Gıda enflasyonunu aşağıya çekmek için uygulanan tanzim satışlar, ilgili göstergelere göre İstanbul ve Ankara'da gıda fiyatlarını düşürmeye yetmedi.

Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu (Türk-İş), Ankara'da hesaplanan gıda enflasyonunun Şubat'ta bir önceki aya göre yüzde 1 arttığını açıkladı. Tanzim satışlarının uygulandığı bir diğer şehir olan İstanbul'da da İstanbul Ticaret Odası (İTO) verilerine göre Şubat'ta gıda enflasyonu önceki aya göre yüzde 1,45 artış kaydetti.

"Yaş sebze meyvede artış hızı tanzime rağmen mutfak harcamasını olumsuz etkiledi"

Türk-İş'in Ankara'daki Şubat ayına ilişkin gıda fiyatları ile ilgili değerlendirmesinde Ankara'da uygulanan tanzim satışların yaş meyve sebzede artış hızını düşürdüğü, bununla birlikte mutfak harcamasını olumsuz etkilemeye devam ettiği belirtildi.

Türk-İş açıklamasında "Gıdadaki fiyat artışları satın alma gücünü olumsuz etkiliyor. Özellikle sebzede görülen fiyat artışları tanzim satışları ile dengelenmek istenmesine rağmen kalıcı duruma henüz gelmedi. Çoğu markette sürdürülen enflasyonla topyekûn mücadele kampanyası ise başlangıçtaki olumlu etkisini yitirmeye başladı" denildi.

Türk-İş'in verilerine göre, Şubat ayında ortalama sebze kilogram fiyatı yüzde 5'e yakın artışla 7 lira 33 kuruş olarak hesaplandı.

İstanbul genelinde de sebze ve meyve fiyatları gerilemedi

Benzer durum tanzim satışların gerçekleştirildiği bir başka büyükşehir İstanbul'da da görüldü. İTO verilerine göre kuru ve yaş sebze ve meyve grubunda fiyatlar bir önceki aya göre yüzde 4 artış kaydetti.

Sebze ve meyve grubundan sonra fiyatları en çok artan gıda grubu et, balık ve kümes hayvanları oldu. Bu grupta fiyatlar Şubat'ta bir önceki aya göre yüzde 3,5 arttı.

İTO verilerine Şubat'ta düşüş gösteren tek gıda grubu yağlar, süt ve süt mamulleri oldu.

"Tanzim satışlarının etkisi sınırlı kaldı"

Verileri değerlendiren ekonomist Veyis Fertekligil, tanzim satışlarının özellikle sebze fiyatları tarafında hızlı artışı bir miktar sınırlasa da genel olarak etkisinin sınırlı kaldığını söyledi.

Ekonomist Fertekligil, gıda fiyatlarının kalıcı olarak gerilemesi için üretimin artması gerektiğini söyledi. Fertekligil: "Tanzim satışları geçici bir uygulama. Gıda fiyatlarındaki kalıcı düşük seviyeyi sağlamak için tarımsal üretimin artması gerekiyor. Türkiye'de terk edilen tarım arazileri artıyor. Bunu engellemek için etkin tarım politikaları gerekiyor. Bunun yanında başta mazot olmak üzere çiftçilerin girdi maliyetleri de fazla. Hükümetin maliyetler konusunda çiftçileri teşvik etmesi gerekiyor" değerlendirmesini yaptı. 

Ekonomist Güldem Atabay da tarladan sofraya uzanan zincirde ciddi yapısal sorunlar bulunduğunu, gıda fiyatlarının aşağıya çekilmesinde tanzim satışlarının herhangi bir etki yaratmasının beklenmemesi gerektiğini söyledi.

Atabay, "Gıda fiyatlarında mesele manipülatörlerin varlığı değil. Çiftçilerin üretimi terk etmesinden tutun birçok yapısal sorun bulunuyor. Tanzim satışlarını diğer illere yayacaklarını da belirttiler. Bence bu da yanlış bir hamle" ifadelerini kullandı.

Albayrak: Enflasyonun hedeflenen düzeye gittiğine ilişkin net sinyaller alıyoruz

Ankara ve İstanbul'da göstergeler gıda fiyatlarında artış ivmesinin sürdüğünü gösterirken, Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, sahadan gelen verilerin hedeflenen düzeyde gittiğini söyledi. 

Albayrak, İstanbul'da AB-Türkiye Yüksek Düzeyli Ekonomik Diyalog Toplantısı ardından düzenlenen basın toplantısında "Şubat ayının da açıklanacak enflasyonla birlikte, hem para hem mali politikaların uyumu ile bağlı olarak sahadan aldığımız bilgiler ışığında hedeflediğimiz düzeyde gittiği yönünde çok net sinyaller alıyoruz" ifadelerini kullandı.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da, Ardahan'da düzenlediği mitingde tanzim satışlara ilişkin açıklamalarda bulundu. Cumhurbaşkanı Erdoğan, "Benim vatandaşlarım simsarların elinden alındı. Fiyatlar tanzim satışlarda yüzde 50 düştü, daha da düşüyor. Eğer fiyatlar yerine gelirse sahadan çekiliriz ama fiyatlar yerine gelmez de hala böyle devam ederse biz daha da farklı adımlar atacağız" diye konuştu.

Hükümet, gıda enflasyonunda hızlı yükselişe karşı Şubat ayında İstanbul'da 50, Ankara'da ise 15 noktadan tanzim satışlarına başlamıştı. Sonrasında ePTTAVM üzerinden de online tanzim satışları organize edilmişti.

S. Recep Oktay / İstanbul

© Deutsche Welle Türkçe