Türkiye'nin Amerika Birleşik Devletleri'nden satın almak için anlaşma yaptığı F-35 savaş uçaklarından ilkinin teslimatı Perşembe günü yapıldı.

ABD'nin Teksas eyaletinin Fort Worth kentinde düzenlenen törenle teslimatı yapılan ilk uçağa ek olarak ikinci bir F-35 de önümüzdeki günlerde teslim edilip daha sonra Arizona eyaletindeki Luke Hava Kuvvetleri Üssü'ne gönderilecek.

ABD'nin en büyük silah üreticilerinden Lockheed Martin tarafından geliştirilen ve Türkiye'nin de aralarında bulunduğu dokuz ülkenin geliştirme aşamasında finansal katkıda bulunduğu F-35 "Ortak Saldırı Uçağı" projesi kapsamında ilk iki uçak Türk pilotlara uçuş ve mühendislere bakım eğitimleri verilmesi amacıyla kullanılacak.

Anadolu Ajansı'nın haberine göre Fort Worth'taki törene Savunma Sanayisi Müsteşarlığı yetkililerinin yanı sıra projede görev alan Türk şirketlerinin ve Lockheed Martin'in üst düzey yöneticileri katıldı. Genelkurmay Plan Prensipler Başkanlığı Proje Geliştirme ve Kaynak Yönetimi Daire Başkanı Tümgeneral Reha Ufuk Er, bu ay sonunda Türk pilotlarının F-35'le uçuşlara başlayacaklarını kaydetti. Türk pilotlarına ABD'de verilecek eğitimin 1-1.5 yıl sürmesi bekleniyor. Uçaklar eğitim boyunca ABD'de kalacak.

Türkiye, günümüz teknolojisine sahip radarların birçoğuna yakalanmama özelliği bulunan ve askeri terminolojide "Beşinci Nesil Jet Avcı Uçağı" olarak geçen F-35'lerden 100 adet almayı planlıyor. Ancak 2002 yılında projeye 175 milyon dolarlık bir katkı yapma taahhüdüyle dâhil olan Türkiye'nin bu uçakları teslim almasına ABD Kongresi karşı çıkıyor.

ABD Kongresi'ndeki engelleme süreci

ABD Kongresi'nin üst kanadı Senato ve alt kanadı Temsilciler Meclisi, F-35 uçaklarının Türkiye'ye transferinin engellenmesi için geçtiğimiz haftalarda bir takım girişimlerde bulunmuştu.

Senato'dan hafta başında geçen bir tasarıda, Türkiye'nin Rusya'dan satın almayı planladığı S-400 hava savunma sistemleri ve ABD'li papaz Andrew Brunson'ın Gülen hareketi ile ilişkili olduğu gerekçesiyle tutukluluğu dolayısıyla Ankara'nın F-35 programından çıkarılması talep ediliyor.

Tasarının benzer bir versiyonu da geçen ay Temsilciler Meclisi'nde kabul edilmişti. ABD'nin yılık savunma stratejisinin çerçevesini belirleyen ve Ulusal Yetkilendirme Yasası (NDAA) olarak bilinen düzenleme Kongre'nin her iki kanadındaki ilgili komitelerde hâlen görüşme aşamasında.

Her iki kanattan Kongre üyelerinin üzerinde anlaşacağı nihai metin daha sonra ABD Başkanı Donald Trump'ın onayına sunulacak. Nihai versiyonda Senato'dan geçen yaptırımların yer alması ve bu metnin Trump tarafından onaylanması hâlinde, Türkiye F-35 programından çıkarılacak ve o ana kadar teslim edilen uçakların ABD topraklarından Türkiye'ye götürülmesi engellenecek. Ayrıca uçakların F-35 programı kapsamında Türkiye'de yapılan tüm parçaları da yeni üretilecek jetlerde yer almayacak.

Senato'dan yeni adım

İlk teslimatın yapıldığı gün Senato Tahsisat Komitesi, uçakların Türkiye'ye transferini engelleme doğrultusunda yeni bir adım attı.

ABD Dışişleri Bakanlığı'nın ve dış yardımların 2019 yılı bütçesinin belirlendiği tasarıya eklenen düzenlemede, Türkiye'nin satın almayı planladığı uçakların transferinin gerçekleştirilmesi için Rusya'dan yapılacak S-400 alımından vazgeçilmesi şartı getirildi.

Komite, ABD Dışişleri Bakanı'ndan Türkiye'nin Rusya ile yaptığı S-400 anlaşmasını iptal ettiği yönünde teyit geldiği takdirde F-35'lerin transferine izin verilmesini önerdi.

DW,rtr,AFP/ÇÖ,CÖ

© Deutsche Welle Türkçe