maine eyaletindeki bulunan Bethel kenti sakinleri 2008'de bir ay boyunca dünyanın en büyük kardan adamını yaptı. Daha doğrusu en büyük kardan kadınını… Kırmızı şapkalı kardan kadın tamamlandığında 37 metre boya ve 6 ton ağırlığa erişmişti. Kardan kadının kirpilerini oluşturmak için Berthelliler 16 adet kayak kullandı.
3. Dünden bugüne kardan adam: Dünyanın bilinen en eski kardan adam tasviri 1380 yılından kalma bir Hristiyan dua kitabına dayanıyor. Ancak tasvirdeki kardan adam erimeye başladığı için biraz yamuk ve oldukça ıslak görünümlü.
4. Islak kar: Kayakçıların kabusu, kardan adam yapmayı planlayanlar içinse büyük bir lütuf. Islak kar donma noktasına yakın hava sıcaklığında oluşuyor. Kar kristalleri henüz donmamış su nedeniyle daha büyük kar taneleri meydana getiriyor.
Kar mucizesi
Karın bembeyaz güzelliği kadar kar tanelerinin her biri de kendi içinde birer mucize. Kar kristallerinin birbirinden ne denli farklı ve güzel olabileceğini fotoğraflar gösteriyor.
Fotoğraf: CC-BY-NC-ChaoticMind75
Kış manzarasını beklerken
İlk kar yürüyüşünde ayakkabılardan çıkan sesin kuşkusuz rahatlatıcı bir özelliği var. Hiç olmazsa kışın bir iki kez kar yağması pek çok kişinin arzusu. Fakat kış manzarası sadece uzaktan güzel değil, yakından, çok yakından da mucizevî güzellikte.
Kar, milyonlarca kar kristalinin bir araya gelmesiyle oluşuyor. Kar kristalleri, atmosferin soğuk katmanlarında meydana geliyor. Bulutları oluşturan minicik su taneleri soğuk hava ile temas edince ince buz parçalarına dönüşüyor. Bu süreç için hava sıcaklığının eksi 4 ila eksi 20 arasında seyretmesi gerekiyor.
Fotoğraf: CC-BY-NC-ChaoticMind75
Altıgen kristaller
Bu koşullar altında kar kristallerinin yeryüzüne doğru yolculuğu başlıyor. Bu kristaller sadece 0,1 mm. büyüklüğünde ve hepsi altıgen şeklinde. Altıgen formu oluşturansa su moleküllerinin yapısı.
Fotoğraf: CC-BY-NC-ChaoticMind75
Her şey bulutlarda başlıyor
Yolculuğun ilk durağı bulutlar… Bulutların içindeki su buharı soğuk havada hızlı bir şekilde kar kristallerine dönüşüyor. Kristaller, büyüyor ve çeşitleniyorlar. Hava sıcaklığına, rüzgarın durumuna ve havadaki nem oranına bağlı olarak, çeşitli şekiller meydana getiriyorlar. Sonsuz sayıda şekil oluşması mümkün.
Fotoğraf: cc-by-Evan Forester
Kristalden kar tanesine
Yıldızı andıran bu kar tanesi şekli, kar taneleri arasında en sık görüleni. Çok sayıda altıgen kristal bir araya gelerek tek bir kar tanesini oluşturuyor.
Fotoğraf: CC-BY-NC-ChaoticMind75
Havanın etkisi
Buz kristallerinin buluttan çıkıp yere düşene kadar geçen süre yaklaşık 1 saat. Yüksek sıcaklıklarda, eksi 5 derecenin üzerinde ve yüksek nem oranında, daha büyük kar taneleri oluşuyor. Düşük sıcaklıklar ve kuru havada ise kar taneleri buz parçacıkları şeklinde yağıyor.
Fotoğraf: picture-alliance/dpa/Bernd März
Her kar aynı değil
Her kardan kardan adam yapılamıyor, zira sadece daha nemli olan ve büyük taneli olarak yağan kar buna elverişli. Küçük taneli kar ise soğuğa işaret ediyor. Bu türdeki kar taneleri kuru, pudra gibi bir kar oluşturuyor. Araştırmacılar 'pırlanta kar' kavramını da kullanıyor. Bu kar daha uzun süre erimeden kalıyor. Bu tür kar, buzulların oluşumu açısından önemli.
Fotoğraf: Fotolia/ivan kmit
Kardan buzullara
Karın buzullara dönüşmesi için yıllarca erimeden kalması gerekiyor. Ancak uzun yıllar sonra 'eski' kar, yeşil veya mavi renk kazanarak, buzulları oluşturuyor.
Fotoğraf: picture-alliance/dpa/Patrick Pleul
Beyaz aldatmacası
Beyaz kış manzarası ise bir yanılsamadan ibaret. Zira kar, aslında renksiz, şeffaf su damlalarından oluşuyor. Kara beyaz görünümünü veren ise buz kristalleri. Çok sayıda köşe, uç, düzlem sonsuz sayıda ayna gibi görev yapıyor ve beyaz güneş ışığını yansıtıyorlar.
5. Kardan adam fetvası: Kardan Adamla ilgili bir fetva bile bulunuyor. Suudi bir din adamı geçen yıl fetva vererek kardan adam yapılmasının İslam'a uygun olmadığını belirtmişti. Fetvaya göre kardan deve yapmak da caiz değil.