Mavi Akım, bugüne kadar akıllara hep hakkında yürütülen tartışmalarla birlikte kazındı. 15 Aralık 1997 tarihinde, Rus ve Türk hükümetleri arasında imzalanan anlaşmayla resmiyet kazanan proje, dönemin Başbakanı Mesut Yılmaz ve diğer yetkililer hakkında soruşturma açılmasına sebep oldu. Mavi Akım Projesi ile ilgili çok sayıda yolsuzluk iddası da gündeme geldi. Boru hattı, Aralık 2002'de faaliyete geçirilirken, ilk gaz Şubat 2003'de Türkiye'ye ulaştı. İlk fatura ise 2003 Mart ayında geldi.

Gelen ilk faturayla birlikte, bugün hala mavi akımı tartışmalı kılan "birim fiyat" krizi yaşandı. Türkiye gaz alımını kesti, kriz tahkim aşamasına geldi. Sorun, revize edilen fiyatlar üzerinden yapılan yeni bir anlaşmayla çözüldü, gaz muslukları yeniden açıldı. Ancak bugün hala Mavi Akım’a ilişkin temel eleştiri bu noktaya odaklı: Uzmanların görüşü, Türkiye'nin bu projeyle gazı pahalıya aldığı yönünde.

“Mavi Akım avantajlı değil”

Avrasya Stratejik Araştırmalar Merkezi Genel Koordinatörü Nejdet Pamir'e göre, Mavi Akım Projesi, hem gazın pahalılığı hem de tek bir ülkeye yüksek oranda bağımlılığa neden olması sebebiyle avantajlı değil. Pamir, “Mavi Akım, Türkiye’nin, ithal ettiği gazın yüzde 65’i için tek bir ülkeye, Rusya’ya bağlanması anlamına geliyor. Türkiye için olumlu bir anlaşma olarak değerlendirilemez. Ama iptal de edilemezdi tabii. Bugün gelinen aşamada, Türkiye için kutlanacak pek birşey yok” diye konuştu.

Samsun Durusu’da yapılacak resmi açılış töreni, uzmanlar açısından “bir enerji zirvesi” şeklinde de değerlendiriliyor. Törende bir araya gelecek olan Putin, Erdoğan, Berlusconi görüşmesinde, başlık olabilecek konular muhtelif. Pamir, konuşulması muhtemel konuları şöyle sıraladı:

“Bir defa Samsun-Ceyhan ve oradan da İsrail’e bir gaz hattı var. Ayrıca yine bir Samsun-Ceyhan ve oradan Hindistan’a kadar bir petrol hattı var. Mesela Türkiye nükleer santral santral yapmak istiyor, bunu konuşacaktır Rusya ile. Ayrıca Rusya da Türkiye’ye Kafkaslar üzerinden elektrik satmak istiyor. Her taraftan, enerji sektörünün bütün o dikey entegre yapısı içine girmek istiyorlar. Bunların hepsi gündeme gelecektir. 17 Kasım buluşmasının esprisi bence bu.”

Mavi Akım Projesi

Sibirya doğalgazını Türkiye’ye taşıyacak Mavi Akım hattı, yıllık 16 milyar metreküp doğalgaz taşıma kapasitesine sahip. Toplam uzunluğu 1265 kilometreyi buluyor. Boru hattı yaklaşık 3,3 milyar dolara maloldu. Proje için Karadeniz’de 2 bin 140 metre derine boru döşenerek, bu alanda bir dünya rekoru kırıldı.

Mavi Akım Projesi’nin gerçeğe dönüşmesinin, Putin ve Almanya eski Başbakanı Gerhard Schröder arasında eylül ayında imzalanan Kuzey Avrupa Enerji Koridoru Anlaşması’na da katkıda bulunduğu belirtiliyor. Çünkü bu projede de Rus doğalgazı Baltık Denizi altına döşenen borularla Avrupa’ya aktarılacak.