NATO üyesi 32 ülkenin liderleri, İttifak'ın kuruluşunun 75'inci yılı kutlamaları eşliğinde düzenlenecek zirve için Washington'da bir araya geliyor.

Salı günü başlayacak üç günlük toplantılarda Ukrayna'ya daha etkili yardım ulaştırmanın yolları aranacak. Kapalı kapılar ardında ise NATO'yu ikinci Donald Trump dönemine hazırlamanın yolları tartışılacak. Özellikle geçtiğimiz günlerde yapılan televizyon münazarasının ardından ABD'de Kasım seçimlerini Demokrat Joe Biden'ın kazanacağına dair inanç azaldı.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın zirve mesaisi de 9 Temmuz'da düzenlenecek NATO'nun 75'inci yıl anma programıyla başlayacak. İttifak üyeleriyle toplantıların yanı sıra Erdoğan'ın bir dizi ikili görüşme gerçekleştirmesi bekleniyor. Erdoğan'ın ABD Başkanı Joe Biden ile bir araya gelip gelmeyeceği de izleniyor.

İttifak bundan 75 yıl önce, 12 ülkenin uzlaşısıyla burada doğmuştu.

İkinci Trump dönemine hazırlık

Avrupalı liderlerin çok uzun süredir İttifak'ı ikinci Trump dönemine hazırlamak için ciddi tartışmalar yaptıkları belirtiliyor.

NATO'ya şüpheyle yaklaşan Trump daha önce bazı üye ülkeleri Rusya'ya karşı korumayabileceğini söylemişti. Trump, Ukrayna'ya gönderilen silah yardımlarına da itiraz ediyor. Trump'ın partisi Cumhuriyetçiler geçtiğimiz aylarda Ukrayna'ya yönelik yardım paketinin Kongre'de onaylanmasını geciktirmiş, bu sırada Rusya ordusu cephede ilerleme kaydetmişti.

Başkanlık münazarası sırasında da Biden'ın "NATO'dan çıkacak mısın" diye sorması üzerine Trump, "belli olmaz" anlamına gelecek şekilde omuz silkmişti.

Trump'ın eski Ulusal Güvenlik Danışmanı John Bolton da yeniden seçilmesi halinde Trump'ın NATO'dan çıkmaya çalışacağını söyledi. Kongre geçen yıl kabul ettiği kararla böyle bir adımı zorlaştırmıştı ancak ABD Başkanı'nın hâlâ İttifak üyeleriyle işbirliği reddetme seçeneği bulunuyor.

Ukrayna savaşına NATO dahil oluyor

İttifak üyeleri Ukrayna'ya NATO şemsiyesi altında silah yardımını da ele alacak. Özellikle Trump'ın iktidarı halinde ABD'den gelecek desteğin azalması ihtimaline karşılık, NATO'nun Ukrayna ile ilişkisini artırmak hedefleniyor.

Tek tek İttifak üyeleri Kiev'e silah gönderse de NATO kurumsal olarak hiç silah sağlamadı veya Ukrayna askerini eğitmedi. Yalnızca yakıt, kişisel zırh gibi lojistik destekte bulundu.

Görevi 1 Ekim'de eski Hollanda Başbakanı Mark Rutte'ye bırakmaya hazırlanan NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, Ukrayna'ya destek sağlamada İttifak'ın rolünün artırılması gerektiğini söyledi. Bu kapsamda Washington'da Kiev'e koordineli silah yardımı ve asker eğitimlerini içeren planlar da görüşülecek.

Savaş üçüncü yılında devam ederken NATO, savaşa hazır personel sayısını 500 bine çıkardı. Silah harcamalarını Soğuk Savaş'tan beri en yüksek seviyeye çıkaran üyelerden 23'ü bu yıl İttifak'ın, gayri safi yurt içi hasılanın yüzde 2'sinin savunmaya harcanması hedefini yakalayacak.

Yeni savunma planında Almanya öncelikli

Yine de İttifak'ın bir üyeye yönelik olası Rus saldırısına karşı koymak için yeterli hazırlık düzeyinde olmadığı değerlendiriliyor. Bir askeri kaynağın Reuters'a verdiği bilgiye göre, 35 ila 50 tugaya ihtiyaç olduğunu söyledi.

Bir tugay yaklaşık 5 bin askerden oluşuyor. Geçen yıl Vilnius'ta yapılan zirvede liderler Sovyetler Birliğinin çökmesinden bu yana ilk savunma planını yapmışlardı. O tarihten beri diplomatlar plan kapsamında ülkelerin somut taahhütlerinin belirlenmesine çalışıyor. Reuters'a konuşan kaynağa göre İttifak'ın önceliği hava savunma füzeleri ve uzun mesafeli silahlar.

Ukrayna savaşı kritik altyapının korunmasında hava savunma sistemlerinin önemini gösterdi. Rusya ile olası savaşta önemli bir lojistik merkez olması beklenen Almanya için hava savunma sistemlerinin daha kritik hale geleceği değerlendiriliyor.

Soğuk Savaş sırasında Almanya'da 36 adet Patriot hava savunma sistemi bataryası bulunuyordu. Bugün bu sayı sadece 9. Almanya Ukrayna işgalinin başından beri 3 Patriot bataryasını ise Ukrayna'ya gönderdi.

AP,Reuters / MUK,HS