İran Devrim Muhafızları Ordusu'na bağlı Kudüs Gücü Komutanı Kasım Süleymani'nin ABD'nin Bağdat'a yönelik hava operasyonunda öldürülmesinin ardından bölgede yoğun bir diplomasi trafiği yaşanıyor. 

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani ve Irak Cumhurbaşkanı Berhem Salih ile telefon görüşmesi gerçekleştirdi. Salih'in görüşmede gerginliğin düşürülmesi için bölgesel ve uluslararası işbirliği çağrısında bulunduğu belirtildi. Görüşmeye ilişkin Salih'in ofisinden yapılan açıklamada Erdoğan'ın Irak'ın istikrarı, birliği ve egemenliğine vurgu yaptığı aktarıldı.

Çin'den itidal mesajı

Bir diğer önemli görüşme Çin ve İran arasında gerçekleşti. Çin'in Dışişleri Bakanı Vang Yi, İranlı mevkidaşını Cevad Zarif'le yaptığı telefon konuşmasında "ABD'nin tehlikeli askeri operasyonu, uluslararası ilişkilerin temel kurallarını ihlal ediyor" dedi. İtidal çağrısında bulunan Vang, "Çin, uluslararası ilişkilerde güce başvurulmasına karşı" ifadesine yer verdi.

Zarif: Terör eylemi

İran Dışişleri Bakanı Zarif, ABD ile yaşanan gerginliğin gölgesinde Katarlı mevkidaşıyla da bir görüşme yaptı.  Tahran'da gerçekleşen görüşmede Zarif ve Muhammed bin Abdulrahman Al Sani'nin "Kasım Süleymani suikastini ve Irak'taki yeni durumu" ele aldığı belirtildi.

Görüşmede Zarif, ABD'nin operasyonunu bir komutanın şehit düşmesine neden olan "terör eylemi" olarak nitelendirdi. Zarif, İran'ın bölgede gerginlik istemediğini de dile getirdi. Katar Dışişleri Bakanı, İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani ile de görüştü. ABD'nin Ortadoğu'daki en büyük askeri üssü Katar'da bulunuyor. Katar'ın İran'la yakın ilişkisi 2017'de Suudi Arabistan önderliğindeki Körfez ülkelerinin Katar'la diplomatik ilişkileri kesmesine neden olmuştu.

"ABD'nin 35 noktası menzilimizde"

İran Devrim Muhafızları Ordusu'nun Kirman eyaleti komutanı Ebu Hamza ise Hürmüz Boğazı'nı hedef alabileceklerini ima etti. Ebu Hamza, çok sayıda Amerikan savaş gemisinin Hürmüz Boğazı'ndan geçiş yaptığına dikkat çekerek, "Hürmüz Boğazı Batı için hayati bir nokta" dedi. Ebu Hamza, Tel Aviv dahil olmak üzere ABD'nin bölgedeki 35 hayati noktasının İran'ın menzilinde olduğunu da belirtti. Süleymani'nin öldürülmesinin ardından İran'ın ruhani lideri Ayetullah Ali Hamaney ABD'ye "sert karşılık" verileceğini söylemişti.

İran'da savaş endişesi

Süleymani'nin öldürülmesinin ardından üç günlük yas ilan edilen İran'da ise ABD ile savaş çıkacağı yönünde endişe yaşanıyor. Reuters'a konuşan Monireh adlı emekli öğretmen, "Süleymani'nin ölümüne çok üzülüyorum. Peki Amerika ve İran savaş başlatırsa? Çocuklarım var. Ya oğlumu savaşa gönderirlerse?" sözleriyle endişesini dile getirdi.

Öte yandan İran devlet televizyonunda yayınlanan görüntülerde İran'ın Kum şehrindeki bir caminin minaresine kırmızı bayrak çekildiği görüldü. Kırmızı bayrak, Şii geleneğinde haksız yere kan döküldüğü ve dökülen kanın öcünün alınması için çağrı anlamına geliyor.

Süleymani, ABD güçlerinin Cuma günü Bağdat yakınlarındaki uluslararası havalimanına düzenlediği hava saldırısı sonucu hayatını kaybetmişti. ABD Başkanı Donald Trump'ın emri ile düzenlenen operasyon, Ortadoğu'da yeni bir savaşın patlak vermesi endişesine neden olmuştu.

62 yaşındaki Süleymani, Tahran yönetiminin Irak, Suriye ve Lübnan başta olmak üzere Ortadoğu'daki askeri politikalarına yön veren isimlerin başında geliyordu. Süleymani, son 20 yıl içerisinde bölgede ABD güçleri ve müttefiklerine yönelik düzenlenen saldırılardan sorumlu tutuluyordu. Süleymani'nin naaşı, Salı günü İran'da toprağa verilecek.

AFP,dpa/ÖA,BW

© Deutsche Welle Türkçe