PKK’nın fesih kararı ve silah bırakmasının ardından yürütülecek süreçte gerekli yasal düzenlemeler için TBMM'de kurulan komisyon ilk toplantısını gerçekleştirdi. TBMM'nin resmi sosyal medya hesabından yapılan yazılı açıklamada, komisyonun adının "Milli Dayanışma, Kardeşlik ve Demokrasi Komisyonu" olarak belirlendiği duyuruldu. 

Açıklamada komisyonun bir sonraki toplantısının 8 Ağustos Cuma günü yapılacağı, ikinci buluşmaya İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya, Milli Savunma Bakanı Yaşar Güler ve Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT) Başkanı İbrahim Kalın'ın da davet edildiği belirtildi. 

İlk toplantıda komisyonun 12 maddelik çalışma usul ve esasları oy birliğiyle kabul edildi. 

Kanun teklifleriyle ilgili kararlar beşte üç çoğunlukla alınacak 

CHP'nin kararların nitelikli çoğunlukla alınması talebi üzerine komisyonun kararlarını nasıl alacağı tartışma konusu olmuştu. Kabul edilen düzenlemeye göre kanun teklifi hazırlanmasına ilişkin kararlar üye tam sayısının beşte üç çoğunluğu ile alınacak. Diğer hususlarda ise karar yeter sayısının toplantıya katılanların salt çoğunluğu ile sağlanacağı belirtildi. 

Komisyonun toplantı yeter sayısı da üye tam sayısının salt çoğunluğu olarak belirlendi. 

Basının nasıl bilgilendirileceği de karara bağlandı. Buna göre kapalı yapılmayan toplantılar sadece yazılı basına açık olacak. Toplantıların belirli bir kısmının veya tamamının basına kapatılmasına ise komisyon karar verecek. 

Ayrıca komisyon toplantılarında tam tutanak tutulması, ancak toplantı tutanaklarının kamuoyuna açılıp açılmayacağına da komisyonun karar vermesi kararlaştırıldı. 

Süreçte komisyonun önemi ne olacak? 

Toplam 51 üyeli olarak kurulan komisyonda TBMM'deki siyasi partiler milletvekili sayıları oranında temsil ediliyor. Bu kapsamda Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) 21, Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) 10, Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi (DEM Parti) 4, Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) 4, Yeni Yol Partisi 3, Hür Dava Partisi (HÜDA PAR) 1, Yeniden Refah Partisi 1, Türkiye İşçi Partisi (TİP) 1, Emek Partisi (EMEP) 1, Demokratik Sol Parti (DSP) 1 ve Demokrat Parti (DP) 1 üye ile komisyonda yer alıyor.

İYİ Parti ise komisyonda yer almayacağını açıkladığı için komisyon toplantısına üç sandalye eksik başladı. Oturma düzeninde boş olan İYİ Parti sandalyelerine yer verilmeyerek 48 kişilik bir düzenleme kuruldu.

Bir istişare komisyonu niteliğinde olacak olan komisyonun yaz ayları boyunca yapacağı hazırlıkların Ekim'de TBMM açılınca yasa tekliflerine dönüştürülmesi bekleniyor. Komisyon gerekli kanunların çerçevesini hazırladıktan sonra bunlar ilgili ihtisas komisyonlarında görüşülecek yasa tekliflerine dönüştürülecek.

PKK'nın silah bırakma süreciyle ortaya çıkan ihtiyaçlar konusunda bazı yasal düzenlemeler hazırlaması beklenen komisyonun bu kapsamda Terörle Mücadele Yasası, Türk Ceza Kanunu ve Ceza İnfaz Yasası gibi düzenlemeler üzerinde çalışması da öngörülüyor.

Açılışı TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş yaptı 

Komisyonun ilk toplantısı TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş'un açılış konuşmasıyla başladı. Konuşmasında şeffaflık ilkesinin önemli olduğunu belirterek "Çünkü milletimiz her adımı bilmeye, her adımda gerçekleştirilenleri öğrenmeye hakkı vardır ve bunun yegâne muhatabıdır" demişti. Ancak Kurtulmuş'un şu sözleri de dikkat çekti:

"Komisyon çalışmaları hakkında kamuoyunun ve basının bilgilendirilmesi yalnızca TBMM Başkanlığı tarafından yürütülecektir. Çünkü süreci zehirleyecek ve provoke edecek açıklamalara itibar edilmemesini sağlamak da bu komisyonun başlıca görevlerinden birisidir."

