Rusya'nın Soçi kentinde düzenlenen ve Suriye'de barışı sağlamayı hedefleyen Suriye Ulusal Diyalog Kongresi sona erdi. Türkiye, kongreye muhalefetin garantörü sıfatıyla katıldığını duyurdu. Rusya'nın ev sahipliğinde Türkiye ve İran'ın desteğiyle düzenlenen toplantının sonunda açıklanan sonuç bildirisinde, Suriye'nin egemenliğine ve toprak bütünlüğüne vurgu yapılarak hükümetin nasıl şekilleneceğine sadece Suriye halkının karar vereceğinin altı çizildi.

Bunun yanı sıra katılımcıların, yaklaşık yedi yıldır devam eden iç savaşın ardından Suriye'deki krizi sonlandıracak "temel ilkelerde” de uzlaştığı belirtildi. Bu kapsamda seçimlerin yapılacağı demokratik bir yol izlenmesini öngören sonuç bildirisinde, Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad'ın adının geçmemesi dikkat çekti.

Bildiride ayrıca din ve etnik köken göz önünde bulundurulmaksızın bütün Suriyelilerin eşit olduğu vurgulandı.

Anayasa reformu için çalışacak komisyon

Katılımcıların verdiği bilgilere göre, toplantıda Suriye'deki anayasa değişiklikleri üzerinde çalışmalar yapacak bir komisyonun kurulması konusunda görüş birliğine varıldı.

Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Soçi'deki toplantıya katılmayan grupların da söz konusu komisyonda yer alabileceğini belirtti. Çalışmalarını İsviçre'nin Cenevre kentinde yürütecek olan bu komisyonla ilgili Birleşmiş Milletler (BM) Suriye Özel Temsilcisi Staffan de Mistura da bir açıklama yaptı. Cenevre'de yıllardır BM himayesinde devam eden Suriye görüşmelerine öncülük eden Mistura, komisyonda hem Suriye hükümetinden hem de muhalefetten temsilcilerin olacağını söyledi.

Türkiye komisyon için 50 kişilik aday listesi sundu

Kongrenin ardından Türk Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada, Soçi'de alınan en önemli kararın, "bir anayasa komitesi kurulması yönünde çağrı yapılması ve bu komite için 150 kişilik bir aday havuzu belirlenmesi" olduğu belirtildi.

Kongre'ye katılmama kararı alan muhalif grupları Kongre'de temsil etme yetkisini üstlenen Türk heyetinin, muhalefetle istişare ederek hazırladığı 50 kişilik aday listesini sunduğu bildirilen açıklamada şöyle denildi:

"Bundan sonraki aşamada, BM Suriye Özel Temsilcisi'nin, BM Güvenlik Konseyi'nin 2254 sayılı kararı uyarınca bugüne kadar yürütülen Cenevre süreci kapsamında, muhalefetin orantısal temsilini de gözeten bir anayasa komitesi kurması beklenmektedir."

De Mistura'nın, bu komiteyi oluştururken 150 kişilik listeden veya dışarıdan isimler tayin edebileceğini aktaran Dışişleri Bakanlığı açıklamasında, komisyonunun oluşturulmasına dair çalışmaların Türkiye tarafından da yakından takip edileceği belirtildi.

Açıklamada, "Türkiye, 2254 sayılı BM Güvenlik Konseyi kararı uyarınca Suriye'de gerçek bir siyasi değişim getirecek bir siyasi çözüm sağlanmasına yönelik çabalara her platformda katkı vermeyi sürdürecektir. Türkiye, Suriye'deki çatışan tarafların muteber bir siyasi çözümün müzakeresine yönlendirilmesini teminen sahada ve rejim üzerinde nüfuzu olan tüm aktörlerin üzerlerine düşen sorumluluğu yerine getirmelerini beklemektedir" denildi.

Soçi'ye kimler katıldı?

Rusya'nın girişimiyle düzenlenen toplantıya Esad'la işbirliğini prensipte reddetmeyen ılımlı muhalefetin temsilcileri ile rejimden yetkililer katıldı. Kremlin, katılımcı sayısını bin 393 olarak duyurdu.

Ancak Soçi'de Suriye'deki iç savaşta yer alan silahlı muhalif grupların büyük bölümü temsil edilmedi. Cenevre görüşmelerine katılan muhalif grupların çatı örgütü Suriye Müzakere Yüksek Komitesi, Soçi'ye gitmedi.

Ankara'dan Soçi'ye giden bazı muhaliflerin "havaalanına ve kongre merkezine yerleştirilen rejim bayraklı resim ve logolara tepki göstererek Rusya'ya giriş yapmak istemediğini" duyuran Türk Dışişleri Bakanlığı, Suriye Ulusal Koalisyonu'nun da kongreye katılmadığını belirtti.

Bunun yanı sıra PYD bağlantılı Kürt gruplar da toplantıda yer almadı. Türkiye, toplantı öncesinde bu grupların katılmasına kesinlikle karşı çıkmıştı.

ABD, İngiltere ve Fransa gibi ülkeler de Soçi'deki kongreye katılmadı. Batılı devletler, Cenevre sürecine zarar verir kaygısıyla Rusya'nın Suriye'de barış sağlama girişimlerine kuşkuyla yaklaşıyor.

Reuters/dpa, JD/CÖ

© Deutsche Welle Türkçe