Liselere Geçiş Sistemi (LGS) sınavında, 544 okuldan 719 öğrencinin tüm soruları doğru yanıtlayarak 500 tam puan almasıyla birlikte sınav güvenliğine ilişkin tartışmalar gündemden düşmüyor.

Milli Eğitim Bakanlığı (MEB), sınavın şeffaf ve denetime açık biçimde yürütüldüğünü savunurken, muhalefet partileri, sendikalar ve veliler sınav kitapçıklarının oturum devam ederken paylaşıldığına ve bu içeriklerin saat 11.57 itibarıyla sosyal medyada dolaşıma girdiğine dikkat çekerek şaibe iddiasını sürdürüyor.

LGS ile ilgili iddialar gündemdeki yerini korurken, Milli Eğitim Bakanlığı'nda dikkat çeken bir görevden alma gerçekleşti. Beş yıldır Milli Eğitim Bakanlığı Bilgi İşlem Genel Müdürü olarak görev yapan Özgür Türk, görevinden alındı. Türk'ün yerine Prof. Dr. Ersin Karaman atandı.

Geçtiğimiz günlerde iddialara ilişkin tatmin edici bir açıklama yerine muhalefeti hedef alan açıklamalarda bulunan Milli Eğitim Bakanı Yusuf Tekin ise bugün Bakanlık tarafından başlatıldığı duyurulan soruşturmanın kapsamı ve akıbeti hakkında kamuoyunu bilgilendirdi.

TRT Haber yayınında LGS'de şaibe iddiasını da bir kez daha yalanlayan Tekin, aralarında soruları paylaşan okul yöneticisinin de olduğu kişiler hakkında hukuki işlemlerin başlatıldığını belirtti.

15 Haziran 2025'te yapılan sınava 963 bin 142 öğrenci katıldı. Geçen yıl 352 öğrencinin tam puan aldığı sınavda bu yıl sayı iki katını aşarak 719'a ulaştı. Ancak sınav devam ederken kitapçıkların WhatsApp gruplarında paylaşıldığı yönündeki iddialar ve bazı salonlarda kitapçıkların yanlış dağıtıldığına dair şikayetler, sınav güvenliğini yeniden tartışmaya açtı.

Önceki sınavlarda kaç kişi tam puan aldı?

2018'de sadece 18 öğrenci tam puan almışken, bu sayı 2019'da 565'e yükseldi. 2020'de 181, 2021'de 97, 2022'de 193 ve 2023'te 562 öğrenci 500 tam puan aldı. 2024'te 352'ye gerileyen bu sayı, 2025'te 719'a çıkarak şimdiye dek görülen en yüksek seviyeye ulaştı. 

Bu artış, sınavın güvenilirliği ve ölçme kriterleri hakkında soru işaretlerine yol açtı.

Daha önce şaibe iddiaları çıkmış mıydı?

LGS geçmişinde de zaman zaman sınav güvenliği ve uygulama hataları kamuoyunun gündemine geldi. 

Pandemi koşullarında yapılan LGS'de sınav merkezlerinde eksik kitapçık dağıtımı ve lojistik aksaklıklar eleştirilmişti. 

Son birkaç yıldır bazı özel okullarda olağandışı başarı oranları kamuoyunda tartışma yaratırken, örnek sorularla sınavda çıkan sorular arasındaki benzerlikler dikkat çekmiş, bu durum bazı çevrelerce "öğrenciler değil yayınevleri sınava hazırlanıyor" şeklinde yorumlanmıştı.

Ancak 2025 yılında ortaya çıkan dijital belge, ekran görüntüsü ve Meclis soru önergelerine yansıyan iddialar, LGS tarihinde bugüne dek gündeme gelen en ciddi şaibe tartışmalarını beraberinde getirmiş görünüyor.

Sendikalar ve veliler neden tepkili?

Eğitim ve Bilim Emekçileri Sendikası (Eğitim Sen), 719 öğrencinin tam puan aldığı sınavın, sınav güvenliği tartışmalarını daha da derinleştirdiğini vurguladı: 

"Öğrencilerin aynı soruları sınavdan önce görmüş olabileceği iddiaları, şaibe ve kopya tartışmaları, özellikle tam puan alanların belli okullarda ve belli merkezlerde yoğunlaşma iddiası, bu sisteme güvensizliği bir kez daha ortaya koymaktadır."

