İsviçre'nin Cenevre kentinde ilk kez toplanan Suriye Anayasa Komitesi, sekiz buçuk yıldır çatışan rejim ve muhalefeti yeni bir anayasa oluşturulması amacıyla ayna masa etrafında buluşturdu.

Komite toplantısına başkanlık eden Birleşmiş Milletler (BM) Suriye Özel Temsilcisi Geir Pedersen açılış konuşmasında, rejim ve muhalefetin toplantıda bir araya gelmesini "Bu tarihi bir an" sözleriyle değerlendirdi. Suriye için yeni bir sayfanın açıldığını vurgulayan Pedersen, "Bir diyalog başlatmaya hazır olmanız her yerdeki Suriyelilerin ümitli olması için güçlü bir sinyal " dedi.

Özel Temsilci Pedersen, Suriye Anayasa Komitesi'nin BM şartı, Güvenlik Konseyi kararları, Suriye'nin birliği, toprak bütünlüğü, bağımsızlığı ve egemenliğini esas aldığını belirterek, anayasa çalışmalarına Suriyelilerin öncülük etmesinin Komite'nin ilkelerini oluşturduğunu kaydetti.

Eşbaşkanlar rejim ve muhalefetten

Toplantıda Suriye Anayasa Komitesi Eş Başkanları Ahmed Kuzbari ve Hadi el Bahra da birer konuşma yaptı. Hadi el Bahra muhalefeti, Ahmed Kuzbari ise Esad rejimini temsil ediyor.

Toplantıya katılan hükümet, muhalefet ve sivil toplum temsilcileinden oluşan 150 temsilcinin farklı görüşlerde olduğunu ifade eden muhalif eşbaşkan Hadi el Bahra, "8 acı dolu yıldan sonra farklılıklar değil, benzerlikler bulmak üzere buraya geldik” dedi.

Rejimi temsil eden eşbaşkan Kuzbari ise yeni anayasa için dört prensip belirlediklerini ifade ederek, bu prensipleri "bağımsızlık, ülke birliği, toprak bütünlüğü ve egemenlik" olarak sıraladı. Mevcut Suriye Anayasa'sını "çağdaş bir anayasa" olarak tanımlayan Kuzbari, buna rağmen yeni anayasa oluşturmaya veya mevcut anayasanın üzerinde değişiklik yapmaya hazır olduklarını ifade etti. Kuzbari müzakereler sırasında terörizmle mücadelelerine ara vermeyeceklerini de kaydederek, "Milletimizin değerli ülkesinin her santimetresini kurtarana kadar böyle sürecek" dedi.

BM çatısı altında yapılan görüşmelerde, Türkiye'nin Barış Pınarı Harekatı öncesinde Suriye'nin kuzeydoğusunda geniş bir alanı kontrol eden Suriye Demokratik Güçleri ise temsil edilmiyor. Ankara'nın çabalarıyla sürecin dışarısında bırakılan SDG, görüşmeler öncesinde yaptığı açıklamayla Cenevre'den çıkacak sonuçların kendilerini bağlamayacağını bildirdi.

Komitenin çalışmaya başlamasıyla ilk aşamada rejim, muhalefet ve BM'nin seçtiği listelerden 15'er kişiden oluşan 45 kişilik bir grup anayasa taslağının çerçevesini belirlemeye başlayacak. Uzlaşılamayan konu veya maddeler oylamaya sunulacak. Oylamada dörtte üçlük çoğunluk aranacak.

Liste uzun pazarlıklar sonucu oluşturuldu

Kurulma süreci, 2015 yılında Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi kararı ile başlatılan Komite, Suriye rejimi ve muhaliflerin listeler konusunda uzlaşamaması nedeniyle yıllardır hayata geçirilememişti. Rejim ve muhalifler arasında uzlaşmaya, BM Özel Temsilcisi Pedersen'in yoğun çabaları sonucu Eylül ayında varılmıştı. Suriye hükümeti ve muhalif gruplardan temsilcilerin yanı sıra Suriye sivil toplumunun değişik kesimlerinden oluşacak 150 üyeli komiteye kimlerin dahil olacağı konusu, bölgede etkili ülkeler arasında aylar süren pazarlıklara konu olmuştu.

Öte yandan Cenevre'deki toplantıların başlaması bir başarı olarak görülse de somut sonuç beklentisi düşük. Daha önce Cenevre'de yürütülen çok sayıda Suriye görüşmesi sonuçsuz kalmış ve hedeflenen siyasi süreç sekteye uğramıştı. Uzmanlar, Şam yönetimine bağlı askeri birliklerin son aylarda ilerlediğine, çok sayıda askeri başarı elde ettiğine ve ülkenin önemli bir bölümünü yeniden kontrolü altına aldığına dikkat çekerek eli güçlenen Şam'ın siyasi uzlaşmaya hazır olmasına kuşkuyla bakıyor. Komiteye başkanlık eden BM Suriye Özel Temsilcisi Pedersen de, Komite'nin Suriye'deki krizi çözemeyeceğini ancak Suriyeliler arasındaki farklılıkların üstesinden gelme konusunda yardımcı olabileceğini belirtmişti.

DW,dpa,Reuters/TY,BK

© Deutsche Welle Türkçe