California Valisi Gavin Newsom "Dur artık, sınırı daha fazla aşma" diyor. ABD Başkanı'na sınır çizmeye kararlı görünen Newsom, Trump yönetimine dava açtı. Gerekçe: ABD Savunma Bakanı Pete Hegseth'in, California eyalet yönetiminin onayı olmadan, Los Angeles'a Ulusal Muhafız birlikleri göndermesi. Oysa normal şartlarda bu birliklerin sevk emri, eyalet valilerinin yetkisinde.

Vali Newsom, 9 Haziran'da sosyal medya platformu X üzerinden şu açıklamayı yaptı: "Trump yönetiminden, Los Angeles bölgesine yasa dışı biçimde konuşlandırılan birliklerin geri çekilmesini ve komutam altına alınmasını talep ettim. Zira Trump karışana kadar bir sorun yoktu."

Los Angeles, Washington'a karşı

Güneybatı ABD'deki California eyaleti, ABD Başkanı Donald Trump'a karşı direnişin merkezi hâline gelmiş görünüyor. Pazartesi günü Los Angeles'ta yüzlerce kişi, kitlesel sınır dışı uygulamalarını protesto etti.

Los Angeles Belediye Başkanı Karen Bass, X üzerinden Trump yönetimine çağrıda bulundu: "Baskınlara son verin. Los Angeles'ta insanlar korku içinde. Ebeveynler, işçiler, büyükanne ve büyükbabalar, gençler gündelik yaşamlarına devam etmeye çekiniyor. Biz göçmenlerin şehriyiz. Washington yönetimi, halkımıza ve ekonomimize saldırıyor."

ABD Adalet Bakanı Pam Bondi ve Başkan Trump ise göstericileri "profesyonel provokatörler ve isyancılar" olarak nitelendirdi. Ulusal Muhafızların da Los Angeles'taki polisleri korumak için gönderildiğini savundular.

Fox News'e konuşan Bondi, "Eğer California yargısı, Los Angeles Emniyeti'ni isyancılara karşı koruyamıyorsa, biz bu kişilerle başa çıkarız" dedi.

Gözaltılar, sınır dışılar ve anayasal tartışmalar

Trump ile Newsom arasındaki gerilim tırmanırken uzmanlar ABD Başkanı'nın sivillere karşı orduyu kullanma hakkı olup olmadığını tartışıyor.

Krizin fitilini, belgesiz göçmenlere yönelik baskınlar, gözaltılar ve toplu sınır dışı işlemleri ateşledi. Amerikan medyasına göre Trump'ın Ocak ayında göreve başlamasından bu yana Göçmenlik ve Gümrük Muhafaza Dairesi (ICE) 100 binden fazla kişiyi gözaltına aldı. California'da nüfusun yaklaşık üçte biri yurt dışı doğumlulardan oluşuyor. Göçmenlerin büyük kısmı, Los Angeles gibi Pasifik kıyısındaki metropollerde yaşıyor.

Newsom: Mahkemeye gideceğiz

Gösterilerin ardından Trump, Cumartesi günü Ulusal Muhafızları göreve çağırdı. Bu birlikler, ICE memurlarını ve kamu binalarını korumakla görevlendirildi.

En az 4 bin askerin 60 gün boyunca bölgede konuşlandırılmasını içeren talimatın ardından Pentagon, Pazartesi günü ek olarak 700 deniz piyadesinin Los Angeles'e gönderileceğini duyurdu.

California Valisi Newsom, deniz piyadelerinin sevkine karşı da hukuki yollara başvuracaklarını duyurdu: "ABD deniz piyadeleri, siyasi piyon değildir. Bu kararı durdurmak için dava açacağız."

Trump 'İsyan Yasası'nı devreye sokar mı?

ABD topraklarında silahlı kuvvetlerin kullanımına dair yasal çerçeve belirsiz. Trump verdiği talimatı, federal yasaların derlendiği kanun kitabı olan ABD Yasa Kodu'nun 10'uncu başlığının 12 bin 406'ncı bölümüne dayandırıyor. Buna göre, Başkan belirli koşullarda, örneğin federal otoriteye karşı bir isyan durumunda, Ulusal Muhafızları göreve çağırabiliyor.

Ancak aynı yasa, bu çağrının normalde eyalet valileri tarafından yapılması gerektiğini de açıkça belirtiyor. Savunma Bakanı Hegseth, Newsom'u bilgilendirmeden California Ulusal Muhafızlarını görevlendirerek bu hükmü göz ardı etti.

Buna karşın, 1807 tarihli "İsyan Yasası" Başkan'a, eyalet valilerine danışmadan da orduyu devreye sokma yetkisi tanıyor. Trump, bu yasaya şu ana kadar resmen başvurmuş değil.

Deniz kuvvetleri konusunda ise "Anayasal Başkomutan" sıfatıyla Trump’ın yetkileri daha geniş. Ancak bu kararlar da yasal sınırlamalara tabi.

"Olağanüstü hâl yok"

Hukukçu ve göç uzmanı Juliette Kayyem, "Böyle bir şey daha önce görülmedi” diyor ve ekliyor: "Evet, şiddet olayları yaşandı. Ama Başkan ve bakanlarının iddia ettiği gibi, bir kriz ya da olağanüstü hâl durumu yok."

1960'larda Güney eyaletlerinin, okullardaki ırk ayrımının kaldırılmasına dair mahkeme kararlarına direnmesi dışında, ABD Başkanları eyalet valilerinin onayı olmadan orduyu devreye sokmamıştı.

Son olarak 1992 yılında California Valisi Pete Wilson ve Los Angeles Belediye Başkanı Tom Bradley, siyahi sürücü Rodney King'i döven polislerin beraat kararının ardından patlak veren isyanlar sırasında, dönemin Başkanı George H.W. Bush'tan federal yardım istemişti.

DW Türkçe'ye engelsiz nasıl ulaşabilirim?