Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, 2025'in ilk çeyreğinde Gayrisafi Yurt İçi Hasıla (GSYH) yüzde 2 arttı. Mal ve hizmet ihracatı aynı dönemde yüzde 0,01 azalırken ithalatta yüzde 3 artış gerçekleşti.

Ocak-Mart 2025 dönemine ilişkin dönemine ilişkin birinci çeyrek ilk tahmini zincirlenmiş hacim endeksi olarak bir önceki yılın aynı çeyreğine kıyasla yüzde 2,0 artış kaydetti. Zincirlenmiş hacim endeksleriyle GSYH, üretimdeki değişimin daha sağlıklı ölçülebilmesi için enflasyon etkisinin arındırılmasıyla yapılan hesaplama.

Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, TÜİK istatistiklerini "Ekonomimiz ılımlı büyümesini sürdürürken dezenflasyon devam ediyor" şeklinde değerlendirdi. "Dezenflasyon sürecinde ortaya çıkabilecek etkilere yönelik gereken tedbirleri bütüncül bir yaklaşımla hızla devreye aldıklarını" belirten Şimşek, yatırımı, istihdamı, üretimi ve ihracatı desteklediklerini söyledi. Şimşek, "Programımızla ekonomimizin dayanıklılığını ve dinamizmini artırarak sürdürülebilir yüksek büyümenin temellerini güçlendiriyoruz" dedi.

Ancak bu rakamlar ekonomistlerin beklentilerinin altında. Ekonomistler ilk çeyrek için yüzde 2'nin üzerinde büyüme bekliyordu.

Greenwich Üniversitesi'nden ekonomist Cem Oyvat "Yüzde 2 yıllık büyüme Türkiye için çok düşük. Dikkat çeken diğer önemli nokta ise tarım, ormancılık ve balıkçılık sektörünün yüzde 2,0, sanayi sektörünün yüzde 1,8 küçülmüş olması" değerlendirmesini yaptı.

Ekonomist-yazar Güldem Atabay da açıklanan işsizlik oranlarına da değinerek "Büyüme verisi içinde sanayi, tarım erimiş, finans sektörü ve kamu harcamalarıyla inşaat büyümüş. Tek seferlik deprem harcamaları hariç büyük bir durgunluk hakim. Enflasyon evet düşüyor ama bu düşüşün maliyeti bu kadar yüksek olmayabilirdi. Finans sektörü için bir reçete niteliğindeki Şimşek programının önemli eksikleri olduğunu aylardır yazdık. İnsanı ıskalayan, üretim yapısını hasta eden önemli yapısal hatalar var programda" ifadelerine yer verdi.

Ekonomist Mustafa Sönmez ise bu verinin ciddi bir dezenflasyon programı uygulanmadığını gösterdiğini söyledi. Sönmez, sosyal medya plaformu X üzerinden yaptığı "İlk çeyrek büyümesi yüzde 2 geldi. Dezenflasyonun dandikliğini buradan anlayın. Ciddi bir dezenflasyon programında ekonomi geçici bir süre daralır. Oysa burada yine yüzde 2 büyüme yaşanmış" yorumunu yaptı.

GSYH'yi oluşturan faaliyetler ne durumda?

TÜİK istatiklerinde GSYH'yi oluşturan faaliyetler incelendiğinde; 2025 yılı birinci çeyreğinde bir önceki yıla göre zincirlenmiş hacim endeksi olarak inşaat sektörü toplam katma değeri yüzde 7,3, bilgi ve iletişim faaliyetleri yüzde 6,1, diğer hizmet faaliyetleri yüzde 4,7, mesleki, idari ve destek hizmet faaliyetleri yüzde 4,0, gayrimenkul faaliyetleri yüzde 2,4, ürün üzerindeki vergiler eksi sübvansiyonlar yüzde 1,8, hizmetler yüzde 1,3, finans ve sigorta faaliyetleri yüzde 0,5 ve kamu yönetimi, eğitim, insan sağlığı ve sosyal hizmet faaliyetleri yüzde 0,3 arttı. Tarım sektörü yüzde 2,0, sanayi ise yüzde 1,8 azaldı.

Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış GSYH zincirlenmiş hacim endeksi, bir önceki çeyreğe göre yüzde 1,0 arttı. Takvim etkisinden arındırılmış GSYH zincirlenmiş hacim endeksi, 2025'in birinci çeyreğinde geçen yılın aynı çeyreğine göre yüzde 2,7 arttı. Üretim yöntemiyle GSYH tahmini, ilk çeyrekte, cari fiyatlarla bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 36,7 artarak 12 trilyon 125 milyar 173 milyon lira oldu. GSYH'nin birinci çeyrek değeri cari fiyatlarla ABD doları bazında 335 milyar 504 milyon olarak gerçekleşti.

Yerleşik hane halklarının nihai tüketim harcamaları 2025'in birinci çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre zincirlenmiş hacim endeksi olarak yüzde 2,0 arttı. Devletin nihai tüketim harcamalarında yüzde 1,2, gayrisafi sabit sermaye oluşumunda ise yüzde 2,1 artış kaydedildi.

Mal ve hizmet ihracatı, 2025'in birinci çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre zincirlenmiş hacim endeksi olarak yüzde 0,01 azalırken ithalatı yüzde 3,0 arttı. İş gücü ödemeleri, birinci çeyrekte, 2024'ün aynı çeyreğine göre yüzde 42,9 yükseldi. Net işletme artığı/karma gelirde ise yüzde 31,2 artış kaydedildi. İş gücü ödemelerinin cari fiyatlarla Gayrisafi Katma Değer içerisindeki payı geçen yılın birinci çeyreğinde yüzde 41,7 iken, bu oran bu yılın aynı döneminde yüzde 43,7 oldu. Net işletme artığı/karma gelirin payı ise geçen yılın birinci çeyreğinde yüzde 36,4 iken, bu yılın birinci çeyreğinde yüzde 35,0 olarak kayıtlara geçti.

ANKA,DW/HS,BÖ

DW Türkçe'ye engelsiz nasıl ulaşabilirim?