Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan geçen hafta Kilis'te katıldığı bir iftar yemeğinde yaptığı açıklamada, Türkiye'de yaşayan Suriyelilere Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olma imkanı sağlanacağını ve bu konuda İçişleri Bakanlığı'nın attığı adımlar olduğunu söyledi. Ancak Türkiye'de mülteci statüsüne sahip olmayan Suriyelilere vatandaşlık yolunun nasıl açılacağı şimdilik belirsiz.

Suriyelilerin statüsü

Türkiye'nin çeşitli kentlerinde halihazırda 2 milyon 750 bin Suriyeli kayıtlı olarak yaşıyor. Kayıt dışı olanlarla birlikte bu sayının 4 milyonu geçtiği tahmin ediliyor. Ancak Türkiye'nin Cenevre Konvansiyonu'nu coğrafi çekince ile uygulaması, yani sadece Avrupa ülkelerinden gelenlere “mülteci” hakkı vermesi nedeniyle, Türkiye'de kayıtlı olarak yaşayan Suriyeliler “mülteci” statüsüne sahip değil.

Suriyeliler, 22 Ekim 2014'te çıkarılan bir yönetmelikle “geçici koruma” altına alınmış ve Suriyeliler bu şekilde sosyal hizmetlerden faydalanma ve çalışma olanağına sahip olmuşlardı. Ancak bu kayıt belgeleri ile Suriyelilere Türkiye'de kalma hakkı verilirken, Geçici Koruma Yönetmeliği ikamet iznine eşdeğer olarak kabul edilmiyor. Geçici koruma altındaki Suriyelilerin ikamet izni almak için ayrıca başvuru yapması gerekiyor.

Nasıl Türk vatandaşı olunur?

Sonradan Türk vatandaşı olma hakkını kazanmak için de Türk Vatandaşlığı Kanunu'ndaki kriterlerin yerine getirilmesi gerekiyor. Yasada yer alan koşullara göre, Türk vatandaşlığı kazanmak isteyen yabancılarda “kendi millî kanununa, vatansız ise Türk kanunlarına göre ergin ve ayırt etme gücüne sahip olmak, başvuru tarihinden geriye doğru Türkiye'de kesintisiz beş yıl ikamet etmek, Türkiye'de yerleşmeye karar verdiğini davranışları ile teyit etmek, genel sağlık bakımından tehlike teşkil eden bir hastalığı bulunmamak, iyi ahlak sahibi olmak, yeteri kadar Türkçe konuşabilmek, Türkiye'de kendisinin ve bakmakla yükümlü olduğu kimselerin geçimini sağlayacak gelire veya mesleğe sahip olmak, milli güvenlik ve kamu düzeni bakımından engel teşkil edecek bir hali bulunmamak” şartları aranıyor.

Türk vatandaşlığının kazanılmasında istisnai durumlara da yasada yer veriliyor. Buna göre “vatandaşlığa alınması zaruri görülen kişiler” ve “göçmen olarak kabul edilen kişiler” de vatandaşlık elde edebiliyor.

Mülteci statüsü bulunmayan ve çoğunun ikamet izni de bulunmayan Suriyelilere mevcut yasaya göre mi yoksa yeni bir düzenleme ile mi vatandaşlık hakkı verileceği bilinmiyor.

© Deutsche Welle Türkçe

DW/HS/BK