Krizin Balkan ülkelerine etkisi
18 Kasım 2009Budapeşte’deki Alman işadamları derneğinden Manfred Bey, durumu en kötü Güneydoğu Avrupa ülkesinin, Macaristan olduğu görüşünde. Bey,"Kriz yatırımcının belini büküyor. Unutmayın ki bu ülkedeki yerli ve yabancı yatırımcı tarafından üretilen malların büyük bölümü ihraç ediliyor. Global ihraç pazarlarının çökmesi Macaristan’ı özellikle etkiliyor" diye konuştu.
Macaristan krizden nasıl kurtulur?
Macar siyaset bilimcisi Zoltan Kiszely ise Macaristan’ın ekonomik canlanmadan fayda sağlayamadığını söyledi. Kiszely,"Kârı büyük yabancı şirketler alıp götürüyor. Macaristan’da sermaye birikmiyor, işletme kârı ülkeden kaçıyor. Orta boy Macar şirketlerinin ayakta kalması mümkün değil" dedi.
Zoltan Kiszely, iç ve dış borçların dağ gibi birikmesinin ülkesini krize daha duyarlı kıldığını ve kriz sonrasında ekonomik bakımdan hızla toparlanmayı da önlediği görüşünde. Macar siyaset bilimci şöyme konuştu:“Krediler cari harcamalara gitti. Yatırım yapılmadığı için borçların ekonomik büyümeyle ödenmesi mümkün değil.
Büyük zorluk çektiğimizi ve getirisini ilerde paylaşmak üzere herkesin belli bir süre fedakârlık etmesi gerektiğini halka anlatmalıyız.Bunu yapmadığımız müddetçe Macaristan krizden kurtulamaz."
Bulgaristan'da işsizlik kabusu
Bulgaristan’ın durumu da pek farklı değil. Yüksek borçla finanse edilen on iki yıllık büyümenin ardından küresel krizin pençesine düşen bu Balkan ülkesinde yatırımcı beklemeyi tercih ederken, işsizlik hızla artıyor. Ekonomik reformların bekletilmesi ve yolsuzlukla etkili mücadele edilmemesi Bulgaristan ekonomisine toparlanma fırsatı vermiyor.
Global ekonominin aktörleri arasında yer almayan Arnavutluk yüzde üçlük büyüme hızını koruyabildiği için istihdam artıyor ve yurtdışında yetişmiş vasıflı işgücü de ülkesine dönüyor.
Balkanlar’ın gözü yaşlı ülkelerinden biri de Romanya. En büyük sorunu kamu borçları olan Romanya, hükümet krizi yüzünden reform ve konjonktür programları uygulayamıyor. Milyoner İon Blazac'ın, “Mali kriz yüzünden para adeta imha ediliyor. En iyisi Ferrari almak. Bu lüks oto, yılda en fazla yüzde beş değer kaybediyor” demesine şaşırmamak gerekiyor.
Sırbistan cazip
Sırbistan ise Avrupa Birliği ile imzaladığı serbest ticaret anlaşması sayesinde yabancı yatırımcıya cazip geliyor. 600 milyon Euro’luk altyapı yatırımlarını kriz sonrasına erteleyen Sırbistan Birlik üyeliği şansını kaybetmemek için reformları hızla devreye sokuyor.
Siyasi çekişmelerin bir türlü sona ermediği Bosna Hersek’in Boşnak, Hırvat ve Sırp halk gurupları bir türlü ortak menfaatler üzerinde anlaşamıyor. Oslobodenje gazetesinin yazı işleri müdiresi Vildana Selimbegovic'e göre, önemli bir kalkınma potansiyeli bulunan Bosna Hersek’teki ataletten siyaseti sorumlu. Selimbegovic,"Krizde yaprak kıpırdamıyor. Siyaset bütün reformları bloke ediyor” diye konuştu.
© Deutsche Welle Türkçe
Andreas Meyer-Feist/ Çeviren Ahmet Günaltay
Editör: Değer Akal