Mısır’da gündelik dilde “liberal“ kelimesi altında daha ziyade tüm laik Mısırlılar ele alınıyor. Daha net ifade etmek gerekirse batılı anlamda liberal ve piyasa ekonomisini savunan laik Mısırlılar anlatılmaya çalışılıyor. Tahrir Meydanı’ndaki son büyük gösterilerde bu tarife uyan liberalleri görmek mümkündü. Mısırlı liberallerin çoğu orta sınıftan ve iyi giyinip İngilizce konuşabilen kişiler. Siyasi partilerinin çoğu devrimden sonra kuruldu ve şu ana dek İslamcılar karşısında başarı kazanamadılar. Parti üyelerinin kendilerini liberal olarak tanıttıklarını söyleyen Kahire’deki Alman Friedrich Naumann Vakfı’nın yöneticisi Ronald Meinardus, İslamcı çoğunluğun onlara bakış açısını ise "Onlar Batılı yabancılarla ilişkilendiriliyor ve İslam karşıtı olarak görülüyor. Bu nedenle sürekli savunma halindeler ve ideolojileri çekici değil" sözleriyle dile getiriyor.

İnsan hakları ya da hukuk devleti ilkesi gibi liberal fikirler Mısır’da çok fazla tartışılan konular arasında. Ancak yine de bu konular “liberal“ kavramıyla eş anlama getirilmiyor. Müslüman Kardeşler ve Selefiler ise propagandalarıyla her şeyin olduğu gibi kalması için ellerinden geleni yapıyor. Bu konuda da ustalar. Bilhassa Müslüman Kardeşlerin örgüt yapılanması korkutuyor. Meinardus, Müslüman Kardeşler’in 50 yıl boyunca bastırıldıklarını bu nedenle yer altında çalışmak zorunda kaldıklarını söylüyor: "Leninci partiler gibi organize olmuşlar. Bir emir geldiğinde hemen yerine getiriliyor. Liberal partilerde de emir veren çok kişi var ancak onları kimse izlemiyor.“

Ucuz gıda satışı

Bu durum Müslüman Kardeşlere seçim kampanyalarında büyük avantaj sağlıyor. Aynı zamanda yapılması planlanan anayasa referandumunda da. Hemen hemen her Mısır köyünde temsilcileri var ve onları harekete geçirebiliyorlar. Çoğu liberal ve sol parti de yavaş yavaş bu yapılanmaya kaymak zorunda. Onlar da durumlarını iyileştirmek için İslamcılarla benzer metotlar uyguluyor. Örneğin ucuz gıda maddesi satışı ya da yoksul bölgelerde ücretsiz sosyal hizmetler sunarak seçimlerde puan toplamaya çalışıyorlar. Liberal Özgür Mısır Parti'nin üst düzey yetkililerinden Vecihi Şahab, özellikle bir noktanın önemli olduğunu kaydediyor ve "Eğitimin geniş kapsamlı olarak sunmamız gereken en önemli sosyal hizmet olduğunu düşünüyoruz. Çünkü okul eğitimi alan kimse çok ender olarak gerici mihraklara oy verecektir" diyor.

Ancak liberaller bu noktada bir engelle karşılaşıyor. Şahab, çoğu liberal partinin maddi bakımdan etkili kampanya yapacak durumda olmadığını belirtiyor. Çoğu parti, bağışlar ve üye aidatlarıyla gelir sağlamaya çalışıyor. Mısır halkının büyük bir kesimi yoksul olduğu için halka yeterince ulaşabilmek de önemli. Müslüman Kardeşler bu açıdan avantajlı. Meinardus, ayrıca liberal ve sol partilerin aralarının açık olduğunu kaydediyor: "Bu partilerin yeteneksizliğinin nedeni bencillikle alâkalı. Yöneticileri çok bencil ve kendilerini ulusun kurtarıcısı olarak görüyorlar. Uzlaşmayı ve kenara çekilmeyi bilmiyorlar.“

Gençlerin çelişkisi

Liberallerin bir diğer sorunu da kendi çevrelerindeki eski rejim destekçilerine karşı tutum belirleyememeleri. Rejime karşı çatışmalarda yakınlarını kaybeden ya da yaralanan genç liberallere bu kişilerle işbirliği yapmak zor geliyor. Tahrir Meydanı’ndaki son gösterilere katılan çoğu protestocu kısa bir süre öncesine kadar orduyu destekliyordu. Ancak zoraki ittifak olmaksızın İslamcılara karşı koyamayacaklarını da biliyorlar.

© Deutsche Welle Türkçe

Matthias Sailer / Başak Sezen

Editör: Ahmet Günaltay