TBMM Genel Kurulu iki aylık tatilin ardından bugün yasama faaliyetlerine yeniden başlıyor. Meclis'i bu dönemde yeni anayasa çalışmalarının yanı sıra siyasetin gündeminde yer alan erken seçim tartışmaları ve parti birleşmeleri gibi çeşitli alanlarda gelişmeler bekliyor.

Meclis Genel Kurulu 29 Temmuz'daki birleşiminden sonra yaz aylarında tatile girmişti. Filistin lideri Mahmud Abbas’ın hitabı ve TİP Milletvekili Can Atalay’ın durumu için 15 ve 16 Ağustos'ta gerçekleştirdiği iki olağanüstü oturumun ardından Meclis 28. Dönem 3. Yasama Yılı'na bugün saat 15.00'te başlıyor.

TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş'un açış konuşmasının ardından Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da Genel Kurul'a hitap edecek.

Yeni anayasada ilerleme olabilecek mi?

28. yasama döneminde TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş ile iktidar partisinin gündemindeki en önemli başlıklardan birisi yeni anayasa çalışmaları olacak.

Kurtulmuş’un daha önce yaptığı anayasa turlarını yenilemesi ve sivil toplum kuruluşları, üniversiteler ve düşünce kuruluşlarından yeni anayasaya ilişkin görüş ve öneriler alması beklenirken, AKP grubunun da Meclis’te grubu bulunan siyasi partileri ziyaret edebileceği belirtiliyor.

Ancak TİP Milletvekili Can Atalay’ın durumu ile ilgili yaz aylarında düzenlenen olağanüstü oturumda yaşanan kavga ile muhalefet partilerinin iktidara önce mevcut anayasaya uyma çağrısı yapması sonrasında bu çalışmalardan somut bir sonuç çıkması şimdilik beklenmiyor.

Kurtulmuş dün düzenlediği basın toplantısında Ekim ayından itibaren siyasi partilerin anayasa tekliflerinin görülebileceği bir portal oluşturacaklarını belirterek yeni döneme dair şunları kaydetti:

“Şu anda anayasa meselesi toplumun gündeminde yer almıyor derseniz tabii ki yer almadığı aşikardır. Ama nihayetinde partiler Meclis'in iki iktidar partisi, birinci ve ikinci partileri belli konularda uzlaşı sağlar, diğer partilerle de uzlaşı içinde olurlarsa o zaman daha açık söyleyeyim 400'ün üzerinde katılım sağlanmış olan bir anayasa teklifi millet tarafından benimsenmiş demektir."

31 Mart yerel seçimlerinin ardından AKP ile CHP arasında normalleşme görüşmeleri başlamış ancak çok fazla bir ilerleme sağlanamamıştı.

Meclis açılmadan anayasa ile ilgili tartışmaları alevlendiren bir diğer gelişme ise Cumhur İttifakı'nın küçük ortaklarından Hür Dava Partisi (HÜDA PAR) Genel Başkanı Zekeriya Yapıcıoğlu'nun "Anayasa'nın dördüncü maddesine karşıyız" şeklindeki açıklamaları olmuştu.

Kurtulmuş dünkü basın toplantısında bu konunun hatırlatılması üzerine şöyle konuştu:

“İlk dört madde konusunda Türkiye’de parlamentoda temsil edilen partilerimizin tamamına yakını kahir ekseriyetinin herhangi bir iddiasının ya da bir teklifinin olmadığını, bundan dolayı ilk dört madde hakkında yapılan herhangi bir tartışmanın lüzumsuz gerilimlere ve zaman kaybına neden olacağını belirtmek isterim.”

Eski dönemden kalan teklifler

TBMM’nin yeni döneminde önceki yasama yılından kalan tekliflerle ilgili gelişmeler de dikkatle takip edilecek. Genel Kurul’un yeni yasama dönemine ilk olarak yarım kalan tekliflerle devam etmesi bekleniyor.

Bu çerçevede Genel Kurul'da görüşmelerine başlanan ve bazı maddeleri kabul edilen Öğretmenlik Mesleği Kanunu Teklifi ilk gündeme gelebilecek tekliflerden.

Öğretmenlik Mesleği Kanun Teklifi'nin 22 maddelik birinci bölümü Genel Kurul'da oylanarak kabul edilirken, eğitimcilerin büyük tepkisini çeken teklifin görüşmeleri yarım bırakılarak yeni yasama yılına ertelenmişti.

Önceki dönemde komisyonlardaki görüşmeleri tamamlanıp kabul edilen 9. Yargı Paketi ile Tüketicilerin Korunmasına Yönelik Kanun Teklifinin Genel Kurul görüşmelerine ise başlanamamıştı. Bu tekliflere de yeni dönemde devam edilecek.

9. yargı paketinde yer alan “etki ajanlığı maddesi” olarak bilinen düzenleme eski dönemde çok tartışılmıştı. Bu maddenin yargı paketinin içine yeniden dahil edilip edilmeyeceği bu dönemin önemli gündem maddelerinden biri olacak.

Bu arada Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın bu yargı paketinden bağımsız olarak Ekim ayında Yargı Reformu Strateji Belgesi'ni açıklaması bekleniyor.

TBMM’yi yeni dönemde bekleyen bir diğer mesai ise iç tüzük ile ilgili olabilir. Meclis İç Tüzüğü’nün yenilenmesi bir süredir konuşulan bir konuydu. TBMM Başkanı Kurtulmuş’un Meclis çalışmalarına başlayınca parti gruplarıyla müzakere ederek bu konuyu gündeme taşıması söz konusu olabilir.

