Mizah dergisi Leman'ın Muhammed Peygamber'i tasvir eden bir karikatür yayımladığı iddiaları üzerine dergi hakkında İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından re'sen soruşturma başlatıldı. Dergiyi protesto etmek için İstanbul İstiklal Caddesi'nde toplanan bir grup ise protesto gösterisi düzenledi, derginin hazırlandığı binanın camlarını kırdı. Dergi karikatürün yanlış anlaşıldığını savunurken İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya'nın açıklamaları ve polisin servis ettiği gözaltı videoları tepki çekti.

Leman'ın karikatüründe ne var?

Derginin 26 Haziran 2025 tarihli sayısında yayımlanan tartışma yaratan karikatürde; bombardıman altındaki bir şehirden göğe yükselen beyaz sakallı iki kişi birbirlerine selam verip adlarının Muhammed ve Musa olduğunu söylüyor.

Leman'a neden soruşturma açıldı?

Karikatür ile dini değerlerin alenen aşağılandığı gerekçesiyle İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından re'sen soruşturma başlatıldı. Soruşturma kapsamında "Halkı kin ve düşmanlığa tahrik veya aşağılama" suçlaması ile derginin imtiyaz sahibi ve genel yayın yönetmeni, yazı işleri müdürü, müessese müdürü, grafikerler ve karikatürü çizen kişinin de aralarında bulunduğu altı kişi hakkında gözaltı kararı verildi.

Adalet Bakanı Yılmaz Tunç dergiye yönelik soruşturmanın gerekçesini şu ifadelerle açıkladı:

"Türk Ceza Kanunumuz, halkın dini değerlerini alenen aşağılayan kişi fiilin kamu barışını bozmaya elverişli olması halinde cezalandırılacağını belirtir. Özellikle bunu düşünce özgürlüğü, ifade özgürlüğü kapsamında değerlendirmek mümkün değil... İfade özgürlüğü, başka bir inancın kutsalına saldırı hakkını içermez."

Kimler gözaltına alındı?

Olayla ilgili karikatürist dahil derginin altı çalışanı hakkında yakalama kararı verildi, şu ana kadar dört kişi gözaltına alındı. İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya gözaltındaki kişilerin derginin Yazı İşleri Müdürü Z.A., Müessese Müdürü A.Y., grafiker C.O. ve çizimi yapan D.P. olduklarını bildirdi.

Hakkında gözaltı kararı verilen; Leman dergisi İmtiyaz Sahibi ve Genel Yayın Yönetmeni Tuncay Akgün ile Yazı İşleri Müdürü Aslan Özdemir'in ise yurt dışında oldukları belirlendi.

Leman dergisi kapatılacak mı?

İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığının başlattığı soruşturma kapsamında derginin ilgili sayısının toplatılması ve sosyal medya hesabının erişime engellenmesi için girişimde bulunuldu. Derginin internet sayfasına da erişim sorunu yaşanıyor.

Leman karikatür için ne söyledi?

Leman dergisi, tartışma yaratan karikatürle ilgili açıklama yaparak, amaçlarının dini değerleri aşağılama olmadığını belirtti. Derginin sosyal medya hesabından yapılan açıklamada, "Şu anda Muhammed ismini taşıyan 200 milyon kişi var" denilerek çizime konu kişinin Muhammed Peygamber olmadığı vurgulandı:

"Burada karikatürün çizeri İsrail tarafından öldürülen bir Müslümanı konu ederek mazlum Müslüman halkın haklılığını çizmek istemiş olup dini değerleri aşağılama amacı asla bulunmamaktadır. Bize sürülen lekeyi kabul etmiyoruz zira Peygamber efendimizin tasviri yoktur. Karikatürü böyle yorumlamak için çok kötü niyetli olmak lazım."

Paris'ten telefonla haber ajansı AFP'ye konuşan derginin Genel Yayın Yönetmeni Tuncay Akgün de çizimin Muhammed Peygamber'i tasvir etmediğini söyledi. Akgün, 1991'de kurulan dergiye yönelik saldırının "şoke edici ama şaşırtıcı olmadığını" söyledi, Charlie Hebdo saldırısı ile benzerliğe dikkat çekerek endişelerini dile getirdi.

Fransa'da 2015 yılında bir saldırgan, Peygamber karikatürü nedeniyle Charlie Hebdo adlı mizah dergisinin çalışanlarını hedef almış, olayda 12 kişi ölmüştü.

İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya ne söyledi?

Yerlikaya, dergi çalışanlarının her birinin gözaltına alındıkları sırada çekilen videolarını ayrı ayrı sosyal medya hesaplarından paylaştı, şüphelileri "hadsiz" ve "hayasız", yaptıkları eylemi ise "alçaklık" olarak niteledi.

Yerlikaya gözaltılara ilişkin paylaşımlarında, "Bu hayasızlar hukuk önünde hesap verecektir...  Sevgili Peygamberimize (S.A.V.) yönelik gerçekleştirilen bu alçaklık hukuk önünde hak ettiği cezayı görecektir. Emniyet güçlerimizden de adaletten de kaçamayacaksınız" ifadelerini kullandı.

