Yeni anayasanın kabul edilmesinden sonra dün yaptığı ilk konuşmada muhalefeti diyaloğa davet eden Mısır Devlet Başkanı Muhammed Mursi, gerginliğin giderilmesine tüm siyasi güçlerin katılması gerektiğini söyledi. Ancak iki aylık süre içinde yasama yetkisini devralan Şura Meclisi'nde İslamcıların çoğunlukta olması muhalifleri huzursuz ediyor.

Mısır'daki durumu “Sokaklar sakin ancak toplum alttan alta kaynıyor” diye özetleyen Mısırlı gazeteci Ahmed Esmat kitlesel protesto gösterileriyle karşılaşmanın bir sürpriz olmayacağını belirtiyor. Esmat tüm bu sürecin Şura Meclisi'nin alacağı kararlara bağlı olduğunu da ekliyor.

Şura Meclisi, Mısır parlamentosunun üst kanadı. 270 üyesinin üçte ikisi seçimle göreve gelen meclisin kalan üyeleri de Devlet Başkanı Muhammed Mursi tarafından belirlendi. İslamcıların egemen olduğu meclis, iki ay süreyle, parlamentonun alt kanadı seçilene kadar yasama görevini üstlenecek. Salı günü Mursi tarafından yürürlüğe sokulan anayasaya göre süreç böyle işleyecek.

Muhalefetin endişesi

Devlet Başkanı Mursi böylece sahip olduğu gücün bir kısmını resmi olarak kaybetmiş oluyor. Zira Mursi yazın, parlamentonun alt kanadının lağvedilmesinden sonra mahkeme kararıyla yasama gücünü kendi ellerine almıştı. Şimdi bu görev Şura Meclisi'ne devrediliyor. Ancak elbette İslamcıların ve Müslüman Kardeşler'in hâkim olduğu meclisin Mursi'nin izlediği çizgiyi değiştirmesi beklenmiyor.

Kahireli gazeteci Ahmed Esmat bundan son derece emin. Özellikle gündemdeki medya ile ilgili yeni yasal düzenleme konusunda “İlk değiştirmek isteyecekleri bu olacak ve bu konuda hiç iyimser değiliz” diyor.

Benzer kaygıları Erfurt Üniversitesi araştırma görevlisi Mısırlı hukukçu Yaser Abdülrahim de paylaşıyor. Abdülrahim, Şura Meclisi'nin yeni yasalarla bir İslam devletinin temellerini oluşturmaya çalışacağını belirtiyor. Ayrıca ifade ve toplanma özgürlüğünü de kısıtlayacağını kaydediyor. Mısırlı hukukçu yasaların parlamentonun yeni alt kanadına da sunulmak zorunda olduğuna dikkat çekiyor.

Üst ve alt kanadın anlaşamaması durumunda yasalar bir uzlaşma komisyonuna götürülecek. Burada alt kanadın üçte ikilik bir çoğunluğu olduğunu vurgulayan Abdülrahim muhalefetin bu çoğunluğu yakalayabilmek için seçimlere odaklandığını belirtiyor.

Hak ve özgürlükler sorunu

Yeni anayasa birçok kişi tarafından Şeriat hükümlerini kaynak alması nedeniyle eleştiriliyor. Hukukçu Yaser Abdülrahim anayasanın başka kaynaklardan da beslendiğini belirtiyor ve bu belirsiz formülasyonların kendisini endişelendirdiğini ifade ediyor. Örneğin kadın - erkek eşitliğinin anayasada belirgin bir biçimde ifade edilmemiş olmasına değiniyor. Ayrıca anayasa dinî vecibelerini yerine getirme özgürlüğünü sadece Semavi dinlere, yani Hrıstiyanlara, Müslümanlara ve Musevilere tanıyor.

Yaser Abdülrahim sözlerini şöyle sürdürüyor: “İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi'ne göre bir insan hakları ve dinî özgürlükler anlayışı var. Bu konuda uluslararası standartlar var. Ve anayasada yer alan anlayış uluslararası insan hakları anlayışına uymuyor. Sorun tam da burada.”

Büyük bir gösteri planlanıyor

Müslüman Kardeşler ya da Selefilerin önümüzdeki seçimlerde parlamentonun alt kanadında da çoğunluğu elde etmeleri durumunda her istediklerini yapmaları mümkün. Bu durumda muhalefete sokaklara çıkmak dışında bir seçenek kalmamış olacak.

Gazeteci Ahmed Esmat her ne kadar henüz planlanmamış olsa da 25 Ocak tarihinde büyük bir gösteri düzenleneceğini tahmin ediyor. Mısır'da Hüsnü Mübarek'in devrilmesine varan protesto gösterileri 25 Ocak 2011 tarihinde başlamıştı.

Ekonomik sorunlar

Esmat ve Abdülrahim, Şura Meclisi'nin siyasi ve toplumsal reformları bir kenara bırakıp ekonomi alanında yasama faaliyetlerine yoğunlaşmasının da mümkün olduğunu belirtiyor. Abdülrahim ekonomik durumun çok tehlikeli bir hal aldığını belirtiyor.

Gazeteci Ahmed Esmat da bu görüşü şu sözlerle destekliyor: “Rezervlerimiz yarı yarıya azalmış durumda şu anda 14 milyar dolar söz konusu, kredi notumuz C ki bu çok kötü bir not ve Mısır açısından dünya çapında itibarı düşük. Bildiğiniz gibi insanlar sürekli Mısır lirası yerine sürekli dolar alıyor. Şu anda Mısır para biriminin dolar karşısındaki değeri son 8 yılın en düşük derecesine ulaştı. Yani ekonomik açıdan önümüzde devasa bir sorun var.”

Mısır'ın geleceği konusundaki tartışmalar kolay kolay dineceğe benzemiyor. Kesin olan şu ki Mısır bir anayasaya kavuşmuş olsa da ülkenin önünde hâlâ zorlu bir süreç var.

© Deutsche Welle Türkçe

Noami Conrad, Ercan Coşkun

Editör: Hülya Köylü Schenk