Sınır Tanımayan Gazeteciler (RSF) örgütü, 2021 yılı Dünya Basın Özgürlüğü Endeksi'ni açıkladı.

Aralık ayı ortasından Ocak ayı sonuna kadarki dönemde gazeteci, bilim insanı, hukukçu ve insan hakları savunucularıyla yapılan anketlere dayandırılan endekste medya mensuplarına yönelik şiddet ve hapis cezaları da göz önüne alındı.

2021 endeksinde Türkiye, 2020'ye göre bir sıra yükselerek 180 ülke arasında 153'üncü oldu.

RSF Türkiye'nin verdiği bilgilere göre son iki yıldır Türkiye'nin listede yükselmesinde, Türkiye'nin önünde yer alan ülkelerdeki şartların kötüleşmesinin yanı sıra Türkiye'de reform düzenlemelerinin ardından gazetecilerin tahliye edilmesi ve geçmişe göre tutuklamaya değil adli kontrole ağırlık verilmesi rol oynadı.

Türkiye, 2021 endeksinde, Cumhurbaşkanlığı seçim sonuçlarına karşı kitle gösterileri sırasında medya mensuplarına ağır baskılar uygulanan ve beş basamak birden gerileyen Belarus'un yerine yerleşmiş oldu.

Endeksin ilk kez yayımlandığı 2002 yılında 99'uncu sırada yer alan Türkiye, 2016'da 151, 2017'de 155, 2018 ve 2019'da 157, 2020'de ise 154'üncü sırada gösterilmişti.

Almanya iki sıra geriledi

Endekste Almanya ise iki sıra gerileyerek 13'üncü sırada yer aldı. Koronavirüs önlemlerine karşı düzenlenen gösterilerde medya mensuplarına karşı artan saldırıların bu sonuçta etkili olduğu bildirildi.

RSF verilerine göre Almanya'da görev başında saldırıya maruz kalan medya mensuplarının sayısı 2020'de bir önceki yıla göre beş kat artarak 65'e yükseldi. Kayda alınamayan vaka sayısının da arttığına dikkat çekildi. Almanya basın özgürlüğünde durumun "iyi" olarak sınıflandırıldığı ülkeler arasından çıkarılarak "tatmin edici" sınıflandırmasına alındı.

Sadece 12 ülkede durum "iyi"

180 ülke arasında basın özgürlüğü durumunun "iyi" olarak sınıflandırıldığı ülke sayısı, şimdiye kadarki en düşük rakam olan 12'ye geriledi. RSF, baskıcı devletlerin koronavirüs pandemisini özgür haberciliği daha da kısıtlamak için kullandığına işaret ederek kökleşmiş demokrasilerin de kriz döneminde gazetecilerin mesleklerini icra edebilmesini güvenceye almakta zorlandığı uyarısında bulundu.

Mercek altına alınan 73 ülkede bağımsız gazeteciliğin tamamen ya da büyük ölçüde engellendiği, bunun dışında 59 ülkede "ciddi engellemeler" ile karşı karşıya bulunulduğu da not edildi. RSF, dünyadaki ülkelerin yaklaşık dörtte üçünde basın özgürlüğünün en azından "kayda değer bir şekilde" kısıtlandığına vurgu yaptı.

İskandinav ülkeleri yine önde

Önceki yıllarda olduğu gibi İskandinav ülkeleri son endekste de ilk sıralarda yer aldı. Norveç üst üste beşinci yılda da ilk sıradaki yerini korurken Norveç'i Finlandiya, İsveç, Danimarka ve Kosta Rika izledi. Endeksin son sıralarındaki ülkelerde de değişiklik olmadı. 180 ülke arasında Çin 177'nci sırada yer alırken Çin'i Türkmenistan, Kuzey Kore ve son sırada Eritre izledi.

ABD listede bir sıra gerileyerek 45'inci sırada yer alırken Çin'de 100'den fazla medya mensubunun hapiste olduğu ve hapisteki gazeteci sayısında dünyada birinci sırada yer aldığı belirtildi.

"Liderler pandemiyi kullanıyor"

RSF, koronavirüs pandemisi döneminde çeşitli devlet ve hükümet başkanlarının dezenformasyon yaydıklarına da işaret ederek ABD'nin eski Başkanı Donald Trump, Brezilya ve Venezuela liderleri Jair Bolsonaro ve Nicolas Maduro ile Slovenya Başbakanı Janez Jansa'yı örnek verdi. Pek çok ülkede liderlerin basına karşı kışkırtmalarda bulunduğu, saldırgan ve güvensiz bir hava oluşmasına neden olduğu kaydedildi.

AB üyesi Macaristan ile Malezya'da pandemiyle ilgili haberlerin "yalan" oldukları gerekçesiyle cezalandırıldığı, Mısır'ın vaka sayılarına dair resmi olmayan verilerin yayımlanmasını yasakladığı, Çin, Venezuela, Sırbistan ve Kosova gibi çeşitli ülkelerde medya mensuplarının koronavirüs ile ilgili yaptıkları habercilik nedeniyle gözaltına alındığı da not edildi.

KNA,dpa,epd/BK,EC

© Deutsche Welle Türkçe