Dünya genelinde siyasetçisinden bilim insanına kadar birçok yetkili, COVID-19 aşısının ne zaman hazır olacağına dair birbiriyle çelişen açıklamalarda bulunuyor. Aslında bu sorunun cevabı, "hazır" kelimesinin ne anlama geldiğine ve kim için sorulduğuna göre değişiyor.

Son olarak Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, ülkesinin geliştirdiği bir koronavirüs aşısını tescil ettiğini duyurdu.

Aşının iki aydan kısa bir süre insanlar üzerinde denenmiş olması ve henüz nihai denemelerinin tamamlanmaması ise endişeleri beraberinde getirdi. Bazı uzmanlar, bu gerekçelere dayanarak aşının erken tescil edildiği yönünde eleştirilerini dile getirdi. Ancak Rus holding Sistema, yıl sonuna kadar aşının seri üretimine başlamayı ümit ettiğini açıkladı.

Bir aşının işe yaradığını ne zaman anlayacağız?

Şu an dünya genelinde gelişmiş klinik denemelerini sürdüren bazı ilaç üreticisi şirketler var. Her biri, on binlerce katılımcıyla bu deneyleri gerçekleştiriyor. Söz konusu şirketlerin sayısı 10'u geçmiyor. İçlerinden bazıları, geliştirdikleri aşıların işe yarayıp yaramadığını ve güvenli olup olmadığını bu yıl sonuna kadar anlamayı umuyor.

Bunlar içinde en iyimser tabloyu çizen, İngiltere'den AstraZeneca Plc. Şirket, bu ay içinde çalışmalarını tamamlamayı planlıyor.

ABD'nin koronavirüsle mücadele stratejisine yön veren salgın hastalık uzmanı Dr. Anthony Fauci, geçen hafta Reuters'a yaptığı açıklamada, Amerikan biyoteknoloji şirketi Moderna Inc'in Kasım ya da Aralık ayında kesin sonuçlar alabileceğini söyledi.

Bazı uzmanlar ise farklı insanlardaki olası yan etkilerinin etraflıca araştırılması şartını karşılaması gereken denemelerin bu kadar hızlı bir şekilde tamamlanabilmesine şüpheyle yaklaşıyor. Teksas'taki Baylor Tıp Fakültesi dekanlarından Peter Hotez, bir aşının tüm dünya için güvenli olduğunu ispatlayabilecek boyuttaki verinin, 2021 yılının ortalarına kadar ancak toplanabileceği görüşünde.

İlk aşı ne zaman hazır olacak?

Aşı çalışmalarını sürdüren şirketler, düzenleyici kurumlardan gerekli onayı alır almaz üretime geçebilmek için bir yandan da imalat kapasitelerini artırmaya çalışıyorlar. Bu çabaların bazıları ABD hükümeti tarafından da destekleniyor.

ABD'li uzman Fauci, "on milyonlarca" doz aşının 2021'in ilk aylarında hazır olmasını bekliyor. Fauci, bu sayının 2021 sonuna kadar 1 milyarı bulmasını ümit ediyor.

Moderna, AstraZeneca ve Pfizer Inc. dâhil bazı şirketler ise gelecek yıl tek başlarına 1 milyar doz aşı üretebilmeyi planlıyor. Bu, 2021 sonunda birkaç milyar doz aşının hazır olması anlamına geliyor.

Ben ne zaman aşı olabilirim?

Bu yılın sonunda ya da önümüzdeki senenin başlarında zengin ülkelerin vatandaşları için ilk parti aşıların gönderilmesi bekleniyor.

Bu aşıların, söz konusu ülkelerdeki kritik sektörlerde çalışan kişiler ya da risk grubunda bulunan insanlara yapılması muhtemel. Bu grubun, diyabet gibi hastalıkları olanları, sağlık çalışanlarını ve ordu mensuplarını kapsaması bekleniyor.

ABD, İngiltere, Japonya ve Kanada gibi ülkeler, aşılar 2021'de geniş kitlelerin kullanımına hazır hâle geldiğinde kendi vatandaşlarını ilk sıralara aldırabilmek için şimdiden şirketlerle çeşitli anlaşmalar yaptılar.

Dünya ne zaman tamamen aşılanacak?

Maalesef, gelişmekte olan ülkeler, biyoteknoloji şirketleriyle ön anlaşma yapmış olan gelişmiş ülkelere kıyasla daha uzun süre beklemek zorunda kalacak.

Hotez, ABD hükümetinin desteklediği aşıların, "gelişmekte olan ülkelere çok yakın zamanda ulaşacağından endişeli olduğunu" dile getirdi. Hotez ayrıca 40 doları bulabilecek aşı fiyatının herkes tarafından kolaylıkla karşılanamayabileceğini söyledi.

Yoksul ülkelerin aşıya erişimini hedefleyen "Gavi, Aşı İttifakı" adlı uluslararası oluşum, 2021 yılında bu ülkeler için 2 milyar doz aşı elde etmeyi hedefliyor.

Çin aşısından ben de faydalanabilir miyim?

Çin hükümeti, deneme aşamasındaki bazı aşıların klinik çalışmalar dışında, seçilmiş hastalar üzerinde kullanılmasına da izin verdi.

Ancak bu aşıların yakın zamanda yurt dışında da kullanımına izin verilmesi pek mümkün görünmüyor.

DW,rtr/CÖ,JD

© Deutsche Welle Türkçe