Öğrenci Veli Derneği (VELİ-DER) ise bazı özel okulların açıkladığı başarı sayılarının inandırıcı olmadığını, sınavın çocukları istemedikleri okul türlerine veya özel okullara zorladığını kaydetti. Ayrıca, sadece öğretmenlerin erişebileceği kitapçıkların sınav sırasında dolaşıma girmesinin ciddi bir güvenlik zafiyeti olduğu ifade edilirken, Bakan Tekin'in sınav sonuçlarını sorgulayanları "çıkar elde eden art niyetli kişiler" olarak tanımlaması "kaygılı velileri hedef almak" olarak nitelendirildi.

Muhalefet partileri ne diyor?

CHP, DEM Parti ve İYİ Parti, sınav güvenliğine dair iddiaları Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) gündemine taşıdı.

CHP Genel Başkan Yardımcısı Suat Özçağdaş, DEM Parti İstanbul Milletvekili Cengiz Çiçek ve İYİ Parti Grup Başkanvekili Turhan Çömez'in verdiği soru önergelerinde, sınav sırasında paylaşılan kitapçıkların sorumlularının kim olduğu, tam puan alan öğrencilerin okul ve il bazında dağılımının neden gizlendiği, Bakanlık tarafından başlatıldığı duyurulan soruşturmanın kapsamı ve bulgularının neden açıklanmadığı gibi başlıklar yer aldı. 

Ayrıca LGS istatistiklerinin neden 2023'ten bu yana yayımlanmadığı, olağanüstü başarı oranlarının gerekçesi ve son 10 yıla ait tam puan verilerinin paylaşılması talep edildi.

Bakan Tekin'in son açıklamaları muhalefetin tepkisini daha da artırdı. CHP Genel Başkan Yardımcısı Gökan Zeybek, "Sandıkta yedikleri tokadı hâlâ hazmedemeyenler şimdi de hakaret ve iftiralarla gündemi değiştirmeye çalışıyor" dedi. CHP Genel Başkan Yardımcısı Gökçe Gökçen ise "14 yaşındaki çocukların bile emeğine göz dikmiş bir anlayışın bu ülkeye yaptığı kötülükleri asla küçümsemeyin. Üslubu bozuğa tane tane anlatalım. Sınav devam ederken sınavın fotoğrafı bile değil, PDF'leri gruplarda geziniyor" ifadelerini kullandı.

İYİ Parti Grup Başkanvekili Turhan Çömez de Mahmut Celalettin Öktem İmam Hatip Ortaokullarındaki sıra dışı başarı oranlarına dikkat çekti. Çömez'in gündeme getirdiği iddialara göre, Bursa Mahmut Celalettin Ökten İmam Hatip Ortaokulu'ndan 36, Antalya Kepez Mahmut Celalettin Ökten İmam Hatip Ortaokulu'ndan 6, Trabzon Mahmut Celalettin Ökten İmam Hatip Ortaokulu'ndan 4 öğrenci 500 tam puan alırken, Türkiye'deki diğer tüm imam hatip ortaokullarında bu başarıyı elde eden öğrenci sayısı yalnızca 17. Bu tabloyu "Bu koku değil, kokuşmuşluk hali" sözleriyle değerlendiren Çömez, bu merkezlerde detaylı bir soruşturma yapılması çağrısında bulundu.

Bakanlık ne söylemişti? 

LGS'de tam puan krizi hakkında Milli Eğitim Bakanlığı'ndan şimdiye dek birbiriyle çelişen açıklamalar geldi.

Bakanlık, geçen hafta sonunda LGS sonuçlarının duyurulmasının ardından, sınavın "ölçme-değerlendirme ilkelerine uygun, şeffaf ve denetime açık" bir biçimde yapıldığını duyurmuştu. Soruların uzman ekiplerce hazırlandığını belirten Bakanlık, kamuoyunda dolaşan iddiaları "mesnetsiz ve hayal ürünü" olarak nitelendirmiş ve iddiaları ortaya atanlar hakkında suç duyurusunda bulunduklarını açıklamıştı.

Milli Eğitim Bakanlığı, 24 Haziran'da yaptığı açıklamada soru kitapçıklarının erken paylaşılmasıyla ilgili iddialar konusunda ise saat itibariyle sınav güvenliğini tehlikeye atacak herhangi bir durumun yaşanmadığını öne sürmüştü.