Ekonomi önemli gündem maddesi

Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin yeni dönemdeki en önemli gündem başlıklarından birisi de ekonomi olacak.

Merkez Bankası Başkanı Fatih Karahan 3 Ekim'de Plan ve Bütçe Komisyonu'nda sunum yapacak. Sunumda son ekonomik gelişmeleri değerlendirecek olan Karahan’ın yüksek enflasyon, küresel gelişmeler ve para politikası ile ilgili son durumu aktarması bekleniyor.

Meclis'in bu yasama dönemindeki bir diğer ekonomi başlığı ise 2025 yılı bütçesi olacak. Bütçenin de Ekim ayı ortalarında Meclis'e sunulması ve gerek Plan ve Bütçe Komisyonu gerekse Genel Kurul’daki görüşmelerinin sert geçmesi bekleniyor.

Öte yandan Meclis’in açılmasıyla birlikte Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in uyguladığı ekonomi programı kapsamında kayıt dışılıkla mücadele gibi alanlarda yeni tekliflerin sunulması da bekleniyor.

Geçen dönem komisyonda görüşülen Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun'nda değişiklik teklifinin yeni dönemde görüşmelerine başlanması planlanıyor.

Bu arada ANKA’nın haberine göre Kamu İktisadi Teşebbüsü (KİT) yönetişim reformu, vergilemede etkin olmayan istisna, muafiyet ve indirimler, kamuoyunda bir süredir tartışılan Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi, Kamu İhale Kanunu’nda da değişiklik, "esnek çalışma" ve İş Kanunu’nu da etkileyecek değişikliklerin de TBMM’nin yeni döneminin başlıkları arasında olması bekleniyor.

Meclis'te yeni gruplar kurulur mu?

TBMM’nin yeni yasama döneminde siyasetteki sıcak gündem de önemli yer tutarken küçük partilerin yeni gruplar kurup kurmadığı yakından takip edilecek.

DEVA ve Gelecek Partisi 14 Mayıs 2023 seçimlerinin ardından Meclis’te ortak grup kurmak için görüşmeler yürütmüş ancak sonuç alınamamıştı. Bunun üzerine Gelecek Partisi ile Saadet Partisi, Saadet adı altında bir grup kurmuştu.

Meclis yaz tatilinde iken Gelecek ile DEVA arasında birleşme görüşmeleri yapılırken, liderler Ahmet Davutoğlu ile Ali Babacan da bir araya gelmişti. Ancak görüşmelerden bu aşamaya kadar somut bir sonuç alınamadı.

Yeni dönemde Meclis’teki sandalye aritmetiğinin değişip değişmeyeceği de bir başka sıcak gündem konusu olacak.

TBMM'deki son sandalye dağılımına göre AKP'nin 266, MHP'nin 50, HÜDA-PAR'ın ise 4 milletvekili bulunuyor. Dolayısıyla İttifak'ın oyları 320'yi buluyor.

Öte yandan muhalefet cephesinde ise durum şöyle: CHP'nin sandalye sayısı şu an 128.

DEM Parti ise 57 milletvekiline sahip.

Geçmiş dönemde Millet İttifakı'nda yer alan ancak 28 Mayıs'taki ikinci tur sonrası kopan İYİ Parti'nin son kayıplarının ardından 30 milletvekili bulunuyor.

DEVA'nın 15, Gelecek Partisi ve Saadet Partisinin ortak grubunun ise 20 sandalyesi var.

Şu anda bir partiden olmayan 8 bağımsız milletvekili de bulunurken, yerel seçimde AKP ile ittifaka gitmeyen Yeniden Refah Partisi'nin ise 4 vekili var.

Demokrat Parti'nin 3, Türkiye İşçi Partisi'nin 3, DBP'nin 2, Emek Partisi'nin 2, DSP'nin de 1 milletvekili bulunuyor.

Yapay zeka komisyonu kurulacak mı?

Meclis’in yeni döneminde yapay zeka ile ilgili araştırma komisyonu kurulması da planlamalar arasında.

Komisyonda yapay zeka programlarının geldiği son nokta, programların güvenilirliği, şeffaflık prensibine uygun hareket edip etmediği, kişisel verilerin korunmasına ilişkin önlemlerin alınması ve kullanıcılara karşı sorumluluk üstlenmesi gibi başlıklarda çalışmaların yapılması planlanıyor.

Komisyonun kurulma fikri TBMM Dijital Mecralar Komisyonu Başkanı ve AKP Hatay Milletvekili Hüseyin Yayman tarafından açıklanmıştı. Yayman, Google yetkililerinin sunum yaptığı toplantıda "Yapay zeka konusunda Meclis'te bir araştırma komisyonu kurulmasıyla ilgili çalışmalar var" diye konuşmuştu.

Öte yandan Dijital Mecralar Komisyonu’nun da çalışmalarını sürdürmesi bekleniyor. İktidar en son Ağustos ayında Instagram’ı Hamas Siyasi Büro Şefi İsmail Haniye’nin öldürülmesi ile ilgili paylaşımları engellediği gerekçesiyle kapatmış ancak yüksek ticari kayıplar ve gelen tepkiler nedeniyle 10 gün sonra yeniden açmıştı.

Dijital Mecralar Komisyonu’nun yeni dönemde hazırlıkları bir süredir devam eden Dijital Telif yasasını çalışmaya devam etmesi bekleniyor. Bu yasa ile içerik üreten kişi, kurum ve kuruluşların telif haklarının koruma altına alınmasının hedeflendiği belirtiliyor.

DW Türkçe'ye engelsiz nasıl erişebilirim?