Bakan Yerlikaya'nın bu paylaşımı ve polisin gözaltı sırasında gereksiz güç kullanımı ise tepki çekti.

Sivil toplum kuruluşları neden Yerlikaya'ya tepki gösterdi?

Çağdaş Hukukçular Derneği, "Leman Dergisi karikatüristi işkenceyle gözaltına alınırken video çekilerek İçişleri Bakanı tarafından sosyal medyada paylaşılması, işkencenin açıkça sahiplenildiğini göstermektedir. Halkımızı ve meslektaşlarımızı işkenceye karşı dayanışmaya çağırıyoruz" açıklamasını yaptı.

İnsan Hakları Derneği de "Leman dergisinde yayımlanan bir karikatürü çizdiği iddia edilen kişinin gözaltına alınma görüntülerinin İçişleri Bakanı tarafından yaygınlaştırılmasını ve bu gözaltı sırasındaki muamelenin meşru gösterilmesini kınıyoruz" dedi.

Açıklamada, "Gözaltına alınan kişiye-hem de hiçbir direnç göstermemişken-kötü muamele uygulanmış; ters kelepçe takılarak ve yerlerde sürüklenerek gözaltına alınmıştır. Bu görüntüler İçişleri Bakanlığı tarafından da meşru kabul edilerek kamuoyuna servis edilmiştir" ifadeleri kullanıldı, devamında, "İçişleri Bakanı'nı işkenceyi ve kötü muameleyi meşrulaştırabilecek bu tür görüntüleri yayınlama konusunda bir kez daha düşünmeye ve yasalara uymaya çağırıyoruz" denildi.

Yasalara göre ters kelepçe takılabilir mi?

Peki gözaltılar sırasında kamuoyuna da yansıyan kötü muamele için yasalar ne diyor?

Ceza Muhakemesi Kanunu'nun (CMK) 93'üncü maddesi, kelepçenin sadece belirli şartlar altında kullanılabileceğini öngörüyor. Buna göre, yakalanan kişinin kaçma ihtimali veya kendisine ya da başkalarına yönelik hayati bir tehdit oluşturma riski bulunuyorsa kelepçe takılabiliyor. Aksi hâlde, özellikle ters kelepçe gibi aşağılayıcı uygulamaların, kötü muamele yasağını ihlal edebileceği belirtiliyor.

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi de Erdoğan Yağız / Türkiye (2007) kararında, gözaltı sırasında orantısız biçimde yapılan fiziksel müdahalelerin kötü muamele yasağını ihlal ettiğine hükmetmişti.

İstiklal Caddesi'ndeki protestolarda ne yaşandı?

Dün akşam saatlerinde İstiklal Caddesi'nde, derginin hazırlandığı bina önünde toplanan bir grup, Leman dergisinin kapatılması yönünde slogan attı. Türkiye'nin "köktendinci terör örgütü" kabul ettiği İBDA-C ile bağlantılı olduğu iddia edilen gruptakiler dergi çalışanlarına yönelik tehditte bulundu, binaya girmeye çalıştı, binanın camlarını kırdı. Büyük Doğu Akıncıları (BDA) İstanbul İl Başkanı Alper Kaan Aykut tekbir sesleri arasında yaptığı konuşmada, "Burası Müslüman Anadolu toprağı. Herkes şunu unutmasın: Ya biz gideceğiz, ya onlar gidecek. Ya onlar ölecekler, ya biz öleceğiz" dedi. Kalabalıktaki bazı kişiler hedef aldıkları bina önünde namaz kıldı.

İletişim Başkanı Fahrettin Altun, olaylar sırasında binanın boş olduğunu kaydetti: "Dergiye ait bina şu anda tamamen emniyet güçlerimizin kontrolü altındadır ve boş durumdadır. Olayın tüm sorumlularının adalete teslim edilmesi için devletimiz çalışmaktadır."

Sosyal medya üzerinden protesto için yine benzeri çağrılar yapılması üzerine Beyoğlu Kaymakamlığı bugün bir açıklama yaptı. Bölgede 24 saat süreyle toplantı ve gösteri yürüyüşü, basın açıklaması, bildiri dağıtma ve oturma eylemi gibi tüm etkinliklerin yasaklandığını duyurdu.

İBDA-C nedir?

ABD Dışişleri Bakanlığı internet sitesinde, yabancı terör örgütleri listesindeki İBDA-C için Türkiye'de laik yönetimin "gayrimeşru" olduğunu ileri süren, "saf bir İslam devleti kurulmasından yana grup" ifadeleri kullanılıyor. 1970'lerden bu yana aktif olduğu belirtilen örgütün; yardım kuruluşları, azınlık gruplarına ait binalar ve başka sivil yapılara yönelik bombalama ve sabotaj eylemleri gerçekleştirdiği kaydediliyor.

Türkiye İçişleri Bakanlığı internet sitesinde ise tam adı Büyük İslam Akıncıları Cephesi olan örgüt, "Türkiye aleyhine faaliyet yürüten terör örgütleri" arasında sayılıyor.

DW,ANKA,AFP,DHA / PÜ, MUK, JD

DW Türkçe'ye engelsiz nasıl erişebilirim?