Oy kullanma işlemi TSİ 17:00'de sona erdi. 

Adıyaman, Ağrı, Artvin, Bingöl, Bitlis, Diyarbakır, Elazığ, Erzincan, Erzurum, Gaziantep, Giresun, Gümüşhane, Hakkari, Kars, Malatya, Kahramanmaraş, Mardin, Muş, Ordu, Rize, Siirt, Sivas, Trabzon, Tunceli, Şanlıurfa, Van, Bayburt, Batman, Şırnak, Ardahan, Iğdır ve Kilis illerinde ise seçmenler 07:00-16:00 arası oy kullandı.

+++ Denizli'de referandum için kullandığı oyun fotoğrafını çekince sandık görevlilerinin tutanak tutmak istediği A.K., binadan ayrılmaya çalışırken kendisini durduran polis memura kafa atıp, kaşını yardı. Gözaltına alınan A.K., emniyete götürüldü.

+++ Yüzbinlerce Suriyeli'nin bulunduğu Hatay'da kayıtlı 1 milyon 16 bin 175 seçmen için hazırlanan 2 bin 830 sandıkta oy kullanılırken, kamplardaki Suriyelilerin dışarı çıkmasına izin verilmedi. Yarın sabaha kadar sürecek yasak nedeniyle il merkezi ve ilçelerde hergünkünkünden daha az sayıda Suriyeli'nin dışarıda görüldüğü kaydedildi.

+++ Diyarbakır’ın Yabanardı köyünde referandum sandığının kurulduğu Yabanardı İlkokulu'nun önünde akraba iki aile arasında siyasi görüş farklılığı nedeniyle tartışma çıktı. Tartışmanın silahlı kavgaya dönüşmesi sonucu 3 kişi vurularak hayatını kaybetti. İçişleri Bakanı Süleyman Soylu, “Yaklaşık 2 bin 199 kamerayla Türkiye'de seçimlerin nasıl gittiğini ve güvenliğin hangi aşamada olduğunu ekran üzerinden takip ediyoruz. Şu ana kadar bir iki yerde, özellikle Güneydoğu'da iki yaralamalı, bir de vefat içeren iki önemli silahlı olay söz konusu oldu. Onlar da bu seçim tartışmalarından kaynaklandı” dedi.

+++ YSK, Hatay’ın Reyhanlı İlçesi’nde bazı sandıklarda seçim başladıktan sonra oy pusulalarına basılan mühürde ’Evet’ yazdığının ortaya çıkmasına ilişkin bir açıklama yaptı. YSK Başkanı Sadi Güven, "O oyların da geçerli kabul edilmesine karar verdik. Oy pusulalarının arkasına basılması gereken YSK mühürlerinin ön tarafa basılmasına ilişkin olarak da pusulaların geçerli olmasına karar verdik" diye kaydetti.

+++ Referandum sırasında renkli görüntülerden biri de Edirne'den geldi. Edirne'de bir çift oylarını kedileriyle birlikte kullandı. 

+++ Adana’da polis aranan kişileri yakalamak için sandık başında nöbet tuttu. Kontroller sonrası bazı aranan kişilerin gözaltına alındığı bildirildi. Polis, yaklaşık 2 bin aranan şahsın seçmen listelerinde kayıtlı olduğunu belirledi.

+++ Eski Başbakan Ahmet Davutoğlu, oyunu verdikten sorna yaptığı açıklamada, "Akşam karar ne şekilde tecelli ederse etsin, milli iradenin tecellisidir. Herkesin bunu kabul etmesi ve yarın sabah hepimizin Türkiye'nin geleceğine güvenerek ve bu milleti bir arada tutan bağlara saygı göstererek, sabahleyin bir gün önce ne tartışmış olursak olalım, hepimiz bir birimize selamların en güzeliyle, Allah'ın selamıyla mukabelede bulunmamız lazım" dedi

+++ Eski başbakanlardan Tansu Çiller ve eşi Özer Uçuran Çiller, oyunu Sarıyer Yeniköy İlkokulu'nda kullandı. Tansu Çiller, "Evet, bugün milletimiz bir karar verecek. Sonra hepimiz o karara saygılı olacağız. O durumdayız. İnşallah hayırlı olsun her şey" diye konuştu.

+++ Oy kullanma işlemleri sırasında renkli görüntüler de yaşandı. Çorum'da bir çift nikah öncesi gelinlik ve damatlıkla sandığa giderek oy kullandı.

