Kosova’nın bağımsızlığının ardından görüş ayrılıklarının yaşandığı Belgrad’a gerginlik had safhada. AB yanlısı bakanlara artık güvenmediğini söyleyerek görevinden istifa eden Başbakan Voyislav Koştunitsa, Cumhurbaşkanı Boris Tadiç’ten parlamentoya feshederek erken seçimin önünü açması talebinde bulundu. Erken genel seçime gidilebilmesi için Koştunitsa başkanlığındaki hükümet ise kendini resmen feshederken, Koştunitsa, erken seçimin 11 Mayıs’ta yapılması önerisinde bulundu.

Hükümetin feshedilmesinin ardından Cumhurbaşkanı Boris Tadiç'in 11 Mayıs’ta erken seçim yapılması yönünde karar alması bekleniyor. Zira Tadiç, daha önce yaptığı açıklamada, 11 Mayısta seçime gidilebilmesi için meclisin feshedilmesi yönündeki hükümetin talebini kabul edeceğini ve mevcut siyasi krizin seçimle aşılabileceğini söylemişti.

AB’den uyarı

Sırbistan’ı yol ayırımına getiren gelişmeler Avrupa Birliği tarafından da yakından takip ediliyor. AB zirvesi hazırlıkları için Brüksel'de toplanan AB dışişleri bakanları, erken seçim kararı alan Sırbistan’a ''AB yolunu seçmesi'' çağrısında bulundu. AB Dönem Başkanı Slovenya'nın Dışişleri Bakanı Dimitrij Rupel, Sırbistan’da AB yanlılarının kazanmasını umduğunu dile getirerek, ''bu yönde teşvik edici işaretler gördüğünü'' belirtti.

Rupel, ''Samimi olmak gerekirse Sırp dostlarımız için Avrupa Birliği'nden başka ihtimal olduğunu düşünmüyorum'' derken, AB ortak dış politika ve güvenlik Yüksek Temsilcisi Javier Solana ise Belgrad’a ''AB ile ilişkilerini derinleştirme ve güçlendirme'' çağrısı yaptı.

Belgrad’da Kosova krizi

Belgrad yönetimini krize sürükleyen gelişmeler ise Kosova'nın bağımsızlığını ilan etmesi ve başta ABD ve AB'nin bağımsızlığı tanımasıyla başladı. Ülkedeki milliyetçi parti ile milliyetçi muhafazakar partiler ülkenin Batı'ya karşı tutumunu sert bir çerçevede sürdürmesini isterken, Sosyal Demokratlar ve liberaller, Sırbistan'ın AB'ye yakınlaşmasını istiyor. Partilerin hemfikir olduğu tek konu ise Kosova'nın bağımsızlığının kabul edilemeyeceği.

Hafta sonu istifasını açıklayan Başbakan Voyislav Kostunitsa da bu konuda partilerarası herhangi bir uyumsuzluğun söz konusu olamayacağını söyledi. Koştunitsa,“Kosova, Sırbistan demektir ve Sırbistan, AB'ye ancak Kosova ile girer. Olay bu kadar basit. Sırbistan'ın sınırlarını koruması gerektiğini savunan partilerin bu konudaki politikalarında bir değişiklik yoktur” diye konuştu.

Diğer yandan AB'ye şüpheyle yaklaşan Kostunitsa, Batı yanlısı koalisyon ortağının Kosova'dan vazgeçtiğini düşünüyor. Kostunitsa, bu nedenle istifasını Devlet Başkanı Boris Tadic'e sunarken erken seçimlerin önünü açmak istediğini söyledi. Devlet Başkanı Tadiç de seçimlerin Sırbistan halkına fayda sağlayacağına inandığını vurgulayarak “Sırbistan vatandaşlarının, sadece AB içerisinde sağlanabilecek bir ekonomi perspektifi sayesinde daha iyi bir yaşamı hak ediyor. Ben Kosovamızı bağımsızlıktan ancak AB'ye üyeliğimizle koruyabileceğimiz kanaatindeyim” değerlendirmesini yaptı.

Milliyetçilerle koalisyon ihtimali

Ancak Berlinli Balkan ülkeleri uzmanı Franz-Lothar Altmann, Tadiç'in somut bir tutum sergilemesi gerektiği görüşünde. Altmann, “Ben, Tadiç'in artık net tavrını ortaya koyan açıklamalarda bulunmasını ve Voyislav Kostunitsa'nın hilelerine alet olmaması gerektiğini düşünüyorum” diyor. Altmann, Tadiç ve partisinin Kosova'nın bağımsızlığı ve AB ile yakınlaşma sürecine uzun süre direnemeyeceği görüşünde.

Alman uzman, Kosova'nın Sırbistan'dan ayrılmasının ülkede milliyetçi partileri güçlendireceğini ve Belgrad'a Batı yanlısı bir hükümetin seçilmesi ihtimalini zora soktuğunu belirtiyor. Altmann, “Zor bir koalisyon oluşturma süreci olacak. Radikal milliyetçi partinin, Kosova'nın bağımsızlık ilanıyla oylarını arttıracağını düşünüyorum. Kostunitsa'nın umudu da bu yönde. Demokrat Parti kanaatimce oy kaybedecektir” diye devam ediyor.

Sırbistan'da muhafazakar Başbakan Kostunitsa ile aşırı milliyetçi partilerin, mayıs ayındaki seçimlerin ardından ortaklığa soyunacakları senaryoları, Kostunitsa'nın istifasıyla açıkça dillendirilir oldu. Sırbistan'da ana muhalefeti oluşturan aşırı milliyetçiler şimdiye kadar hükümet kuramadı ya da koalisyon ortağı olamadı.

AB’nin planı

Siyasi uzmanlara göre, AB, Sırbistan'da milliyetçi bir hükümet kurulmasını engellemek için planlanan Sırbistan'la ortaklık anlaşmasını ya da bunun yerine geçecek bir protokolü yeniden gündeme getirebilir. Söz konusu ortaklık ve işbirliği anlaşması Belgrad'a daha önce de önerilmiş, ancak Sırbistan yönetimi, Kosova'nın bağımsızlık ilanıyla bu anlaşmayı imzalamamıştı.