Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin hafta sonunda ABD Başkanı George Bush ile bir araya gelecek. Görüşmenin ana gündemi Amerika’nın füze kalkanı projesi konusundaki görüş ayrılıklarının giderilmesi. İki lider proje konusunda ikili diyaloğun arttırılması mutabakatının ardından ilk kez bir araya geliyor.

Buluşmanın yapılacağı ABD’deki Kennebunkport da, sembolik açıdan önem taşıyor. Bush’un ilk kez bir yabancı devlet adamını memleketine davet etmesi, Rusya ile Amerika arasında son dönemde oluşan gerginliği yumuşatmaya dönük jest olarak değerlendiriliyor. Buluşma sonrasında Rusya’nın Amerikan projesine dönük itirazlarını sürdürüp sürdürmeyeceği merakla bekleniyor.

’Yıldız savaşları’ hayali

George Bush, füze kalkını projesiyle aslında 1980’li yıllardan bu yana Beyaz Saray’daki liderlerin hayallerini süsleyen bir planı hayata geçirmeye çalışıyor. Dönemin başkanı Ronald Reagan’ın süper güç olma hayalleri çerçevesinde ortaya attığı ’yıldız savaşları’ senaryosu, günümüzde ciddi bir deneme süreciyle hayata geçirilmeye çalışılıyor.

Amerika Birleşik Devletleri, önümüzdeki on yıl içersinde 50’yi aşkın füze kalkınıyla Amerikan topraklarının tamanını ve Avrupa’nın bir bölümünü uzun menzilli füzelerden korumayı hedefliyor. Washington’a göre bu saldırıların kaynağı İran, Kuzey Kore ve başka güven duyulmayan ülkeler olabilir. NATO destekli füze kalkanı sistemiyle bu tür füzelerin Amerika yolunda tespit edilerek havada suvanma füzesiyle imha edilmesi hedefleniyor.

Rusya, Batı’nın güvenliğini pekiştirmek için öngörülen bu projeye şiddetle karşı çıkıyor. Moskova, İran’ın uzun menzilli füzelerle Batı’yı tehdit edebileceğini gerçekçi bulmuyor. Kremlin, İran’dan çok Polonya ve Çek Cumhuriyeti’ne konuşlanacak Amerikan askeri varlığını tehdit olarak algılıyor.

Eski Doğu Bloku ülkeri

Uzmanlar bu projeyle her ne kadar Rusya’nın askeri caydırıcılığının zedelenmeyeceği görüşünde olsa da Amerika’nın eski Sovyetler Birliği topraklarındaki etkinliğinin arttığı bir gerçek.

Washington’nın Polonya ve Çek Cumhuriyeti ile anlaşması halinde Amerikan askerleri 2008 yılı itibariyle radar istasyonu ve füze kalkanı üssünün inşaasına başlayacak. 2013 yılında da sistemin işler haline gelmesi hedefleniyor.

Bush ve Putin’in Kennebunkport’daki buluşmasında görüş ayrılıklarını gidermeleri şimdilik mümkün görünmüyor. Diplomasi kulislerinde en çok merak edilen konu ise Bush’un, Putin’in G-8 Zirvesi’nde gündeme getirdiği öneriye vereceği yanıt. Putin, Bush’a projesinden vazgeçmesi ve Azerbaycan’da ortak bir radar sistemi kurulmasını önermişti.

ABD Rus teklifine soğuk

Ancak Putin’in Amerika ziyaretine az bir zaman kala Bush yönetiminin bu öneriye olumlu yaklaşmadığı yönündeki ilk sinyal Nato Genel Sekreteri Jaap de Hoop Scheffer’den geldi.

Moskova’da temaslarda bulunan Nato Genel Sekreteri öneriyle ilgili şu açıklamaları yaptı: “Putin bana önerisini detaylı bir şekilde anlattı. Ben bir teknisyen değilim. Ancak kanımca Azerbaycan’daki bir radar sistemi Çek Cumhuriyeti’ndeki bir radar sisteminin işlevlerini yerine getiremez. Bir alternatif değil gibi görünüyor.“

Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ise sınırlarında Amerikan askeri varlığına ilişkin tutumlarında bir değişiklik olmadığını hatırlattı. Lavrov, “Karşılıklı istikrarın korunmasına özen gösterilmeli. Kendi güvenliğini güçlendirmek için başkasının güvenliğini tehlikeye atacak adımlar atılmamalı“ diye konuştu.