Avrupa'nın büyük bir kısmı sıcak hava dalgasıyla boğuşurken pek çok ülke tarihinin en yüksek sıcaklıklarını gördü, yüzlerce kişi sıcaklar nedeniylehayatını kaybetti, kamusal hayata ksııtlamalar getirildi. Türkiye'de de sıcaklıkların önümüzdeki günlerde mevsim normallerinin üzerine çıkması bekleniyor. Peki aşırı sıcaklardan nasıl korunmalı, nelerden kaçınmalı ve nelere dikkat etmeliyiz?

"Denizde bir şey olmaz" demeyin

Uzmanlar, insanların direkt güneş ışığından kaçınmaları için uyarıyor. Almanya'da Rostock Hastenesi'nin Acil Servis Başkanı Jan-Arne Lauffs, güneş yanığı, baş ağrıları ve çok fazla direkt güneş ışığına maruz kalmaktan kaynaklanan güneş çarpmalarının büyük bir tehlike olduğunu belirtiyor. Yüzerken bile ultraviyole (UV) ışınlarının yaratabileceği tehlikelerin küçümsenmemesi gerektiği vurgulanırken, Rostock Üniversite Hastanesi Dermatoloji Bölümü Direktörü Steffen Emmert, "Pek çok kişinin bilmediği şey, suyun içinde tamamen korunmasız olduğumuz. Her yüzme sonrasında krem sürmek ihmal edilmemeli. Suyun içinde bile beş ila on dakika içinde güneş yanığı olabiliriz“ uyarısı yapıyor.

Vücudumuz sıcağa nasıl tepki veriyor?

Vücudumuz ısısını düşürmek için terleme yapar. Çok terleme sonrası vücudumuzda sıvı, mineral ve element kaybı yaşanır. Isıyı düşürmek için damarlarımız genişler bu durum da kan şekerini düşürür ve kan dolaşımını zayıflatır. Sıcak havada bu durum, beyne yeterince oksijen gitmemesine dolayısıyla baş dönmelerine, baş ağrılarına, yorgunluğa ve konsantrasyon kaybına neden olur.    

En çok kimler tehlikede? 

Almanya’daki Rostock Üniversitesi Hastanesi, özellikle yaşlıları, çocukları, yüksek tansiyon ve kalpte ritm bozukluğu (aritmi) olan hastaları sıcak havalarda risk altında bulunan gruplar olarak tanımlıyor.

Kan dolaşımı düzenli olmayan insanlar, örneğin kronik rahatsızlıkları bulunan, fazla kilolu ya da yaşlı insanlar sıcak havalarda risk altında. Bebekler ve küçük çocukların henüz yeterli oranda terleyemedikleri için özellikle korunmaları gerekiyor. Alman sağlık sigorta şirketi AOK’nın bir araştırması, 2008-2018 yılları arasında sıcak günlerde hastaneye yatırılanların yüzde 3'ünü 65 yaşın üstündekilerin oluşturduğunu ortaya koyuyor. Almanya'daki Robert Koch Enstitüsü, Almanya Meteoroloji Servisi ve Federal Çevre Dairesi'nin verileri, 2018 ile 2020 arasında yaz aylarında sıcaklıklardan dolayı 19 binden fazla kişinin hayatını kaybettiğini gösteriyor.

Sağlıklı bir kalp, fazla sıcaklıklarla baş edebilirken, hasta bir kalp sınırlarına çok kolay ulaşabiliyor. Bunun yanı sıra uzmanlar, aşırı sıcaklıklarda alınan kardiyovasküler ilaçların dozajının değiştirilmesi gerekebileceğine de işaret ediyor.

Uzmanlar, damar sorunları bulunan kişilerin yüksek sıcaklıklarda destekleyici varis çorabı giymesini öneriyor. Böylece sıcakta genişleyen damarlardan kan akışının yavaşlaması sonucu pıhtı oluşması tehlikesinin azalacağına dikkat çekiliyor.

Ne kadar sıvı tüketmeliyiz?

Genel olarak, gün içinde iki buçuk ila üç litre sıvı tüketilmesi öneriliyor. Su, soğutulmuş bitki ve meyve çayları, meyve ve sebze suları, yeterli miktarda mineral içerdikleri ve terle kaybedilen suyu dengeleyebildikleri için ideal içecekler olarak sayılıyor. Çok şeker içeren meşrubatlar ise daha fazla susamaya neden olabilir. Çok soğuk olan içecekler konusunda da  dikkatli olunmalı çünkü mide sorunlarına neden olabilirler. Bunun yanı sıra, vücut içilen sıvıyı vücut sıcaklığında ısıtmak için daha çok enerji sarfetmek durumunda kalır. Alkolden kaçınmak en iyisi. Kan damarlarını genişletir ve bu da kalbe daha çok baskı yapar.

Yemek seçiminde de dikkat edilmesi gerekenler var. Ağır ve yağlı yemeklerdense küçük porsiyonlar, hafif yemekler ve fazlaca meyve-sebze tercih edilmeli.

Nasıl rahatlarız?

Sıcaklarda ferahlamak için ellerin, boyun ve yüzün belli aralıklarla soğu suyla yıkanması tavsiye ediliyor. Bacakları birkaç dakikalığına havaya dikmek de damarları rahatlatıyor, bacak ve ayakların şişmesini engelliyor.

Spor yapmak güvenli mi?

Her spor aktivitesi kalbe zararlı değil. Sporun, tehlikeli durumları önlemek için ya sabah erken saatlerde ya da akşamları yapılması öneriliyor. Gün içinde uzun süreli spor aktivitelerinden kaçınılmalı. Yaşlılar, çocuklar ve dolaşım problemi olan hastaların ise sıcak havalarda spor yapmaması tavsiye ediliyor.

Güneş kreminde hangi koruyucu faktör seçilmeli?

Bu cilt tipine göre değişmekle birlikte en az 15 faktörlü güneş koruma tavsiye ediliyor. Çocuklar için bu, en az elli faktör. Ürünün güneşe çıkmadan en az yarım saat önce uygulanması ve düzenli olarak tekrar edilmesi gerekiyor. Uzmanlar genel olarak saat 11.00 ile 15.00 arasında güneşten kaçınılmasına ve eğer mümkünse çocukların doğrudan güneş ışığına maruz bırakılmamasına vurgu yapıyor.

AFP, dpa / AI, BK