Dünyanın en zengin insanı, girişimci Elon Musk, sahibi olduğu elektrikli otomobil üreticisi Tesla'nın satışlarındaki düşüş ve kâr kaybının ardından, Donald Trump hükümetine bağlı "Hükümet Verimliliği Dairesi" (DOGE) bünyesindeki görevini azaltacağını açıkladı. 

Konuyla ilgili açıklamasında, "DOGE için ayırdığım zaman, büyük olasılıkla önümüzdeki aydan itibaren önemli oranda azalacak" ifadelerini kullandı. Tesla'nın cirosu, 2025'in ilk çeyreğinde yüzde 9, şirketin kârı ise yüzde 71 oranında düşmüştü.

Tesla çalışanları ile yaptığı telekonferansta, DOGE adına yaptığı çalışmaların "büyük oranda tamamlandığını" ifade eden Musk, artık yeniden şirket çalışmalarına ağırlık vereceğini belirtti. Bunu yaparken hükümet görevini tamamen bırakmayacağını da vurgulayan Elon Musk, "Sanıyorum haftada bir ya da iki gün veya Başkan istediği sürece ve yararlı olduğu müddetçe hükümet meseleleri ile ilgileneceğim" dedi.

ABD Başkanı Donald Trump'ın en yakın danışmanlarından biri olan Musk, ülkede kamu giderlerini büyük oranda azaltma ve kamu görevlileri sayısını düşürmeyi hedefleyen DOGE'nin arkasındaki itici güç olarak nitelendiriliyor. Musk, Salı günü yaptığı açıklamada, DOGE ekibinin şu ana kadar, "İsrafın ve sahtekârlığın giderilmesinde büyük ilerleme" kaydettiğini savundu.

Veriler Musk'tan farklı şeyler söylüyor

Ancak veriler DOGE'nin, Musk'ın dile getirdiği kadar başarılı olamadığını ortaya koyuyor. DOGE'deki görevine geldiğinde, yaklaşık 7 trilyon dolar (6,1 trilyon euro) olan ABD bütçesinde iki trilyon dolar tasarruf edileceği vaadinde bulunan Musk, daha sonra bu vaadini revize etmiş ve hedeflerinin bir trilyon dolar tasarruf sağlamak olduğunu duyurmuştu. Ünlü girişimci, Nisan ayı içinde yaptığı konuya ilişkin son açıklamasında ise tasarrufun 150 milyar dolar civarında olacağını belirti.

Buna rağmen DOGE'nin masrafları azaltmak için aldığı önlemler kendini hissettirdi. ABD Uluslararası Kalkınma Ajansı'nın (USAID) bütçesi nerede ise tamamen kesildi. ABD Eğitim Bakanlığı'nın büyük oranda ortadan kaldırılması planlandı ve Sağlık Bakanlığı ile Savunma Bakanlığı bünyesindeki binlerce kişi işten çıkarıldı. Ancak Amerikan yargısı birçok konuda alınan kararları, anayasaya aykırı olduğu gerekçesiyle iptal etti.

Musk'ın hükümetteki görevi 130 günle sınırlı

Elon Musk her ne kadar kendi isteği ile hükümet bünyesindeki işlerini azaltıyor gibi görünse de, ABD yasalarına göre zaten kısa süre sonra bu görevden ayrılmak zorunda kalacaktı. İlgili kanunlar, ABD hükümeti için çalışan "olağanüstü" görevlilerin görev süresini 130 gün ile kısıtlıyor. Buna göre Musk'ın görevi yaz döneminde kendiliğinden sona ermek durumundaydı.

Wedbush Securities isimli mali danışmanlık şirketi analistlerinden Dan Ives, Tesla'nın sahibi Musk'ın, hükümet faaliyetlerini azaltma kararını, "Musk şimdi ileriye doğru büyük bir adım attı" ifadesini kullanıyor.

2025'in ilk üç ayında Tesla, dünya genelinde yaklaşık 337 bin otomobil sattı. Bu sayı, geçen yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 13'lük bir düşüşe tekabül ediyor. Şirketin cirosu da aynı dönemde yüzde 9 azalarak 19,3 milyar dolara (16,9 milyar euro), net kâr ise 409 milyon dolara geriledi.

Tesla'dan Nisan ayı başında yapılan konuya dair açıklamada, söz konusu düşüşler, fabrikanın yeni bir model olan Tesla  Y'nin üretimine geçiş sürecinde daha az otomobil üretilmesi ile ilişkilendirilmişti. Analistler ise asıl sebebin, Elon Musk'ın Trump adına yürüttüğü faaliyetlerin, Tesla markasına verdiği zarar olduğunu vurguluyor. Musk da Salı günkü açıklamasında, "Bildiğimiz gibi, hükümette geçirdiğim zamanın etkileri oldu" diyerek analistlerin tezini doğrulamış oldu. Ancak Musk konuşmasının devamında, Trump'ın özel danışmanı görevini savunarak burada yaptığı işlerin "çok önemli" olduğunu savundu.

ABD ve Avrupa'da kundaklanan Tesla'lar...

Mart ayı boyunca ABD ve Avrupa ülkelerinde çok sayıda Tesla marka otomobil ve Tesla'ya ait şarj istasyonları kundaklanmış ya da bunlara zarar verilmişti. Tesla'nın mali işlerden sorumlu yönetim kurulu üyesi Vaibhav Taneja da, "Markamıza ve çalışanlarımıza yönelik haksız düşmanlık ile vandalizmin olumsuz etkileri bazı pazarlarda kendini hissettirdi" demişti.

Almanya'da özellikle siyasetin sol kanadında yer alan partilerin temsilcileri ise söz konusu saldırıları haklı bulan açıklamalar yapmıştı.

Sol Parti Eş Genel Başkanı Jan van Aken, Rheinische Post gazetesine verdiği demeçte yapılan saldırıları, "bir milyardere, siyasete karıştığı zaman bunun faturası olacağını göstermesi açısından özünde iyi bulduğunu" ifade etmiş, diğer yandan, Almanya'nın Brandenburg eyaletindeki Tesla fabrikasında "zorlu koşullar altında çalışan insanlar için endişeli" olduğunu dile getirmişti.

Yeşiller'in federal parlamento grup başkan yardımcısı Andreas Audretsch ise aynı gazeteye yaptığı açıklamada, Musk'ın Tesla'yı "yerin dibine batırdığını" ve ünlü girişimcinin "Trump ile girdiği demokrasiyi tehlikeye sokan iş birliğinin iflas ettiğini" öne sürmüştü.

 

AFP / ET,TY

DW Türkçe'ye nasıl engelsiz erişebilirim?