+++ Eski Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, oyunu İstanbul'da kullandı. Gül, "Demokrasilerde önemli konular tartışılıyor ve halkın önüne geldikten sonra da son söz milletin oluyor. Şimdi milletin sözünü işitmek gerekecek, ondan sonra da saygıyla karşılamak. Türkiye'nin hep geleceğe bakmasını ve ümit ediyorum ki bundan sonra her şey geride kalır, Türkiye'nin geleceği için, bütün vatandaşlarımızın, herkesin mutluluğu için. Türkiye'nin geleceği açık, parlak ve öngörülebilir yapılır. İnşallah iyi olur" şeklinde konuştu.

Gül "Oyunuzu hangi renkten yana kullandınız?" sorusuna ise "Açılınca hepsi çıkacak. Şüphesiz ki herkesin bir tercihi var. Herkes vatandaşlık görevini geldi yaptı. Bütün millet gibi biz de tercihimizi kabinde yaptık. Şimdi onların hepsi toplanacak ve milletin sözü olarak ortaya çıkacak" diye yanıt verdi.

+++ HDP Sözcüsü Osman Baydemir, oy kullanma işleminin ardından 'Hayırlı olsun' temennisinde bulunarak, "Yeni bir kapının açılmasına vesile olsun. Sonuç itibari ile demokrasi, özgürlükler, memleket kazansın. Onurlu bir barışa giden yolun kapıları açılsın. Bugün sandığa giden milletin iradesi her ne ise sandıktan çıkan ve kayıtlara geçen iradede o olsun. Bugün en ufak bir çatışmanın yaşanmadığı bir gün olsun. Şiddetsiz ve hilesiz bir gün olsun. Netice itibari ile bu ülkenin hayra, güzelliklere ve yeni bir sayfanın açılmasına ihtiyacı var. Bugün sandık başına gitmek oy kullanmak ne kadar mühimse sandığa giren iradenin eksiksiz korunması da en az bu kadar önemlidir" şeklinde konuştu.

+++ Edirne Cezaevi'nde bulunan HDP Eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaş'ın eşi Başak Demirtaş, referandum için Diyarbakır'ın Kayapınar İlçesi'nde oyunu kullandı. Başak Demirtaş çıkışta, "Bu referandumun sonucu umuyorum ki, halkımıza, barışa, demokrasiye özgürlüğe giden yolda hayırlı olur" şeklinde konuştu.

+++ HDP: Polis muhalif müşahitleri alıkoyuyor - HDP milletvekili Ziya Pir, Güneydoğu'daki bazı seçim merkezlerinde polis memurlarının CHP ve HDP'yi temsilen çalışan müşahitleri kasıtlı olarak sandıklardan uzaklaştırdığını savundu. HDP: Polis muhalif müşahitleri alıkoyuyor

+++ Başbakan Yardımcısı Numan Kurtulmuş, oyunu kullandıktan sonra yaptığı açıklamada, "Yarın sabahtan itibaren Türkiye, yeni bir Türkiye olacak. Bu referandumun sonuçlarına göre, Türkiye inşallah çok daha hızlı bir şekilde yoluna devam edecektir. Ben uğurlu, bereketli olmasını temenni ediyorum. Herkesin oy kullanmasını arzu ederiz. Ne kadar çok oy kullanılırsa bu o kadar çok milletimizin demokrasiye, iradesine ve geleceğine sahip çıktığı anlamına gelir" dedi.

+++ Oyunu memleketi Antalya'da kullanan CHP eski Genel Başkanı ve Antalya Milletvekili Deniz Baykal, “Gerçekten Türkiye Cumhuriyeti'nin kendisiyle, kendi tarihiyle, kendi geleceğiyle bir anlamda bir hesaplaşma oylaması bu. Herkes, hepimiz görevimizi yapmaya çalıştık. Artık karar, tercih milletin, millet kararını alıyor. Umarım Türkiyemizi yeni sıkıntılara sürükleyecek bir tabloyla karşı karşıya kalmayız. Yeterince sorunumuz ve sıkıntımız var. Bu sorunlar, sıkıntılar anayasadan kaynaklanmıyor. Ama demokratik bir cumhuriyet tercihinin halkın kararıyla güçlü bir şekilde ortaya çıkması halinde, inanıyorum yeni bir enerjiyle geleceğe doğru Türkiye daha kararlı bir şekilde yürüme fırsatını bulacaktır" açıklamasını yaptı.

