İsrail'in Hamas'ın 7 Ekim'deki terör saldırısı sonrasında Gazze'ye başlattığı saldırılarda binlerce sivil ölürken, 15 ay süren savaş geride kıyameti andıran bir yıkım bıraktı.

Taraflar arasında sağlanan ateşkesin ardından Gazze'de çekilen drone görüntüleri, savaşın yol açtığı yıkımın boyutunu gözler önüne seriyor.

Uçsuz bucaksız moloz yığınları, harabeye dönmüş şehirler…

Refah kentinde yıkılmış üç katlı evinin enkazı üzerine koyduğu koltukta oturan, kahvesini yudumlarken dudaklarından "Artık hiç bir şey yok" sözleri dökülen 38 yaşındaki Hüseyin Barakat, manzarayı şu ifadelerle özetliyor: "Gördüğünüz gibi, burası hayalet bir kente dönüştü."

Trump umutlu konuşmadı

İsrail ile Hamas arasındaki ateşkesin ne kadar kalıcı olacağı ile ilgili hararetli tartışmalar yürütülüyor.

İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu'ya baskı uygulayarak ateşkesin sağlanması konusunda önemli bir rol oynadığı belirtilen ABD'nin yeni Başkanı Donald Trump, çok da umut verici konuşmadı.

Dün yemin töreni sonrasında Beyaz Saray'da ilk kararnamelerine imza attığı sırada kendisine Gazze'deki sağlanan ateşkesin sürdürüleceğinden emin olup olmadığı sorusu yöneltilen Trump, "Sürdürüleceğinden emin değilim" yanıtını verdi.

"Bu, bizim savaşımız değil, onların savaşı" sözlerini kaydeden Trump ayrıca Gazze'nin sahne olduğu devasa boyuttaki yıkıma dair fotoğrafları gördüğünü söyleyerek, soru işaretlerine yol açan şu ifadeleri kaydetti:

"Gerçekten de farklı bir şekilde yeniden imar edilmesi gerekecek… Gazze ilginç, deniz kenarında harikulade bir yer, en iyi iklime sahip, biliyorsunuz, her şey çok güzel. Burayla çok güzel şeyler yapılabilir, Gazze'yle fantastik şeyler yapılabilir."

Trump ayrıca dün ilk iş olarak Joe Biden'ın Batı Şeria'daki güvenliği zedeleyen, Filistinlilerin topraklarını gaspeden, aşırıcılık yanlışı İsrailli yerleşimcilere yaptırım öngören kararını da kaldırdı.

Bu arada İsrail'in bugün işgal altındaki Batı Şeria'daki Cenin mülteci kampına düzenlediği hava saldırısında iki Filistinlinin öldüğü açıklandı. İsrail ordusu tarafından yapılan açıklamada saldırının "terörle mücadele" amacıyla gerçekleştirildiği duyuruldu.

Guterres çağrı yaptı

Bölge diken üstünde. Ateşkesin sekteye uğramaması için çağrılar yapılıyor.

Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres taraflara taahhütlerini yerine getirme, anlaşmayı tam olarak uygulama çağrısı yaparak tüm rehinelerin serbest bırakılmasının sağlanması gerektiğini söyledi.

Kalıcı ateşkesin önemine vurgu yapan Guterres, Gazze'ye tüm engellere, zorluklara ve kısıtlamalara rağmen insani yardımı arttırmak için ellerinden geleni yapacaklarının altını çizdi.

Guterres, "Ortadoğu halklarının bu çalkantılı dönemden barış, onur ve umut ufkuyla çıkmalarını sağlama konusunda sorumluluğumuz var" dedi.

Ateşkesin yürürlüğe girmesinden sonra Gazze'ye yardım kamyonları insani yardımları ulaştırılmaya başladı. BM, ateşkesin yürürlüğe girdiği Pazar günü 630, Pazartesi günü ise 915 kamyonun Gazze'ye giriş yaptığını açıkladı. Ateşkes anlaşması günde 600 kamyonun geçmesini öngörüyor.

