Partiler, Türkiye Cumhurbaşkanı, medya... Herkesin gözü seçim öncesi göçmen kökenli seçmenlerin üzerinde. Almanya'da yaklaşık 6 milyon 300 bin göçmen kökenli seçmen bulunuyor. Bu, genel seçimler düşünüldüğünde neredeyse her on seçmenden birine tekabül ediyor. Almanya'da Alman vatandaşı olarak doğmamış veya anne-babasından en az biri göçmen olan kişiler göçmen kökenli olarak kabul ediliyor.

Bu seçmen grubu, sağ popülist Almanya için Alternatif (Afd) partisi gözünü bu seçmenlere çevirdiğinden bu yana daha fazla dikkat çekiyor. Almanya'da Sovyetler Birliği'nin yıkılışından sonra Almanya'ya göç etmiş yaklaşık 3 milyon 100 bin Rusya Almanı bulunuyor, bunlar en büyük göçmen kökenli seçmen grubunu oluşturuyor. Federal İstatistik Dairesi'nin verilerine göre 730 bin seçmen ile Türk kökenliler ikinci sırada. Cumhurbaşkanı Erdoğan, kısa bir süre önce yaptığı açıklamada Almanya'da yaşayan Türklere seslenmiş ve onlardan CDU, SPD ve Yeşiller'e oy vermemelerini istemişti. Sosyal Demokrat politikacı Aydan Özoğuz ise "Erdoğan yüzünden toplumun dışına itilmenize izin vermeyin" demişti. Özoğuz, Almanya'da göç ve mültecilerden sorumlu devlet bakanı. Hristiyan Birlik grubunun uyum sorumlusu Cemile Giousouf ise Deutschlandfunk radyosuna açıklamasında, "Burada bizim Almanya'daki hayatımız söz konusu. Sayın Erdoğan burada yaşayan insanların sorunlarına çözüm üretemez" demişti.

Düşük katılım oranı

"Nasıl oy kullanılıyor?" Bu soruyu Aydan Özoğuz sık sık duymuş. Özoğuz, göçmen kökenlilerin seçime katılım oranının Almanya ortalamasının yüzde 20 dolayında altında kaldığını söylüyor. Bu nedenle Özoğuz, "Vote D" adlı, yeni vatandaş olanların ve 18 yaşını yeni doldurmuş olan seçmenlerin sandığa gitmesini teşvik eden projeyi destekliyor.

Özoğuz'un ailesi Almanya'ya Türkiye'den gelmiş, Özoğuz ise Hamburg doğumlu. Aynı zamanda Sosyal Demokrat Parti başkan yardımcısı da olan Özoğuz, CDU'lu meslektaşı Cemile Giousouf gibi kendisi seçim kampanyası düzenliyor. Her ikisi de 631 sandalyeli Federal Meclis'teki 37 göçmen kökenli vekil arasında yer alıyor. Siyaset bilimci Lucas Geese, göçmen kökenlilerin siyasi temsili açısından Almanya'nın sekiz Avrupa ülkesinde orta kademelerde yer aldığını belirtiyor. "Birincilik İngiltere ve Hollanda'da, en altta ise İtalya ve İspanya yer alıyor" diyen Geese, Almanya'da uzun süredir yaşayan göçmenlerin Alman vatandaşlığına sahip olmamasının sorunlardan biri olduğunu belirtiyor. Geese, "sistematik olarak siyasi karar mekanizmalarından dışlanıyorlar" derken, bunun en önemli nedeninin ise Almanya'daki "uluslararası standartlara göre oldukça katı olan vatandaşlık modeli" olduğunu belirtiyor.

Irkçı nefret

Aydan Özoğuz, Almanya'da çok şeyin başarıldığını ancak alınacak daha uzun bir yolun olduğunu söylüyor. Özoğuz, "Göçmen olarak insan hep sağın ve aşırı sağcıların hedefinde" şeklinde konuşuyor. Örneğin, Yeşiller Partisi'nin İran kökenli politikacısı Omid Nouripour'a biri "Sen Arap, Türkiye'ye geri dön" yazmış. Aynı partinin vekillerinden Özcan Mutlu da sosyal medyada nefret söylemine hedef olan isimlerden. Mutlu, çok sayıda ırkçı e-posta aldığını ifade ediyor. AfD'li Alexander Gauland, Özoğuz'u 'Anadolu'ya gönderip bertaraf etmek' istediğini söyleyerek büyük tepki toplamış, Başbakan Merkel bu ifadeleri 'ırkçı' diye nitelendirmişti.