Ancak iki gün sonra Milli Eğitimi Bakanı Yusuf Tekin, katıldığı bir canlı yayında, "Bizim arzu ettiğimiz saatten önce açıklandı… O yayını yapan kişiyle ilgili suç duyurusunda bulunduk" sözleriyle soruşturma başlatıldığını duyurdu.

Muhalefetin soru önergelerine karşın Bakanlık soruşturmanın akıbetine ilişkin 17 Temmuz'a dek yanıt vermemiş, hatta Yusuf Tekin muhalefeti hedef alan açıklamalarda bulunmuştu.

Tekin'in, 15 Temmuzda yaptığı açıklamada,“Geri zekalıya anlatır gibi tane tane anlatıyoruz. Ama yetinmiyorlar. Pis kokular LGS'den değil CHP'li belediyelerden geliyor” sözleri tartışma yaratmıştı.

Bakan Tekin, 17 Temmuz'da katıldığı bir başka canlı yayında ise LGS soru kitapçığının erken paylaşıldığı iddialarına ilişkin başlatılan soruşturma kapsamında 29 kişi hakkında soruşturma başlatıldığını söyledi.

Tekin, "Araştırmamızı yaptık. 10.45'te biten sözel oturumu soruları hakkında soruşturma açılan bir idarecimiz tarafından fotoğraflanmış PDF'ye dönüştürülmüş ve 11.57'de paylaşılmış. Biz teknik arkadaşlarımızı o PDF görüntülerini, PDF materyallerini inceledik. Bir kere bizim PDF materyalimiz değil. Yani soruların çalındığı iddiası külliyen yalan böyle bir olay yok" diye konuştu. 

LGS nedir, diğer sınavlardan farkı ne?

2018'den bu yana uygulanan LGS, önceki sistemlerden farklı olarak zorunlu değil. Sınava yalnızca nitelikli liselere girmek isteyen öğrenciler katılıyor. Sınav iki oturumdan oluşuyor ve Türkiye'de bu yaş grubuna (13–14 yaş) uygulanan en kapsamlı merkezi sınav olma özelliği taşıyor.

LGS puanıyla fen liseleri, sosyal bilimler liseleri, bazı nitelikli Anadolu liseleri, Anadolu imam hatip liseleri, proje okulları ve teknik programlar öğrenci alıyor. Bu okullara merkezi yerleştirme ile girilebiliyor. Sınava girmeyen ya da yeterli puan alamayan öğrenciler ise adrese dayalı sistemle genel Anadolu liseleri, meslek liseleri veya imam hatip liselerine yönlendiriliyor.

Eğitimciler, kontenjan sınırlamaları nedeniyle öğrencilerin istemedikleri okul türlerine zorlandığını, bu durumun özel okullara yönelimi de artırdığını belirtiyor.

LGS'ye ilişkin başka eleştiriler neler?

Sendikalar ve dernekler, LGS'yi sadece güvenlik değil, yapısal eşitsizlik üreten bir sistem olarak da eleştiriyor. 

Eğitim Sen, sınavın "yarışmacı, elemeye dayalı ve performans odaklı" yapısının pedagojik ilkelere aykırı olduğunu belirtiyor. Nitelikli, bilimsel ve kamusal bir eğitim sisteminin acil ihtiyaç olduğuna işaret eden Eğitim Sen, LGS'nin kaldırılmasını, eğitim politikalarının, öğrenci, öğretmen ve velilerin aktif ve demokratik katılımıyla, şeffaf ve toplumsal ihtiyaçlara dayalı biçimde şekillendirilmesi gerektiğini vurguluyor.

Ayrıca akademik liselerin kontenjanı azaltılırken, imam hatip ve meslek liselerinin kontenjanlarının artırılması da tepkilere yol açıyor. VELİ-DER, sınav merkezli eğitim anlayışının terk edilmesini, yerine kamucu, eşitlikçi, laik ve bilimsel temellere dayanan bir eğitim sistemi modelinin getirilmesini öneriyor.

Öğrenciler tercihlerini 24 Temmuz saat 17.00'ye kadar e-Okul üzerinden yapabilecek. Yerleştirme sonuçları ise 4 Ağustos'ta açıklanacak. Ancak sınavın gölgesinde başlayan tercih süreci, bu yıl öğrenciler ve veliler için her zamankinden daha fazla belirsizlik içeriyor.

 

DW Türkçe'ye engelsiz nasıl erişebilirim?