Siyasi parti temsilcileri neler dedi?

Kurtulmuş'un açılış konuşması sonrasında siyasi partilerin grupları 20 dakika, diğer partiler 10'ar dakika konuştu. Bu konuşmalarda genelde çok ayrıntıya girilmezken, bazı partiler arasındaki temel görüş farklılıkları da satır aralarına yansıdı.

MHP Genel Başkan Yardımcısı Feti Yıldız konuşmasında anayasanın ilk üç maddesinin değiştirilemeyeceğini belirterek, "Türk devletinin dilinin Türkçe olduğunu" vurguladı. Yıldız, 2013 çözüm sürecini de hatırlatarak, o süreçte görev alanların çalışmaları için bir yasa çıkarıldığını ancak bugün böyle bir yasaya ihtiyaç olmadığını bildirdi. Yıldız'ın "komisyonun yeni anayasa yapmak gibi bir görevi olmadığı" sözleri de dikkat çekti.

Kurtulmuş da "Biz bu komisyonda yeni bir anayasa yazmıyoruz belki ama kardeşlik cümlelerini kuracağız ve birlikte hareket edeceğiz" ifadelerini kullanmıştı.

DEM Parti adına konuşan Grup Başkanvekili Gülistan Kılıç Koçyiğit ise genel ifadelerle anadilde eğitim ve yerel demokrasi mesajları verdi. DEM Parti adına konuşan İstanbul Milletvekili Meral Danış Beştaş ise halen cezaevinde bulunan eski eş başkanlar Selahattin Demirtaş ve Figen Yüksekdağ ve benzeri siyasi tutukluların durumunu gündeme getirdi, kayyum uygulamalarına son verilmesini istedi. Beştaş, aynı zamanda İmralı'daki terör örgütü PKK lideri Abdullah Öcalan için umut hakkını da gündeme getirdi.

CHP Grubu adına konuşan Grup Başkanvekili Murat Emir konuşmasında anayasanın sürekli çiğnendiğini, hukuk devletinin yerle bir edildiğini ve muhalefete karşı düşman hukuku uygulandığını söyleyerek "siyasetin yargı sopası eliyle design edilmeye" çalışıldığını kaydetti. Emir, her ne kadar komisyonun her sorunu çözemeyeceğini bildiklerini ancak demokrasi, temel hak ve özgürlükleri ve Kürt sorunu ile cesur bir ses yükseltilmesi gerektiğini belirtti. Emir, "Komisyon göstermelik olmamalı, işlevsel olmalıdır" diyerek komisyonun amacının net şekilde belirlenmesi çağrısında bulundu.

AKP Grubu adına konuşan eski Adalet Bakanı Abdülhamit Gül bu sürecin herhangi bir partinin ya da kurumun projesi olmayıp 86 milyonun projesi olduğunu söyleyerek sürece "toplumsal mühendislik olarak değil kardeşlik ahdini yenileme" olarak baktıklarını kaydetti. Gül, "gerekirse baldıran zehrini içmeye" hazır olduklarını ancak bu süreci sürdürme niyetini koruyacaklarını da ifade etti. Gül, ülkenin birlik ve bütünlüğünü korumaya devam edeceklerini de belirtti.  

Komisyona katılmayan İYİ Parti'nin tutumunu Genel Başkan Müsavat Dervişoğlu, Sözcü TV'de açıkladı. Dervişoğlu, 1920 yılında kurulmuş Saltanat Şurası ve süreçle ilgili kurulan komisyonun benzerlikleri olduğunu savunarak "Bu Sevr'in dayatmasıdır. Bu emperyalizmin 100 yıllık hayalinin Büyük Ortadoğu Projesi adına devreye sokulmasıdır. Türkiye'de üniter devlet yapısının zaafa uğratılması, vatandaşlık tanımının yok edilmesine yönelik kurgulanmış bir suikasttır" dedi.