ABD Başkanı Donald Trump, Suriye'ye yaptırımları kaldıracağı açıklamasının ardından dün de Körfez turu kapsamında ziyaret ettiği Suudi Arabistan'da Suriye CumhurbaşkanıAhmed Şara ile bir araya geldi. Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman'ın yanı sıra Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın da telefon bağlantısı ile katıldığı dörtlü zirvede Trump, Şara'ya yönelik övgü dolu sözler sarf etti, İsrail ile ilişkileri normalleştirmesini istedi.

Beşar Esad döneminde uygulanmaya başlanan yaptırımlar Suriye'nin dış pazarlara erişimini kesmiş, bu ülke ile her türlü bankacılık faaliyetini de imkansız hale getirmişti. Nüfusun yüzde 90'ının yoksulluk seviyesinin altında yaşadığı ülkede yaptırımların, savaşla harap olan ülkede koşulları daha da ağırlaştırdığı, insani yardımların bölgeye eriştirilmesini de güçleştirdiği belirtiliyor.

Trump, "Suriye'ye şans vermek" için aldığı yaptırımları kaldırma kararında, Türkiye ve Suudi Arabistan'ın etkili olduğunu belirtmişti. Amerikan Kongre'sinin de bu adımı destekleyeceği değerlendiriliyor.

Karar Suriye'de sevinçle karşılandı, Suriyeliler birçok şehirde sokaklarda havai fişeklerle kutlamalar yaptı. Ancak İran ve Kuzey Kore ile birlikte dünyanın en izole ekonomilerinden biri haline gelen Suriye'de kriz oldukça derin.

Toparlanma kolay olmayacak

Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP), Suriye ekonomisinin savaş boyunca 800 milyar dolar kaybettiğini hesaplıyor. Ocak ayında Katar merkezli araştırma enstitüsü Middle East Council on Global Affairs ise Suriye'nin yeniden inşası için 600 milyar dolara ihtiyaç olduğunu belirtmişti.

DW'ye konuşan Financial Times gazetesi ekonomi analisti Enver el-Kasım'a göre en iyimser senaryoda bile ekonomik toparlanma uzun yıllar alacak. Kasım, "Suriye ekonomisi savaş yıllarında değerinin yüzde 85'ini kaybetti. Savaş öncesi seviyenin yarısına bile dönmesi 20-25 yılı bulacaktır" diyor.

Washington merkezli Stratejik ve Uluslararası Çalışmalar Merkezinden (CSIS) Natasha Hall ise pozitif değişime vurgu yapıyor. DW'ye verdiği demeçte Hall, yaptırımların kaldırılmasının "Lübnan ve Ürdün gibi Suriye'yle yeniden ticaret yapabilecek komşu ülkeleri destekleyeceğini" kaydetti, karardan "tüm bölgenin olumlu etkileneceğini" söyledi.

Reuters'a konuşan Suriye Maliye Bakanı Yusr Berniyye ve iş dünyası temsilcileri de iyimser:

Şara'dan Türk şirketlere yatırım çağrısı

Suriye Maliye Bakanı Berniyye, "Suriye bugün fırsatlar ülkesi. Her sektörde büyük bir potansiyel var" dedi, halihazırda BAE, Kuveyt ve Suudi Arabistan'dan yatırımcıların kendileri ile temasa geçtiğini belirtti.

Birleşik Arap Emirlikleri'nde (BAE) yaşayan Suriyeli milyarder iş insanı Gassan Abbud halihazırda yatırım planları yapmaya başladığını söyledi. Uluslararası yatırımcılardan da aynısını beklediğini söyleyen Abbud, "Yaptırımlar nedeniyle Suriye'ye gelmeye korkuyorlardı. Şimdi bu risk ortadan kayboldu" dedi.

Cumhurbaşkanı Şara da Trump ile görüşmesi sonrasında "Arap ve Türk kardeşlerimiz ile dünyadaki dostlarımızdan yatırımları memnuniyetle bekliyoruz" açıklamasını yaptı.

Trump'ın duyurusu sonrası Suriye lirası değerlendi. Hafta başında dolar karşısında 12 bin 600'den işlem gören Suriye lirası 9 bin seviyesine kadar toparlandı. İç savaştan önce kur 47 düzeyindeydi.

"Türk şirketleri ve bankaları için pozitif"

Türkiye'de Garanti Bankasının da sahibi olan İspanyol BBVA grubunun CEO'su Onur Genç Türk firmaları ve bankalarının yeni durumdan olumlu etkileneceğini söyledi.

Reuters'a konuşan Genç, "Suriye'de çok fazla inşaata ihtiyaç var. Bunu kim yapacak? Türk şirketleri. Yaptırımların kaldırılması Türk firmaların Suriye'ye girmesine imkan verecek, Türk bankaları da bu firmalara finansman sağlayacak" dedi.

Türkiye özellikle kendi nüfuzu altındaki kuzey bölgelere yatırım yapmakla ilgileniyor.

Kırılganlıklar sürüyor

Suriye merkezli Shahba Bank Genel Müdürü Kerem Beşara, Cumhurbaşkanı Şara ve Trump'ın Riyad'da el sıkıştığı anlar için "gerçek olamayacak kadar güzel" yorumunu yaptı, "Raydan çıkacak bir olumsuzluk yaşanmazsa şu an doğru yoldayız" dedi.

Suriye'de durum bu olumlu gelişmelere rağmen kırılgan olmayı sürdürüyor.

Esad'a yakın bazı silahlı gruplarla yaşanan çatışmalar bir mezhep savaşı endişesine yol açıyor. Geçtiğimiz haftalarda Alevi ve Dürzi topluluklardan yüzlerce sivil bu çatışmalarda hayatını kaybetti. Öte yandan kuzeydeki otonom Kürt idaresinin geleceği, IŞİD'in eylemleri, İsrail ve Türkiye askerlerinin Suriye içlerindeki varlığı yatırım ortamını olumsuz etkileyen faktörler arasında sayılıyor.

DW,Reuters / NM,MA,MUK,BK

DW Türkçe'ye engelsiz nasıl erişebilirim?