+++ MHP lideri Devlet Bahçeli oyunu Ankara'da kullandı. Bahçeli, "Bugün vatandaşlık görevimizi yerine getirdiğimiz için çok mutlu olduğumu ifade etmek isterim. Miletimizin hayatında önemli bir dönüm noktasıdır. Türkiye'de siyasette gelecekle ilgili yeni bir yapılanmaya gidecektir. Ben hepinize teşekkür ediyorum" dedi.

+++ Engelli ya da rahatsızlığı olan vatandaşların oy kullanabilmesi için özel imkanlar sağlanıyor. Erzincan'da 76 yaşındaki Fatma Canpolat da sedyeyle seçim merkezine getirilerek oyunu kullandı.

+++ Hatay'ın Reyhanlı İlçesi'nde referandum için kurulan 159 sandığın bazılarında, seçim başladıktan sonra oy pusulalarına basılan mühürde, 'Evet' yazdığı ortaya çıktı. Olayın İlçe Seçim Kurulu'na bildirilmesinin ardından 'Evet' yazan mühürler toplatılarak yerine 'Tercih' yazan mühür dağıtıldı.

+++ Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan oyunu İstanbul'da verdi. Erdoğan, "Bu halk oylaması artık Türkiye Cumhuriyeti’nde yeni yönetim sisteminde bir dönüşüm değişim tercihidir. Bu tercihte halkımız süratle çok daha hızlı bir kalkınmanın adeta sıçramanın bir yolunu açmaya karar verecektir. Çünkü biz, Gazi Mustafa Kemal’in muhasır medeniyetler seviyesinin üstüne çıkma hedefini yakalamak için farklı bir şey yapmamız lazım. Bizim çok daha hızlı büyümemiz yürümemiz lazım" dedi.

+++ CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu, oyunu Ankara'da kullandı. Oyunu kullandıktan sonra basına kısa bir açıklama yapan Kılıçdaroğlu, “Son derece güzel bir kampanya götürdük. Bütün vatandaşlarımızı kucakladık, kimseyi ötekileştirmedik. Türkiye'nin kaderini oyluyoruz. Bütün vatandaşlarımız sandığa gidecek ve oylarını kullanacaklar. İnşallah hayırlı bir sonuç çıkar ve hep birlikte Türkiye'nin temel sorunlarını tartışma imkanı buluruz” şeklinde konuştu.

+++ Türkiye’nin referandumlar tarihi: 16 Nisan referandumu için oy kullanma işlemi başladı. Peki, Türkiye'de bugüne kadar kaç referandum yapıldı, sonuçları neler oldu? Türkiye’nin referandumlar tarihi

+++ Referandum hakkında bilinmesi gerekenler: Ne zaman, nerede oy kullanılabilecek? Nelere dikkat edilmesi gerek? Bilinmesi gereken tüm teknik ayrıntıları derledik. Referandum hakkında bilinmesi gerekenler

+++ Referandumda sandık güvenliği nasıl sağlanacak? Türkiye bugün kritik bir referandum için sandık başında. Sandık güvenliği ise bu referandum öncesi de en büyük endişe kaynaklarından biri. Referandumda sandık güvenliği nasıl sağlanacak?

+++ 5 soruda seçim yasakları: Anayasa değişikliğinin halkoyuna sunulacağı referandum günü seçmenlerin ve siyasetçilerin dikkat etmesi gereken kurallar var. Yüksek Seçim Kurulu’nun kararıyla bir dizi yasak yürülükte olacak. Peki bu yasaklar neler? 5 soruda seçim yasakları

+++ Başbakan Binali Yıldırım oyunu İzmir'de verdi. Yıldırım, basına yaptığı açıklamada, "Akşam olup sandıklar açıldığında sonuçlar ortaya çıkacak. Sonuç ne olursa olsun başımızın tacıdır. Milletimizin verdiği karar en güzel karardır” dedi.

+++ Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Antalya'da sandık başına gitti.

+++ Toplam 55 milyon 319 bin 222 seçmen 167 bin 140 sandıkta oy kullanacak.

+++ Saat 7:00 itibariyle Adıyaman, Ağrı, Artvin, Bingöl, Bitlis, Diyarbakır, Elazığ, Erzincan, Erzurum, Gaziantep, Giresun, Gümüşhane, Hakkari, Kars, Malatya, Kahramanmaraş, Mardin, Muş, Ordu, Rize, Siirt, Sivas, Trabzon, Tunceli, Şanlıurfa, Van, Bayburt, Batman, Şırnak, Ardahan, Iğdır ve Kilis İllerinde oy verme işlemi başladı.

Diğer illerde sandıklar saat 8.00'de açıldı.

© Deutsche Welle Türkçe
DW/DHA, BS/JD