Cemile Giousouf, "Günün birinde göçmen kökenin hiçbir rol oynamamasını dilerim" diyor. "Ancak bir göç ülkesi olan Almanya'da bu hala önemli bir konu" diyen Giousouf 2013 yılında CDU'nun ilk Türk kökenli vekili olarak Federal Meclis'e girmişti. Sosyal Demokrat Parti, Sol Parti ve Yeşiller ise uzun süredir göçmen kökenli adaylara yer veriyor. Partiler bu konuda istatistik tutmuyor.

Seçmenlerin tercihi "Sol"

Siyaset bilimci Andreas Wüst, Almanya'daki göçmen kökenli seçmenlerin sol yelpazedeki partileri seçtiğini belirtiyor. Uzman bu partilerin göçmenlere, göç hikayelerine ve göçmenlerin sorunlarına açık olduğunu vurguluyor. Kölnlü araştırmacı Dennis Spies de göçmenlerin kendi gruplarından kimin meclise girdiğini çok iyi bildiğini söylüyor. Spies, 2017 genel seçimleri nedeniyle özellikle Türk kökenliler ile Rusya Almanlarının davranışlarını inceliyor.

AfD Rus kökenli Almanlara oynuyor

Uzman Spies, Almanya'da "Rusya Almanları" olarak bilinen Rusya'dan göç etmiş Almanların özel bir konumları olduğuna dikkat çekiyor. Uzman, bu grubun Almanya'ya geldikleri ilk andan itibaren Alman sayıldıklarını ve oy verme hakları olduğunu belirtirken, kendilerine Almanya'ya gelme yolunu açan Helmut Kohl başbakanlığındaki muhafazakâr hükümete minnettar olduklarını ve uzun süre de bu partiyi desteklediklerini ifade ediyor. Ancak 2015'teki mülteci alımından bu yana Rusya Almanlarının da tavrı değişti. Çoğu, daha da sağa kayarak sağ popülist AfD'yi desteklemeye başladı. Uzman Dennis Spies, AfD'nin Rusça parti programı olduğunu belirterek, diğer partilerden hiçbirinin bu seçmenleri kazanmak için bu denli çabalamadığını söylüyor.

Türk kökenliler

Almanya Federal Meclisi'nde 11 Türk kökenli milletvekili görev yapıyor. Almanya'daki Türk kökenli seçmenler geleneksel olarak Sosyal Demokrat Parti'ye (SPD) yakınlık duyuyor. SPD'li Aydan Özoğuz bunun işçi göçü döneminin bir sonucu olduğu, Türk kökenlilerin sendikalara ve Sosyal Demokratlara bu nedenle yakınlık beslediği değerlendirmesinde bulunuyor. SPD, çifte vatandaşlık ve göçmen hakları konusunda girişimde bulunmuş, onu Yeşiller ve Sol Parti izlemişti.

Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'la yaşanan ihtilaf nedeniyle iki ülke arasındaki gerginlik giderek büyüyor. CDU Genel Başkanı ve Başbakan Angela Merkel ile SPD Genel Başkanı Gabriel, Türk kökenlilerden anlayış bekliyor. Uzman Dennis Spies, yaptıkları araştırmaların Türklerin çoğunun ihbar edilecekleri korkusuyla siyasi açıklamalar konusunda çekimser hareket etttiğini gösterdiğini söylüyor.

Göçmenlerin gücü artıyor mu?

Dennis Spies, "Göçmenlerin siyasi gücü düşük. Grup büyümesine karşın, ancak oldukça bölünmüş durumda" değerlendirmesini yapıyor. Rusya Almanlarının üçte biri Ukrayna'dan, daha küçük bir grubu Kazakistan'dan, büyük bir bölümü ise Rusya'dan geliyor. Spies, "Putin konusunda ne düşünüyorsunuz?" diye sorulduğunda farklı cevaplar alınacağını belirtiyor.

Spies, "Göçmenler olarak bir seçmen grubundan söz edilemez. Neden 20 yıldır Almanya'da yaşayan Ukrayna kökenli biri Türkiye'nin güneydoğusundan Almanya'ya gelmiş veya 1950'lerde İtalya'dan göç etmiş biri ile aynı tercihlere sahip olsun ki?" diyor.

Uzmana göre, göçmenlerin Almanya'da yaşama süresi uzadıkça seçim davranışları da Alman toplumu ortalaması ile daha fazla benzerlik göstermeye başlıyor.

© Deutsche Welle Türkçe

Andrea Grunau