Henüz iki ay önce yasak getirilen plastik atık ithalatına, "sıkı denetim" mekanizmaları eşliğinde yeniden başlanmasının planlandığı haberleri basına yansıdı. Ticaret Bakanlığı, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ile sektör temsilcilerinin uygulamaya dair bir taslak metin üzerinde uzlaştığı beliriliyor. Taslağa göre, geri dönüşüm firmalarının lisanslarının yeniden gözden geçirilmesi, ithal plastik atık limandan fabrikaya gidene kadar çipli sistemle takip edilmesi, ithalat izninin kırma makinesi kapasitesine göre değil daha büyük yatırım gerektiren ısıl işlem kapasitesi baz alınarak yapılması gibi düzenlemeler gündemde.

Taslak aşamasında olan bu düzenlemeye çevre örgütleri tepki gösteriyor. Greenpeace, bugünkü açıklamasında kararın henüz resmiyet kazanmadığını ancak ihtimallerin konuşuluyor olmasının dahi tedirginlik yarattığını söyledi.

Plastik atık ithalatında denetimler yeterli olmadığının ve olamayacağının vurgulandığı açıklamada, "Bundan önce de denetimlerin olması gerekiyordu ama İzmir'de Adana'da doğaya terk edilmiş plastik atıkları görüntülemiştik. Bu atıkların denizlerimizi, toprağımızı, havamızı nasıl kirlettiğini belgelemiştik. Türkiye sıfır atık bir geleceğe ulaşmak için öncelikle kendi atıklarını değerlendiren bir ülke olmalı. Avrupa’nın çöplerini rekor düzeyde Türkiye'ye getirerek bunu başaramayız!" denildi.

Ne olmuştu?

Ticaret Bakanlığı tarafından Resmi Gazete'de 18 Mayıs tarihinde yayımlanan "çevrenin korunması yönünden kontrol altında tutulan atıkların ithalat denetimi tebliğinde" yapılan değişiklik uyarınca, etilen polimer atıklar, ithalatı uygunluk denetimine tabi atıklar listesinden çıkartılıp "ithalatı yasak atıklar" listesine dahil edilmişti. Söz konusu atık çeşidi, mutfak eşyalarından borulara, poşet ve torbalardan plastik şişe yapımına kadar pek çok alanda kullanılıyordu. Karar, çevrecileri sevindirirken, sektör temsilcilerinin tepkisini çekmişti. Karara en çok tepki gösteren Türk Plastik Sanayicileri Araştırma Geliştirme ve Eğitim Vakfı (PAGEV) ve Türk Plastik Sanayicileri Araştırma Geliştirme ve Eğitim Vakfı (PAGEV) bundan sonra atık plastik yerine hammaddenin direkt ithal edileceğini, bunu fiyatlara yansıyacağını ve sonunda da enflasyon olacağını ileri sürüyordu.

Neden plastik atık ithal ediliyor?

Türkiye plastik üretiminde, Avrupa'da Almanya'dan sonra ikinci en büyük ülke. Üretimde, hammadde olarak plastik atıkları kullanıyor. Uzmanlar Türkiye'nin petrokimya hammeddesi üretimi yetersiz olduğunu ve ithalatın büyük ölçüde bu ham madde talebini karşılamak için yapıldığını söylüyor. Ancak çevreciler, Türkiye'nin kendi çöpleriyle bile baş edemezken başka ülkelerden plastik atık ithal ettiğini, bunun da daha büyük çevre sorunlarına kapı açabileceğini savunuyor.

Rakamlar ne diyor?

Avrupa İstatistik Ofisi'nin (Eurostat) verileri Avrupa'dan en çok atığın Türkiye'ye ihraç edildiğini gösteriyor. Çin'in 2018 yılında atık plastik ithalatını yasaklamasının ardından plastik atık ithalatında öne çıkan Türkiye, Avrupa Birliği ülkelerinden 2019 yılında 14 milyon ton atık ithal etti. Bunlar arasından atık plastik ithalatı aynı dönemde ayda ortalama 48 bin 500 ton olarak gerçekleşti. Bu veriler, Türkiye'ye her gün 213 kamyon dolusu plastik atık yollandığına işaret ediyor. Greenpeace'in raporuna göre, geçen yıl sadece İngiltere'deki plastik atıkların yaklaşık yüzde 40'ı Türkiye'ye ihraç edildi ve yasa dışı olarak yakıldı. Raporda İngiltere'nin 2020 yılında Türkiye'ye ihraç ettiği plastik atıkların 210 bin ton civarında olduğu kaydediliyor.

DW/ DBN,HS

© Deutsche Welle Türkçe