Sivil toplum örgütleri, barolar ve muhalefetin tepkilerine rağmen, kamuoyunda "çoklu baro” olarak bilinen kanun teklifi bugün AKP tarafından TBMM Başkanlığı'na sunuldu. AKP Grup Başkan Vekili Cahit Özkan, 28 maddelik “Avukatlık Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi”yle baroların iddia ettiğinin aksine Türkiye’de hukukun üstünlüğünün sağlanması yolunda “büyük adım” olacağını savundu.

AKP ile MHP’nin imzasını taşıyan teklif bir kentte birden fazla baro kurulmasının yanı sıra Türkiye Barolar Birliği (TBB) delegasyon sisteminde de değişiklik yapılmasını öngörüyor. Teklif, İstanbul, Ankara, İzmir başta olmak üzere tüm büyükşehirlerin barolar birliğindeki delege ağırlığını zayıflatıyor.

Teklif "baroları parçalıyor”

Teklifle avukat sayısı 5 binden fazla olan tüm illerde, en az 2 bin avukat biraraya gelerek yeni bir baro kurabilecek. Bu planlardan şimdilik İstanbul, Ankara ve İzmir baroları etkileniyor. 50 bin üyeli İstanbul’da, 20 bin üyeli Ankara’da ve 10 bin üyeli İzmir’de en az 5 yeni baronun ortaya çıkabileceği tahmin ediliyor. Ancak gelecekte baroda üye sayısı 5 bine yaklaşan Antalya gibi birçok kentte de çoklu baro yapılanmasının ortaya çıkabileceği belirtiliyor.

Barolar ve hukukçular, teklifin bu maddesinin Türkiye'deki yargı sisteminde "büyük adaletsizlik ve düzensizlik” yaratabileceğini dile getirdi. Hukukçu Şenal Sarıhan, DW Türkçe’ye “Tek adam sistemi, baroları parçalıyor. Cumhurbaşkanlığı, kendine göre bir hukuk kurmaya çalışıyor. Her ilde birden fazla baro olması demek, avukatların da rakip barolar üzerinden çalışacağı bir sistem demek” dedi. Sarıhan, AKP’nin çoklu baro teklifiyle Türkiye’nin hukukta birliğin tamamen bozulacağı bir sürece girdiğini ilan ettiğini söyledi.

Teklife göre çoklu baro olan yerlerde barolara numaralar verilecek. Mevcut barolar “Bir numaralı baro” olarak anılacak.

2 bin avukat baro kurabilecek

Teklife göre Türkiye Barolar Birliği, yeni baroların kuruluş işlemleri için Kurucular Kurulu’na görev verecek. 2 bin avukatın imzalı onayını alan her baro kurma girişimi yasal sayılacak ve kuruluş işlemleri 6 ayda tamamlanacak.

Yeni baroların genel kurulunu TBB Kurucular Kurulu toplayacak, bu genel kurulda da baronun ilgili birimleri seçilecek. Seçim sonuçları TBB’ye bildirildiğinde o baro tüzel kişiliğini kazanmış olacak.

Eski cumhuriyet savcılarından Ömer Faruk Eminağaoğlu, Türkiye genelindeki 80 baronun çoklu baroyu istemediğini hatırlatarak, her vatandaşın bu düzenlemenin niye yapıldığını sorgulama hakkı olduğunu söyledi.

Eminağaoğlu “Neden yargıda FETÖ’nün hakim olduğu zamanların düzenlemeleri meclise getiriliyor. Hükümetin hiçbir açıklaması kamuoyundaki şüpheleri gidermeye yetmemiştir. Türkiye’de yaşanan hukuksuzlukları ortaya koyan barolara rakip barolar yaratılarak, yandaş, sarı baro yaratılarak hukukta iyileşme olmayacağı açıktır” değerlendirmesinde bulundu.

 

Her avukat bir baroya kayıt yaptırabilecek

Teklife göre her avukatın baro levhalarına yazılma sorumluluğu devam edecek. Birden fazla baronun bulunduğu illerde avukatlar sadece bir baronun levhasına kaydını yaptırabilecek.

Tüm baroların seçimleri aynı tarihte yapılacak. Barolarda seçimler Ekim’de, TBB’de seçimler ise Aralık’ta olacak. Seçimler sonu çift rakama denk gelen yıllarda yapılacak. Teklifin yasalaşması halinde bu yıl tüm barolar ve TBB seçimlerle yenilenmiş olacak.

Seçim dönemi bitmeden önce görevinden ayrılan baro başkanının yerine, baro genel kurulunda yeniden seçim yapılmayacak. Baro yönetim kurulu kalan süreyi tamamlamak üzere kendi üyeleri arasından baro başkanını seçecek.

TBB, avukat sayısı 2 binin altına düştüğünde ilgili baroya yazılı bildirimde bulunacak, 6 ay içinde yeterli avukat sayısına ulaşılamazsa o baro tasfiye edilecek. Tasfiye edilen baroların tüm malları TBB’ne geçecek.

TBB'de temsil sistemi değişiyor

Teklif, baroların TBB’de temsilinde de değişiklik öngörüyor. Mevcut durumda TBB genel kurulu için her baronun iki delegesi oluyor. Avukat sayısı 100'den fazla olan barolar, 100'den sonraki her 300 üye için ayrıca bir delege daha seçiyor.

Teklifin yasalaşması durumunda ise İstanbul barosunun TBB’deki delege sayısının 138’den 14’e, Ankara barosunun 53’ten 7’ye, İzmir barosunun da 30’dan 5'e düşmesi bekleniyor.

İdare hukuku profesörü Metin Günday, bu durumun "hukukta eşitsizlik” anlamına geleceğini söylüyor. Günday, "Açıkça ortada ki, Türkiye Barolar Birliği’nde İstanbul, Ankara, İzmir gibi barolar ses yükseltmesin. Bu teklifi hukukun üstünlüğü adına normal saymak mümkün değil. Eşitsiz, hukuksuz bir teklifle karşı karşıyayız” dedi.

Avukatlara cübbe şartı

Teklif; kılık-kıyafet düzenlemesini de beraberinde getiriyor. Mevcut sistemde avukatların mahkemelere TBB’nin belirleyeceği “resmi kıyafetle girme zorunluluğu” vardı.

Teklifle ise avukatların mahkemelere cübbeyle çıkacağı, kılık ve kıyafet konusunda başka zorunluluklara tabi olamayacağı hükme bağlanıyor. Bu hükmün gerekçesinde de “Böylece keyfi uygulamaların önüne geçilmesi hedefleniyor” deniyor.

3 Temmuz'da Ankara'da Savunma Mitingi

Teklif, TBMM Adalet Komisyonu'nda görüşülmesinin ardından Genel Kurul'da kurulda tartışmaya açılacak.

AKP’liler meclisin 15 Temmuz’da tatile gireceğini, teklifi de o günden önce yasalaştırmayı hedeflediklerini belirtiyor.

Teklifin meclise sunulmasının ardından baro başkanları Ankara’da yeniden bir toplantı yaptı. Toplantı sonrası yapılan ortak açıklamada “80 baro olarak biz çoklu baroyu istemiyoruz. Halkın sesini kısacak bu düzenlemeden vazgeçilmesi çağrımızı yineliyoruz” denildi. Baro başkanları 3 Temmuz günü Ankara’da “Büyük Savunma Mitingi” yapılacağını ve bu mitinge tüm Türkiye’den katılım sağlanması için gerekli hazırlıkların da yapıldığını açıkladı.

Hilal Köylü / Ankara

© Deutsche Welle Türkçe