Libya'da halkın rejime karşı ayaklanmasının üzerinden iki yıl geçti. Eski rejimin mutlak hâkimi Muammer Kaddafi'nin linç edilmesinden bir buçuk yıl sonra da Libya geleceğini kurtarabilmiş değil. Ayaklanmaya katılan gruplar arasındaki iktidar çekişmesi sürüyor. İsyanın başladığı Libya'nın doğu kesimlerinde merkezî yönetime öfke duyuluyor. Hatta devletten kopma eğilimi de güçleniyor. Dışişleri Bakanlığı, Almanları Libya'ya seyahat edilmemesi ve Bingazi'nin terk edilmesi hususunda uyarıyor. Libya'nın güneyinde de kaos hüküm sürüyor ve ülke sınırları bir türlü kontrol altına alınamıyor.

Mainz'daki Arap Dünyası Araştırmaları Merkezi'nin başkanı olan İktisadî Coğrafya Profesörü Günter Meyer, Fransızlar tarafından püskürtülen Mali'li militanların güneyden Libya'ya sızdıklarını söylüyor. Almanya, Avrupa Birliği projesi çerçevesinde sınırın güvenlik altına alınmasına katkıda bulunacak. 2012 yılındaki genel seçimlerle demokratikleşme yolunda önemli bir adım atılmış olmasına rağmen iç barıştaki kırılganlık ülkenin istikrara kavuşmasını zorlaştırıyor. Günter Meyer bu nedenle Almanya'nın öncelikle demokratik gelişmeyi istikrarlı bir rotaya oturtması umulan projelere destek verdiğini söylüyor.

Siyasi reformlara destek

Almanya, demokrasinin gelişmesine katkıda bulunacak olan seçim ve seçim hazırlığı gibi projelere katılıyor. Geçen yılki seçimlere Alman uzmanlar da eşlik ettiler. Avrupa Birliği bünyesinde yürütülen projelerin başında demokratik yapılanmaya zemin hazırlanması bulunuyor.

Bu amaçla 4,3 milyon euroluk yardım programı başlatan Almanya yeni Libya Anayasası hazırlıklarına da danışmanlık yapıyor. Bu yılın ortalarında Libya'nın yeni Anayasa temelinde devlet başkanını seçmesi bekleniyor. Alman yardımıyla yürütülen projeler arasında, sivillerdeki silah, mühimmat ve cephanenin toplanmasıyla mayınların temizlenmesi de bulunuyor. Almanya Libya'daki ayaklanmanın başladığı 2011 yılında da bu ülkeye 8 milyon euroluk insani yardımda bulunmuştu.

Libya'nın devlet yapısını oturtması kadar topyekûn kalkındırılması da gerekiyor. Alman Sanayi ve Ticaret Odaları Birliği sözcüsü Steffen Behm, müeyyidelerin kaldırılmış olmasına rağmen ülke ekonomisini bir türlü toparlanamadığını söylüyor.

Ticari ilişkilerde canlanma olduğunu belirten Behm, Libya'ya ihracat yapılabildiğini, ancak hukuk güvenliği olmadığından yabancı şirketlerin Libya'da yatırım yapmaktan çekindiğini belirtiyor.

Petrol ithalatı arttı

Aynı zamanda Alman şirketleri mevcut sözleşmelerden kaynaklanan alacaklarını da tahsil edemiyor. Devrimden önce Libya'ya bir milyar euroluk ihracat yapan Almanya 2012 yılında bu ülkeye 650 milyon euro değerinde mamul sattı. Libya öncelikle Alman inşaat makineleri satın alıyor. Geçici hükümetle milis güçleri arasındaki sürekli çatışmalar yüzünden inşaat faaliyetleri hemen hemen durmuş bulunuyor. Libya yarım kalmış, ya da terk edilmiş şantiyelerle dolu. Geçici hükümet seçimle meşruiyetini tescil ettirene kadar projelerin tamamlanmasına izin vermekten kaçınıyor. İç savaş sırasında ülkeyi terk eden mühendis ve işçilerden doğan açık da Libya'nın hiç çalışma vizesi vermemesi yüzünden kapatılamıyor. Alman Odalar Birliği sözcüsü Behm, Libya'nın en azından ham petrol ve doğalgaz ihracatını yeniden başlatmış olmasının Almanya'ya da yaradığını belirtiyor. Steffen Behm, “Savaş ve yaptırımlar yüzünden ekonomik ilişkiler 2011 yılında adeta donmuştu. 2012'de ilişkiler hızla canlandı. Devrimden önce Almanya'nın petrol ithal ettiği en önemli biri olan Libya geçen yıl yeniden aynı konuma geldi”, diyor.

Almanya, Kaddafi'nin iktidarda olduğu 2010 yılında Libya'dan üç milyar euroluk petrol ithal etmişken, geçen yıl bu miktar beş milyar euroya yükseldi. Steffen Behm, Almanya'nın NATO müdahalesine katılmadığı için Libya ilişkilerinde ekonomik bakımdan cezalandırılacağına ihtimal vermediğini söylüyor.

© Deutsche Welle Türkçe

Diana Hodali/A. Günaltay

Editör: Ercan Coşkun