Sevdiklerinin cesetlerini bulmak için moloz kazıyorlar

Bu arada Trump'ın "fevkalade" olarak nitelendirdiği Gazze'de İsrail'in askeri operasyonları nedeniyle derme çatma kamplara sığınarak hayatta kalmaya çalışan yerinden edilmiş yüzbinlerce Filistinli yıkılmış evlerine dönmeye çalışıyor.

Bölge halkı, Hamas'ın elindeki üç rehine ve İsrail hapishanelerindeki 90 Filistinlinin serbest bırakılmasıyla başlayan ateşkesin üçüncü gününde sevdiklerinin cesetlerini bulmak için enkazları, moloz yığınlarını kazıyor.

Filistinli kurtarma görevlileri evlerinin enkazı altında ve yol kenarlarında gömülü Filistinlilerin cesetlerini aramaya devam ederken, Gazze sivil acil servisine göre ateşkesin yürürlüğe girmesinden bu yana en az 150 cesedin yeri tespit edildi.

Çürümüş cesetlerin şok edici görüntüleri sosyal medyada yayılıyor.

Gazze'de babası, kardeşi ve kardeşinin eşinin cesetlerini bulmaya çalışan Atıf Cündiye, "Ateşkes bizi rahatlattı ama aynı zamanda hala ölen yakınlarımızı, mezarları arıyoruz ve onları bulamıyoruz" dedi.

Sivil acil durum servisi 10 bin cesedin hala enkaz altında olduğunu tahmin ediyor ve cesetlerin bulunması için yetkililere ağır makineler ve hafriyat araçları temin edilmesi çağrısında bulunuyor.

"Evimiz bisküvi gibi dağılmış"

Bazıları artık tanınmaz hale gelen evlerine sırtlarını dönereke yeniden ağrı koşullarda yaşamaya çalıştıkları çadırlara dönüyor. Bazıları ise enkazları kaldırmaya çabalıyor.

Filistinli Walaa el-Err, mahallesine dönmeyi "tarif edilemez bir duygu" olarak nitelendirirken yıkılmış evlerini, tahrip olmuş eşyalarını göstererek "Evimizi temizliyoruz ve molozları kaldırıyoruz" diyor, kullanılamaz hale gelmiş yorgan ve yastıkları gösteriyor: "Evde hiçbir şey kalmadı."

Cumartesi günü bütün gece uyuyamadığını, büyük bir heyecanla ateşkesin Pazar günü yürürlüğe girmesini beklediğini anlatan el-Err, gördüğü yıkım karşısında iyimserliğinin azaldığını da gizleyemiyor.

Evine dönmek için yola koyulan bir diğer Filistinli ise gördükleri yıkım karşısındaki dehşeti gizleyemiyor. Üç çocuk annesi kadın, gördüğü manzarayı "dehşet verici" olarak tanımlıyor, "Evimiz bisküvi gibi parçalanmış" diyor.

Sadece molozun temizlenmesi 21 yıl sürebilir

Bazıları büyük hasar görmüş evlerine giriyor, bazıları ise yıkılan evlerinin üzerine çadır kuruyor. Herkes yeniden imar sürecinin ne zaman başlayabileceği sorusuna yanıt arıyor.

BM'ye göre İsrail'in bombardımanının geride bıraktığı 50 milyon tondan fazla molozun temizlenmesi 21 yıl sürebilir ve 1 milyar 200 milyon milyar dolara mal olabilir.

Daha da kötüsü, enkazın bir kısmının asbestle kirlenmiş olduğu düşünülüyor, zira Gazze'nin harap olmuş mülteci kamplarından bazılarının on yıllar boyunca bu malzemeyle inşa edildiği biliniyor.

Reuters, AF, dpa/ DA, HS

DW Türkçe'ye sansürsüz nasıl erişebilirim?