‘Bu, bir insan için küçük; ama insanlık için büyük bir adım.’

Neil Armstrong'un, 21 Temmuz 1969´da Ay'a inişinin hemen ardından sarf ettiği bu sözler, NASA tarihinin en ünlü cümlesi olarak gösteriliyor.

Armstrong, Sovyetlerle girişilen çetin rekabetin ardından aya ayak basan ilk insan. 1957´deki Sputnik faciasının ardından atılan bu adım, ABD için büyük bir sevinç kaynağıydı. O sıralarda Sovyetler Birliği uzaya ilk uydusunu göndermişti. Dönemin Amerikan Başkanı Dwight D. Eisenhower hemen harekete geçti ve bir Amerikan uzay aracı ile ilk kez bir sivilin uzaya gönderilmesini istedi. 29 Temmuz 1958'de Amerikan Uzay ve Havacılık Dairesi NASA kurularak birkaç ay içinde çalışmalara başladı.

Ancak bu sırada Sovyetler de boş durmuyordu. 1961'de Juri Gagarin´i gönderen Moskova, böylece "uzaya insan gönderen ilk ülke" olmayı başardı. Bunun üzerine NASA çalışmalarını daha da hızlandırıldı.

Kennedy’nin büyük vizyonu

Bir yıl sonra dönemin Amerikan Başkanı John F. Kennedy, efsanevi konuşmasında, “Önümüzdeki 10 yıl içinde bir Amerikalı´nın aya gitmeyi ve dünyaya dönmeyi başaracağına inanıyorum“ dedi. 25 Mayıs 1961'de Amerikalı astronot John Glenn uzaya gönderildi.

Apollo-11 astronotlarından Michael Collins, o dönemki hislerini şöyle anlatıyor:

“Başkan Kennedy bu açıklamayı yaptığında, böyle iddialı bir proje için çok kısa bir süre diye düşündüm. O ana kadar gerçek anlamda uzayda değildik. Ve aya gitme düşüncesi, inanılmaz bir atılımdı. Ve ben 1960´ların sonuna kadar bunu gerçekleştirebileceğimizden emin değildim“.

Amerikalılar Apollo programı kapsamında altı kez uzaya gitti. Sonuncusu 1972´deydi. Daha sonra Amerikalılar´in hevesi geçti. Deyim yerindeyse “Apollo Partisi“ sona erdi. Bu hevesin geçmesindeki en önemli etkenlerden biri de kısıtlı bütçeydi.

Uzay araştırmalarında yeni dönem

Ardından uzay mekiği dönemi başladı. Tarifeli bir otobüs gibi uzaya gidip gelen, tekrar kullanılabilen bu uzay mekikleri, yüksek orandaki masrafları kıstığı gibi, uzay yolculuklarını da olağan bir durum haline getirdi.

Fakat 28 Ocak 1986´de büyük bir felaket yaşandı. Kapsülündeki arıza yüzünden uzay mekiği “Challenger“, kalkıştan kısa bir süre sonra infilak etti ve yedi astronot da hayatını kaybetti.

İkinci büyük felaket ise 2003 yılında meydana geldi. Bu kez "Columbia" uzay mekiği, yakıt tankından kopan parçaların ısı kalkanına hasar vermesi sonucu atmosfere girişi sırasında yanarak parçalandı, yedi astronot feci şekilde hayatını kaybetti. Bu kazanın ardından, yanlış zamanda ve yanlış yerde tasarruf yaptığı gerekçesiyle NASA'ya yönelik eleştirilerin dozu arttı.

Yeni hedef Mars’ı keşfetmek

Son dönemlerde ise daha güvenli ve ucuz olan insansız keşif misyonlarına ağırlık verildi. Mars ve Jüpiter gibi gezegenlere gönderilen sonda araçlarının misyonlarından ilk sonuçlar alınmaya başlandı. 2004 yılından beri Mars'ta bulunan "Spirit" ve "Opportunity" adlı ikiz robotların dünyaya gönderdiği görüntü ve bilgiler "Kızıl Gezegen" hakkında pek çok bilinmeyeni su yüzüne çıkardı.

İnsansız keşif misyonlarında yeteri kadar deneyim edinmeyi amaçlayan NASA'nın bir sonraki hedefi ise önümüzdeki 20 ile 30 yıl içinde insanlı keşif misyonlarına başlamak. Uzun soluklu olacak bu misyonların ilk hedefi ise -tıpkı 39 yıl önce olduğu gibi- yine Ay olacak.